آریا بانو - به‌تازگی برخی از کارشناسان بهداشت در بررسی‌های خود به این نتیجه رسیده‌اند استفاده از دو ماسک به‌طور همزمان بهتر از یک ماسک می‌تواند جلوی انتشار ویروس کرونا را بگیرد. اما این موضوع چقدر صحت دارد؟
فرضیه استفاده از دو ماسک
بنابر نظر مدیر بخش کنترل و پیشگیری از بیماری‌های عفونی بیمارستان هوستون متدیست در تگزاس آمریکا، استفاده از دو ماسک در پیشگیری از بیماری کوید19 و انتشار آن کمک بسیاری می‌کند. در واقع با این کار شما از دو لایه فیلتراسیون استفاده می‌کنید. بنابراین ذرات کمتری از ماسک‌ها عبور می‌کند و احتمال بیمار شدن شما به حداقل می‌رسد.
با اینحال متخصصان هشدار می‌دهند، استفاده از دو عدد ماسک به‌طور همزمان ممکن است در فرد احساس غلط ایمنی در برابر ویروس کرونا هم به‌وجود آورد. مردم باید بدانند استفاده از دو ماسکی که کیفیت پایینی دارند، نمی‌توانند در پیشگیری از ابتلا به بیماری خیلی موثر باشند.
علاوه‌بر آن، اگر ماسک‌ها به‌درستی روی صورت قرار نگیرند، با عبور احتمالی ذرات ویروس از کناره‌های ماسک، خطر ابتلا به بیماری کرونا افزایش می‌یابد.

اهمیت ماسک متناسب
یکی از اساتید دانشگاه دانشگاه بینگهمتون در نیویورک که از زمان شروع عالم‌گیری کوید19، بررسی و آزمایش‌های ماسک‌ها را انجام داده است می‌گوید، افزایش ایمنی و مراقبت در برابر ویروس کرونا، فقط افزودن چند لایه بیشتر فیلتراسیون نیست. اگر از ماسک‌هایی استفاده شود که کاملا متناسب صورت نباشد، از لبه‌های ماسک، هوای فیلترنشده وارد می‌شود و بدین ترتیب ویروس کرونا هم راه خود را به بدن فرد باز می‌کند. مثلا، استفاده از دو ماسک جراحی تا زمانی‌که کاملا روی صورت ننشیند و جلوی عبور هوا را از کناره‌های ماسک نگیرند، در پیشگیری از ویروس کرونا موثر نخواهند بود.
بنابه گفته متخصصان، مواد استفاده‌شده در ماسک‌های جراحی بسیار خوب است و بیش از 95 درصد از ذرات معلق در هوا را که اندازه‌ای در حد 0,1 میکرومتر دارند، فیلتر می‌کنند. اما حدود 20 درصد از هوا می‌توانند از کناره‌های این ماسک‌ها وارد شوند و این موضوع کارآیی این ماسک‌ها را تا 80 درصد کاهش می‌دهد.
اگر دو عدد ماسک جراحی بدون اینکه متناسب با صورت‌تان باشند، به صورت بزنید، هوا از لبه‌های ماسک وارد شده و به‌دلیل اینکه مقاومت ماسک افزایش یافته، این هوا نمی‌تواند به‌راحتی خارج شود و باعث ضرر بیشتر و افزایش خطر ابتلا به ویروس کرونا می‌شود.
بنابراین استفاده از ماسک متناسب با صورت به‌مراتب بهتر از استفاده از دو ماسک است.
همچنین ترکیب دو ماسک جراحی و نوع پنبه‌ای مشکل‌ساز است.
مواد پنبه در مقایسه با ماسک جراحی، فیلترهای ملایم‌تری هستند. بنابراین ترکیب آن با ماسک جراحی یا ماسکN95، جلوی نفس کشیدن فرد را می‌گیرد و احتمال اینکه فرد ماسک را برای هوا گرفتن بارها کنار بزند هست و همین موضوع او را بیش از زمانی‌که یک عدد ماسک استفاده می‌کرد، در خطر ابتلا به ویروس کرونا قرار می‌دهد.
مهم‌تر از همه استفاده از دو ماسک اعتمادبه‌نفس نادرستی در فرد به‌وجود می‌آورد و باعث می‌شود که تصور کند در برابر خطر ویروس کرونا کاملا ایمن شده است و پروتکل‌های بهداشتی دیگر را رعایت نکند و بیش از هر زمان دیگر در خطر ابتلا به ویروس کرونا قرار گیرد.
زمان مناسب استفاده از دو ماسک
اگرچه تاکنون درباره مواد مورد استفاده در تولید ماسک و کارایی آنها بررسی‌های متعددی شده و نشان داده است انواع ماسک می‌توانند در فیلتر کردن ذرات معلق هوا با یکدیگر تفاوت‌هایی داشته باشند و برخی از ماسک‌ها کارآمدتر هستند، مزایای استفاده از دو ماسک مورد تایید تمام محققان قرار نگرفته و در این زمینه شواهدی کافی وجود ندارد.
محققان معتقدند، استفاده از ماسک‌هایی که از مواد مناسب تولید شده و چند لایه‌ای باشند و روی صورت به‌درستی قرار گیرند، بسیار بهتر از استفاده از دو ماسک است.
اما در این مورد یک استثناء وجود دارد و آن هم زمانی است که فرد در مکانی، مانند مراکز درمانی، فروشگاه و نقاط پرجمعیت، قرار دارد و احتمال انتشار ویروس کرونا در آن مکان‌ها بسیار بالاست.
در اینگونه مکان‌ها، فردی که ماسک سوپاپ‌دار، مانند ماسک‌های سوپاپ‌دار N95، استفاده می‌کند بهتر است یک ماسک دیگر روی این ماسک خود قرار دهد.
در واقع هدف از این کار مراقبت از اطرافیان فرد است. سوپاپ موجود در اینگونه ماسک‌ها فقط برای خارج کردن هوای بازدم است و اگر فرد به ویروس کرونا مبتلا باشد، احتمال انتقال ویروس به دیگران وجود دارد.

استفاده از دو عدد ماسک
متخصصان بهداشت و سلامت، ضرورتی در استفاده از دو ماسک به‌طور همزمان نمی‌بینند، مگر اینکه درباره مکان انتشار ویروس کرونا نگرانی بسیاری باشد.
بنابراین آنها معتقدند، اگر می‌خواهید از دو عدد ماسک استفاده کنید، پس باید از ماسک‌هایی استفاده کنید که بالاترین کارایی فیلتراسیون را داشته باشد. همچنین ماسک باید به‌گونه‌ای تولید شده باشد که کاملا روی صورت‌تان بنشیند و اجازه ورود هوای فیلترنشده را از لابه‌لای درزهای خود ندهد.
همچنین استفاده از دو ماسک جلوی جریان هوا را به‌شدت می‌گیرد و تنفس فرد را با مشکل مواجه می‌کند. هرچه به تعداد ماسک افزوده شود، مقاومت در برابر جریان هوا بیشتر شده و فرد نمی‌تواند به‌راحتی نفس بکشد.
بنابراین اگر به هر دلیلی می‌خواهید از دو ماسک استفاده کنید، ماسک‌هایی تهیه کنید که نه‌تنها هوا را به‌خوبی فیلتر می‌کنند، بلکه بیش از حد جلوی جریان هوا را نمی‌گیرند و تنفس‌تان را دچار اختلال نمی‌کنند.