آریا بانو -
ایران / تبلیغات پر سروصدای دوساله برای حفاریهای غیرمجاز در اینستاگرام به‌دور از
چشم میراث
فرهنگی را دنبال کرده‌ایم.
«پوارو» هستند؛ استاد تمام آموزش گنج‌یابی و حفاری غیرمجاز در شبکه‌های اجتماعی. در یکی از فیلم‌های منتشر شده در اینستاگرام او، ماشین‌های مدل بالا در جاده‌ای بیابانی پشت سر هم قطار شده‌اند تا در کلاس استاد شرکت کنند. پوارو دو صفحه در اینستاگرام دارد. آنطور که خودش در یکی از ویدئوهای منتشر شده می‌گوید: «ادمین‌هایش آن را اداره می‌کنند.» او خود را نابغه و نخبه باستان‌شناسی معرفی می‌کند، بدون اینکه تحصیلات این رشته را داشته باشد. تاکنون 253 پست در اینستاگرامش منتشر کرده که در بیشتر آنها یا در حال حفاری غیرمجاز است یا در حال آموزش حفاری و نقد و بررسی حفاری دیگران. فروش گنج‌یاب هم یکی دیگر از فعالیت‌های این نخبه حفاریهای غیرمجاز است. نه تنها علاقه‌مندان به حفاریهای غیرمجاز را به کلاس‌های آموزشی مناطق تاریخی در شهرهای مختلف می‌برد تا به صورت عملی به آنها یاد بدهد چگونه اشیای تاریخی را از دل سایت‌ها و محوطه‌های باستانی و تاریخی بیرون بکشند بلکه در گشت‌های میدانی به نقد و بررسی حفاریهای غیر مجاز که توسط دیگران انجام گرفته می‌پردازد. از سال 98 به
تبلیغ آموزش حفاریهای غیرمجاز و تخریب سایت‌ها و محوطه‌های تاریخی - باستانی مشغول است. پوارو نامی مستعار است که برای خودش انتخاب کرده است! البته یک تفاوت بزرگ با پوارو معروف دارد. پوارو کارآگاه خصوصی معروف به دنبال افرادی بود که او این روزها به آنها آموزش حفاریهای غیرمجاز و قاچاق اشیای تاریخی می‌دهد. پوارو در کلاس‌های توجیهی به علاقه‌مندان به اشیای عتیقه یاد می‌دهد که چطور در شرایط ایمن و بدون خطر سایت‌های باستانی را بشکافند و آثار را بیرون بیاورند. به گفته او گاهی اوقات بیش از 400 نفر در کلاس‌های آموزش حفاریهای غیرمجازش شرکت می‌کنند. راه رسیدن به آثار را در صخره‌ها و کوه‌ها آموزش می‌دهد تا حفاران غیرمجاز بدون هیچ خطری و در کمترین زمان ممکن به سر گنجینه احتمالی موجود در سایت تاریخی برسند. او می‌گوید روی مبحث تخریب در کلاس‌هایش تأکید نمی‌کند. شفاف‌سازی هم می‌کند. مثلاً یادآور می‌شود که پشت سنگ برجسته‌های کنده شده در صخره‌ها هیچ دفینه‌ای وجود ندارد. بنابراین از شاگردانش می‌خواهد که این هویت‌های ملی را تخریب نکنند. در یکی از فیلم‌های منتشر شده به شاگردانش می‌گوید: «کسانی که به شما از وجود دفینه در سنگ برجسته‌های کنده شده در صخره‌ها خبر می‌دهند دری خیالی را به روی شما باز کردند که هرگز به روی شما باز نمی‌شود.» اندوهگین و ناراحت است چرا بعضی از حفاران و همکاران سنگ‌های بکر را برای رسیدن دفینه بریده‌اند!!
او سبک‌های مختلف حفاریهای غیرمجاز را هم یاد می‌دهد. به گفته خودش 11 سبک برای حفاریهای غیرمجاز دارد. همه جا هم پیدایش می‌شود؛ در کویر، در کوهستان و در جنگل‌های شمالی. می‌گوید: «به دنبال مکان‌های فوق باستانی است.»
جوری در سایت‌های باستانی و تاریخی می‌چرخد که انگار هرگز کسانی به عنوان نیروهای یگان حفاظت میراث
فرهنگی وجود نداشته‌اند! اعتقادات خاص خودش را دارد. او تأکید می‌کند حفاران غیرمجاز گرامی حق ورود به داخل آب چشمه‌های باستانی و
آلودگی آنها را ندارند. از کلاس‌های آموزشی به نام اردو یاد می‌کند. البته هرجا هم که می‌رود و در فیلم‌های منتشر شده مشخص است، حفاران غیرمجاز پیش از او، دخل سایت باستانی را درآوردند. این اطلاعات را بی‌هیچ واهمه‌ای در اینستاگرام هم منتشر می‌کند.
به دنبال پوارو
سردار رحمت اللهی فرمانده یگان حفاظت میراث
فرهنگی کشور در گفت‌و‌گو با «ایران» از صدور دستور قضایی برای دستگیری پوارو و همکارانش خبر می‌دهد. آخرین بار او در مناطق مرکزی
ایران دیده شده است. او در پاسخ به این سؤال که چرا یک فرد می‌تواند در چنین وسعتی و در مدتی طولانی به
تبلیغ حفاری غیرمجاز بپردازد و آزادانه در سایت‌های تاریخی چرخ بزند می‌گوید: «وقوع جرم از هرنوع را انکار نمی‌کنیم. علاقه‌مند هستیم با همکاری رسانه‌ها و فعالان میراث
فرهنگی آمار واقعی‌تری از حفاریهای غیرمجاز داشته باشیم. این امکان دسترسی آنلاین برای برخورد با تخلف‌ها را هم ایجاد کرده‌ایم.»
رحمت‌اللهی اعتقاد دارد که بسیاری از فعالیت‌های این فرد بلوفی است برای تحریک افراد ناآگاه که یک‌شبه می‌خواهند ره صد‌ساله را طی کنند. البته فرمانده این مسأله را کتمان نمی‌کند که حفاریهای غیرمجاز به یک خرده فرهنگ در برخی از نقاط کشور تبدیل شده است و نقل این خرده‌فرهنگ‌ها به افزایش افراد در مناطق تاریخی منجر می‌شود. کشفیات یگان حفاظت میراث
فرهنگی را هم یکی از دلایل و شواهد وجود این خرده فرهنگ نامطلوب می‌داند.
او می‌گوید: «برای جلوگیری از افزایش این پدیده از ظرفیت‌های اجتماعی، سامانه رصد شبکه‌های اجتماعی و تشدید اقدامات بازدارنده استفاده می‌کنیم.»
فرمانده یگان در پاسخ به این سؤال که چرا یگان حفاظت پیش از رسانه‌ها و فعالان حوزه میراث
فرهنگی از فعالیت این فرد در اینستاگرام خبردار نشد؟ هم می‌گوید: «سرور اینستاگرام خارج از
ایران قرار دارد و ما خیلی نمی‌توانیم برخورد کنیم. اما در واکنش به سایت‌هایی مثل شیپور و دیوار بشدت برخورد کرده‌ایم.» او می‌گوید: «سایت دیوار در تبلیغی یک ریتون را به قیمت 100 میلیون تومان برای فروش گذاشته بود که با سایت برخورد شد و
تبلیغ آن هم حذف شد.» رحمت اللهی فروش و
تبلیغ فلزیاب را هم جرم می‌داند و می‌گوید: «نامه‌ای برای اتحادیه سایت‌های مجازی که دیوار و شیپور هم در آن عضو هستند نوشته شده و مصادیق و عناوین مجرمانه به آنها گفته شده است.» او می‌گوید: «مسئولان سایت... در جلسه مشترکی با یگان، از مجرمانه بودن فروش این آثار اظهار بی‌اطلاعی کردند.» البته مشاهدات خبرنگار «ایران» نشان می‌دهد این سایت به رغم هشدار یگان حفاظت میراث
فرهنگی بعد از حذف
تبلیغ ریتون، باز هم به
تبلیغ فروش اشیای تاریخی و باستانی پرداخت.
این سؤال هم پیش می‌آید که تعداد نیروهای یگان حفاظت میراث
فرهنگی ایران چقدر است که پوارو به راحتی می‌تواند کلاس‌های آموزشی و اردو‌های خود را در سایت‌های باستانی برگزار کند و هیچ یک از نیروها متوجه حضور او و همکارانش نشوند؟ چرا وقتی یک تور گردشگری متشکل از جوان‌ها در این مناطق برگزار می‌شود، خیلی زود پلیس می‌رسد اما حضور این تعداد آدم با ماشین‌های مدل بالا توجه کسی را جلب نمی‌کند؟
رحمت‌اللهی می‌گوید: «نیروهای یگان در موزه‌ها و سایت‌های مختلف استقرار شبانه‌روزی دارند و امکان استقرار نیروی انسانی در تمام محدوده جغرافیایی
ایران وجود ندارد. او می‌گوید: «مأموران به سرنخ‌هایی برای دستگیری پوارو رسیده‌اند اما برای جلوگیری از ایجاد مانع در دستگیری او اطلاعات منتشر نمی‌شود.» رحمت‌اللهی از اقدام و سرعت عمل نیروهای یگان حفاظت در رسیدن به این سرنخ‌ها دفاع می‌کند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا یگان حفاظت نمی‌خواهد با مدیران اینستاگرام وارد مذاکره و مکاتبه شود تا
تبلیغ فروش اشیای تاریخی و
تبلیغ حفاریهای غیرمجاز در این شبکه اجتماعی حذف شود؟ می‌گوید: «حتماً مذاکره و مکاتبه با مدیران اینستاگرام را بر اساس قانون و روش در برنامه خود قرار می‌دهد.»