آریا بانو - شهر: وضعیت عمارت قاجاری گلستانه، در منطقه 11 شهرداری تهران، مدتی است به نگرانی فعالان میراث
فرهنگی تبدیل شده و اخباری در شبکههای مجازی مبنی بر تخریب شبانه در این بنای واجد ارزش منتشر میشود با این حال مسئولان شهرداری منطقه 11 معتقدند این بنا بر اساس طرح تفصیلی از لکههای تاریخی منطقه به شمار میرود و به همین دلیل هم به صورت روزانه بازدید شده و اخبار تخریب آن صحت ندارد.
محمد شهرآبادی، معاون معماری و شهرسازی شهرداری منطقه 11 درباره آخرین وضعیت این بنای قاجاری به شهر گفت: مالکیت این بنا بین مالک خصوصی و شهرداری منطقه 11 مشترک است، سه دانگ از این بنا برای شهرداری منطقه 11 بوده و از همین رو مالک از دیوان عدالت اداری، سند افراز* گرفته که همین موضوع هم فرضیه تخریب بنا را قوت میبخشد با این حال شهرداری منطقه 11 به مالک اعلام کرده است که انجام هر اقدامی در این بنا باید با کسب مجوز از شهرداری باشد.
او افزود: در سال گذشته 11 بنای واجد ارزش در منطقه 11 از تخریب نجات داده شد و عمارت قاجاری گلستانه هم بر اساس طرح تفصیلی در رده لکههای تاریخی قرار داد و به عنوان بنای واجد ارزش شناخته میشود که باید حفاظت شود از همین رو مکاتباتی هم با وزارت میراثفرهنگی انجام شده است. اگرچه مالک رای دیوان عدالت اداری را گرفته است اما شهرداری منطقه 11 مخالف هرگونه تخریب در این بنای واجد ارزش است به همین دلیل هم به صورت روزانه این بنا بازدید میشود و هیچ تخریبی تاکنون در آن صورت نگرفته است.
شهرآبادی بیان کرد: یکی از مشکلات ما در شهرداری رایهای صادر شده از سوی دیوان عدالت اداری درباره بناهای تاریخی است. بر اساس ضوابط این نهاد، بناها تا دوره زندیه شامل ضوابط حفاظت میشوند و زمانی که مالک یک بنای ارزشمند به دیوان عدالت اداری مراجعه میکند، این نهاد بر اساس قوانین خود رای صادر میکند. از سوی دیگر وزارتخانه میراثفرهنگی هم که متولی بناهای تاریخی بوده عملا مسئولیت را از گردن خود ساقط میکند و تنها به استعلام کفایت کرده است. تاکنون پنج خانه تاریخی تنها در منطقه 11 از دیوان عدالت اداری حکم گرفتند اما شهرداری منطقه 11 با تخریب تمامی آنها مخالف است. متاسفانه در این احکام فقط به سهم مالک توجه میشود و سهم شهر مورد غفلت قرار میگیرد چرا که ذهنیت حفظ خانههای تاریخی وجود ندارد.
معاون معماری و شهرسازی شهرداری منطقه 11 بیان کرد: افکار عمومی و برخی مالکان هم توقع دارند که شهرداری برای حفاظت از این بناها آنها را خریداری کند اما از میزان بودجه شهرداری منطقه هم بخش قابل توجهی محقق نمیشود و این در حالی است که فقط یک خانه تاریخی از سوی مالک 30 میلیارد تومان قیمتگذاری میشود. شهرداری منطقه اگر قرار باشد خانه تاریخی خریداری کند باید هیچ طرح عمرانی، پسماند و ... انجام ندهد چرا که ارزش یک بنای تاریخی یک سوم بودجه سالانه منطقه است. با همه این سختیها سال 1398، تعداد 10 خانه در منطقه 11 احیا و به هتل، گالری و مکانها
فرهنگی تبدیل شد.
سید محمد علی بیگم گلستانه مالک اولیه و سازنده اصلی ملک گلستانه بوده که در زمان قاجار توسط معماران مشهور آن دوره با بهرهگیری از طرحهای گچبری اصیل
ایرانی ساخته شده است و در سال 1358 که سید حسین گلستانه در سن 80 سالگی از دنیا میرود، عمارت گلستانه بر حسب توافق قانونی بین وراث، به عبدالله و ملیحه گلستانه میرسد. به گفته حسین علیمردان از کسبه محله قلمستان در نزدیکی ملک گلستانه که به شغل آهنگری مشغول است. علیمردان میگوید: سید حسین گلستانه در بازار
تهران در زیر پله مسجد امام(ره) که به بازار بینالحرمین معروف است، مشغول فروش کتاب و لوازمالتحریر بوده که
فرزند ارشد او نیز همراه
پدر به این شغل اشتغال داشت و ما هر صبح او را میدیدیم که برای رفتن به محل کار از درب چوبی و قدیمی ملک گلستانه خارج میشد.پس از مرگ دو
فرزند سید حسین گلستانه به مدت چند شبانه روز در خانه گلستانه مراسم عزاداری برپا بود که به علت شهرت این
خانواده همه مردم محل در مراسم حضور پیدا کردند و در حیاط قدیمی به عزاداری مشغول شدند.با شکایت ورثه سرانجام در خردادماه 1399 این عمارت قاجاری از فهرست ثبت آثار ملی خارج می شود. این درحالی بود که شهرداری منطقه 11 در سال گذشته مرمت بخش شمالی این عمارت را شروع کرده بود.
* افراز به معنی جدا کردن چیزی از چیز دیگر و در واقع تفکیک سهم هر یک از شرکاء ملک است.
خبرنگار: ریحانه جاویدی
خبرنگار: ریحانه جاویدی