چاپ

آریا بانو - مجله ایلیاد / تیمی متشکل از دانشمندان آمریکایی و چینی، شواهدی از یک جرم کیهانی را یافته‌اند که احتمالاً یک سیاره‌ی فراخورشیدی باشد؛ اما در یک کهشکان دیگر که به آن می‌توانیم «سیاره‌ی فراکهکشانی» بگوییم؛ به این معنی که در کهکشانی به‌جز کهکشان راه‌شیری قرار دارد. دانشمندان این پروژه، توضیحات و جزئیات بیشتر در خصوص این کشف را طی مقاله‌ای در arXiv به چاپ رسانده‌اند.
پیش از این، کیهان‌شناسان با روش‌های مختلفی هزاران سیاره را خارج از منظومه‌ی شمسی یافته بودند، حتی سیاره‌هایی را یافته‌اند که می‌تواند میزبان حیات باشد و دانشمندان به این باور رسیده‌اند که راه‌شیری می‌تواند میزبان میلیاردها سیاره باشد که به دور ستارگان میزبان خود می‌گردند؛ اما تمام این کشفیات در گذشته مربوط به سیاراتی می‌شد که در کهکشان خود ما قرار دارند و این کشف تازه، شواهدی احتمالی از رصد اولین سیاره در خارج از کهکشان راه‌شیری را در خود دارد.
محققان می‌گویند که تا کنون ما فقط شواهدی از این سیاره را یافته‌ایم و هنوز به‌صورت قطعی این کشف تایید نشده‌ است و اگر وجود این سیاره اثبات شود، نام آن‌را «M51-ULS-1b» خواهند گذاشت. این نامزدِ اولین سیاره‌ی فراکهکشانی، در کهکشان «گرداب» یا همان «M51» در صورت‌فلکی دب‌اکبر قرار دارد و حدود 23 میلیون سال نوری با ما فاصله دارد.
بدیهی است که کشف سیاره‌ای در چنین فاصله‌ی زیادی بسیار دشوار است، اما غیرممکن نیست. اما در این کار تحقیقاتی، شواهدی وجود داشت که کار را برای دانشمندان آسان‌تر کرد؛ اول اینکه این جرم سیاره‌ای احتمالی، در سیستمی دوتایی قرار دارد که یکی از اجزای آن‌را یک سیاه‌چاله یا یک ستاره‌ی نوترونی تشکیل داده است و تابش پرتو‌های پُرقدرت از آن می‌تواند کمک شایانی به مطالعه‌ی این سیستم کند.
دوم اینکه دانشمندان با رصد طولانی‌مدت پرتو‌های ایکس از این سیستم دوتایی، متوجه شدند که برای مدت‌زمان قابل‌توجه حدود 3 ساعت، جرمی کوچک از میان این پرتو گذر کرد و باعث کاهش شدت تابش پرتو شد. این همان چیزی بود که دانشمندان شکارش کردند که احتمالاً یک سیاره است. بیشتر سیارات فراخورشیدی کشف شده در کهکشان راه‌شیری نیز با روشی دقیقاً شبیه به این روش کشف شده‌اند، با این تفاوت که سیاره از مقابل ستاره‌ی میزبانش عبور می‌کند و باعث کاهش شدت نور ستاره می‌شود که به آن روش «گذر» می‌گویند.
دانشمندان دلایل علمی محکمی دارند که نشان می‌دهد جرم عبور کرده از مقابل تابش اشعه‌ی ایکس، یک ستاره نبوده و همچنین این کاهش شدت تابش به‌دلیل فعل‌وانفعالات گرانشی در سیاه‌چاله یا ستاره‌ی نوترونی نیست و همین عوامل باعث شده‌اند تا باور دانشمندان در خصوص وجود یک سیاره در ابعاد سیاره‌ی زحل در این سیستم دوتایی فراکهکشانی بیشتر شود. دانشمندان این تحقیق می‌گویند که برای تایید این جرم به‌عنوان یک سیاره به مطالعات، رصدها و جمع‌آوری داده‌های بیشتر نیاز است، اما اگر این اتفاق بیافتد، یک کشف بزرگ خواهد بود.