چاپ

آریا بانو - یک پزشک / روش مطالعه اکثر دانشجویان بی‌معنی و ناکارآمد است.
این نتیجه یک مطالعه انجام شده در دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس است. «هنری رودیگر» و «مارک مک‌دانیل» در مجموع بیش از 80 سال روی مباحث مطالعه و یادگیری وقت صرف کرده و اخیرا یافته‌های خود با همکاری یک رمان‌نویس به نام «پیتر براون» در کتاب Make It Stick: The Science of Successful Learning به چاپ رساندند.
اکثر دانشجویان زمان مطالعه خود را با بازخوانی یادداشت‌ها و کتاب‌های درسی می‌گذرانند اما تحقیقات روان‌شناسان و همین‌طور بررسی‌های آزمایشگاهی از دانشجویان واقعی نشان می‌دهد این روش وحشتناک و برای یادگیری به شدت ناکارآمد است.
استفاده از دیگر استراتژی‌های یادگیری مانند استفاده از کارت‌های مرتب شده (فلش کارت)، نموداری و امتحان‌گیری از خود، روش‌های بهتر و کارآمدتری نسبت به بازخوانی مطالب هستند. همان‌طور که مطالعه در طول زمان و ترکیب موضوع‌های مختلف با یکدیگر در مطالعه بسیار موثر است.
مک دانیل به 8 روش یادگیری و مطالعه هوشمندتر اشاره می‌کند که در طول سالیان دراز تحقیقات خود روی دانشجویان و اساتید به دست آورده است:
1- نباید فقط یادداشت‌ها و نکات خودتان را بازخوانی کنید
ما در نظرسنجی‌ها می‌بینیم که اکثر دانشجویان می‌گویند هنگام مطالعه، معمولا یادداشت‌ها و کتاب‌های خودشان را دوباره خوانی می‌کنند. اکثر دانشجویان می‌گویند این روش مطالعه، استراتژی نخست آن‌ها برای یادگیری بیشتر است.
اما هنگامی که یک دانشجو فصلی از کتاب را برای بار دوم می‌خواند؛ هیچ پیشرفتی در یادگیری نخواهد داشت.
مطالعات و تحقیقات ما نشان می‌دهد یک روش بازیافت اطلاعات یک یادگیری ماندگار را به وجود نمی‌آورد. مطالعه روی دانشجویان دانشگاه واشنگتن نشان می‌دهد دانشجویانی که یک فصل کتاب را بازخوانی کردند؛ نسبت به دانشجویانی که فقط یک بار آن فصل را خواندند؛ هیچ پیشرفتی نداشتند.
در اولین بار خواندن یک چیزی، درک زیادی به دست می‌آید اما وقتی برای بار دوم این مطالب خوانده می‌شوند؛ این ذهنیت وجود دارد که من این مطالب را می‌دانم؛ بنابراین یک مطالعه عمیق انجام نمی‌شود و اطلاعات جدیدی برای پردازش وارد مغز نخواهد شد.
بازخوانی اثری مقطعی دارد و این توهم را به وجود می‌آورد که شما همه این مطالب را خوب می‌دانید.
2- از خودتان سوالات زیادی بپرسید
یک روش خوب جایگزین بازخوانی، خواندن یک بار مطالب و بعد جواب دادن به پرسش‌هایی درباره آن مطالب یا حل مسایل پایان فصل است. خودتان سوال مطرح کنید و خودتان به این سوالات پاسخ دهید. این یک روش بسیار خوب برای بازیابی مطالب و یادگیری عمیق است.
حتی اگر به این پرسش‌های به طور دقیق پاسخ ندهید یا اشتباه جواب بدهید؛ باز هم درک عمیقی از مطالبی که نمی‌دانید یا درست متوجه نشدید؛ خواهد داد. این به شما کمک می‌کند تا دنبال چیزی بگردید که نمی‌دانید یا باید بهتر و موثرتر مطالعه کنید.
با سوال پرسیدن و بعد جواب دادن، درک بهتری از مطالب به دست خواهید آورد و منجر به یادگیری ماندگارتر و حافظه قوی‌تر می‌شود. بنابراین، به جای خواندن دوباره مطالب، وقت خود را صرف پرسش و پاسخ کنید.
3- اطلاعات جدید را به چیزی که قبلا می‌دانید متصل کنید
یک استراتژی دیگر این است که در مطالعه دور دوم، سراغ اطلاعات و مفاهیم جدید بروید و دنبال برقراری یک ارتباط میان آن‌ها و دانستنی‌های قبلی خود باشید.
مثلا اگر می‌خواهید درباره نحوه انتقال الکتریسیته توسط نرون‌ها چیزی یاد بگیرید؛ می‌دانید که غلاف چربی اطراف نرون‌ها را احاطه کرده است که غلاف میلین نامیده می‌شود. این غلاف میلین کمک می‌کند تا الکتریسیته سریع‌تر منتقل شود.
حالا کافی است نورون و الکتریسیته را به شیلنگ و آب تشبیه کنید. آب به سرعت از درون شیلنگ عبور می‌کند اما اگر سوراخ باشد؛ به بیرون نشت خواهد کرد و دیگر سرعت گذشته را ندارد. این همان چیزی است که دقیقا در پیری برای ما اتفاق می‌افتد. غلاف‌های میلین خراب شده و انتقال کندتر می‌شود.
4- سعی کنید مطالب را تصویرسازی کنید
یکی از بهترین روش‌های یادگیری عمیق، تصویرسازی، نمودارسازی و ترسیم‌های بصری از اطلاعات و مطالب است. همین‌طور، نمودارهای شرطی کلاسیک به درک مطلب بهتر کمک می‌کنند.
هر چیزی که باعث یادگیری فعال شما شود؛ به خودی خود درک بیشتری ایجاد خواهد کرد و در به خاطرسپاری طولانی‌مدت موثر است.
تصویرسازی یا نمودارسازی و آموزش‌های مبتنی بر روش‌های شرطی کلاسیک، ذهن یادگیرنده را بیشتر درگیر مطالب کرده و باعث می‌شوند از انفعال یا روخوانی سطحی ذهنی خارج شود.
5- از فلش کارت‌ها استفاده کنید
فلش‌کارت‌ها یک روش دیگر جایگزین بازخوانی هستند؛ به‌ویژه اینکه روش موثری برای آزمایش مجدد مطالبی است که توسط خودتان درست شدند.
در تحقیقات و مطالعات انجام شده روی دانشجویان، مشخص شده افرادی که از فلش کارت‌ها استفاده کردند؛ در به خاطرسپاری و بازیابی مطالب هوشمندتر عمل کردند.
فلش‌کارت‌ها باعث می‌شوند اطلاعات به شکل درستی در حافظه طبقه‌بندی شوند و بعد در زمان استخراج، ذهن کار راحت‌تری داشته باشد. فلش‌کارت‌ها روشی بسیار بهتر از تکرار خواندن هستند.
6- متراکم مطالعه نکنید؛ بازه مطالعه را کم کنید
بسیاری از دانشجویان همه مطالب را برای شب امتحان جمع می‌کنند و بعد در یک بازه عصر تا فردا مشغول خواندن و تکرار و تکرار می‌شوند.
تا آخرین لحظه صبر نکنید و اطلاعات را به مرور و در یک بازه طولانی‌تری به ذهن بدهید. حفظ کردن اطلاعات برای یک بازه کوتاه مدت یک روزه، باعث می‌شود سر جلسه امتحان برخی مطالب را به یاد نیاورید و قطعا یک سال بعد هیچ چیزی در ذهن‌تان باقی نمانده است.
بسیاری از دانشجویان با این مشکل روبرو هستند و باید به مطالب یک سال گذشته بازگشت کنند تا چیزهایی یادشان بیاید.
ایده خوب این است که یک روز کمی مطالعه کنید و بعد رها کنید. سپس، روز دیگر دوباره سراغ مطالعه مطالب بعدی بروید و رها کنید. دو روز بعد دوباره مشغول مطالعه این مطالب شوید و مدام میان مطالعات خود فاصله بدهید.
7- اساتید باید بین دروس فاصله بیندازند و مطالب را با هم ادغام کنند
یادگیری موثر فقط منوط به دانش‌آموزان و دانش‌جویان نمی‌شود. معلمان و اساتید هم باید بسترهای مناسب یادگیری عمیق را فراهم کنند.
در دانشگاه معمولا یک مطلب روز اول آموزش داده می‌شود؛ مطلب بعدی روز دوم و همین‌طور مطالب بعدی در روزهای آینده آموزش داده می‌شوند بدون اینکه بازیابی و برگشتی به مطالب قبلی وجود داشته باشد.
نکته مهم این است که باید معلمان و اساتید، مطالب قبلی را در روزهای بعدی باز برای دانشجویان یادآوری و بازیابی کنند یا به دنبال روش‌هایی برای ارتباط مطالب قبلی و جدید باشند.
گرفتن آزمون‌های هفتگی از مطالب قبلی یک ایده بسیار خوب در این زمینه است. کار بعدی می‌تواند حل تمرین و مسئله‌ به صورت دوره‌ای با تاکید بر مرور دروس گذشته باشد. دادن تکلیف شب روش دیگری برای مرور و بازیابی مطالب است.
8- چیزی به نام ذهن ریاضی نداریم
دو مدل طرز تفکر درباره یادگیری بین دانشجویان رایچ است.
یک طرز تفکر یادگیری ثابت که می‌گوید من مقداری استعداد در درس ریاضی یا فیزیک یا شیمی یا غیره دارم. پس، من اگر زیاد مطالعه نکنم باز هم می‌توانم امتحان را خوب بدهم یا با کمی مطالعه و تلاش می‌توانم بهترین یادگیری را داشته باشم. این طرز تفکر درباره یادگیری اصلا مثبت و نتیجه‌بخش نیست.
طرز تفکر دوم، تفکر رشد است و می‌گوید نیاز به اختصاص دادن زمان و تلاش و انرژی بیشتر برای یادگیری و رشد کردن دارم. این طرز تفکر یادگیری منجر به پرورش استعدادها و افزایش ظرفیت‌های یادگیری و حافظه برای دانشجویان می‌شود.
ذهنیت دانشجویان درباره نحوه یادگیری می‌تواند در نتیجه کار بسیار موثر باشد و باعث شود چیزهای بیشتری یاد بگیرند یا برعکس اصلا یادگیری موثری نداشته باشند.
این وظیفه معلمان و اساتید است که با دانشجویان صحبت کنند تا یک طرز تفکر یادگیری رشددهنده داشته باشند و دائما برای یادگیری بیشتر تلاش کنند.
دانشجویان نباید در یک نقطه ثابت شوند و نیاز دارند همیشه به دنبال روش‌هایی بهتر و هوشمندتر برای یادگیری، بازیابی مطالب و آموزش مطالب جدید باشند.