چاپ

آریا بانو - این جرم توسط اعضای مرد خانواده علیه اعضای زن خانواده به دلیل این تصور که آن زن خانواده را بی‌آبرو کرده است رخ می‌دهد، یک زن به دلایل مختلفی مثل امتناع از ازدواج، مورد تجاوز قرار گرفتن و ... می‌تواند مورد هدف قرار بگیرد.

آنچه چندی پیش در روستای سفیدسنگان اتفاق افتاد، ماجرایی تکراری است از کلمه‌ای به نام «ناموس»، کلمه‌ای که از دو هزار سال پیش، زمان امپراطوری روم قربانی می‌گرفت و حالا در قرن 21 جان رومینای 14 ساله را گرفته است.
قرن 23 میلادی بود که قانونی توسط آگوستوس سزار وضع شد که به پدرها اجازه می‌داد، قتل ناموسی مرتکب شوند و جان دختران خودشان را بگیرند، در برخی کشورها چهره قوانین این چنینی در هزاران سال گذشته تغییر کرده است در برخی کشورها قوانین همچنان به همان شکل هستند، اما قوانین هرچه باشد هنوز سالانه هزاران زن، جان خود را بخاطر قتل‌های ناموسی از دست می‌دهند.
دیدبان حقوق بشر، قتل ناموسی را این گونه تعریف می‌کند: «این جرم توسط اعضای مرد خانواده علیه اعضای زن خانواده به دلیل این تصور که آن زن خانواده را بی‌آبرو کرده است رخ می‌دهد، یک زن به دلایل مختلفی مثل امتناع از ازدواج، مورد تجاوز قرار گرفتن، طلاق گرفتن و ... می‌تواند مورد هدف قرار بگیرد.»
حدود 20 سال پیش کمیسیون حقوق بشر خبر داد که قتل‌های ناموسی در بنگلادش، بریتانیا، برزیل، اکوادور، هند، مصر، رژیم صهیونیستی، ایتالیا، اردن، پاکستان، مراکش، سوئد، ترکیه، اوگاندا، افغانستان، عراق و ایران وجود دارد. آمار دقیق قربانیان قتل ناموسی در این کشورها مشخص نیست، اما تخمین زده می‌شود که در مجموع سالانه 5هزار نفر به این شکل جان خود را از دست می‌دهند، آماری که برخی‌ها آن را خیلی کمتر از واقعیت می‌دانند.
اما قوانیان و آمار قربانیان در کشورها مختلف است؛ در چین تاکنون فقط یک نفر به خاطر قتل‌های ناموسی کشته شده است و در کشوری مثل پاکستان این آمار به بالای هزار نفر می‌رسد. روزنامه شرق براساس مقالات دانشگاهی و پایان‌نامه‌هایی که به بررسی این موضوع پرداختند، گزارش داده‌ است که سالانه بین 375 تا 450 مورد قتل ناموسی در ایران رخ می‌دهد.
در واقع به نظر می‌رسد قوانین و شرایط فرهنگی باعث شده است تا قتل‌های ناموسی در برخی مناطق از جمله جنوب آسیا و خاورمیانه بیشتر باشد.
جنوب آسیا؛ پایتخت قتل‌های ناموسی
هند و پاکستان کشورهایی در جنوب آسیا هستند که بیشترین آمار قتل ناموسی به آن‌ها اختصاص داده می‌شود، گزارشاتی وجود دارد که در از این کشورها سالانه بیش از هزار زن، به این شکل کشته می‌شوند. این یعنی 20 درصد تمام قتل‌های ناموسی به این دو کشور اختصاص دارد.
دلیل بیشتر قتل‌های ناموسی در هند ازدواج بدون اجازه پدر و مادر است، بیشتر قتل‌ها مربوط به مناطقی خاص از این کشور است و در برخی مناطق این کشور با فعالیت‌های انجام شده در دهه گذشته اوضاع بهبود یافته است. البته در چند سال اخیر افرادی که این جرم را در این کشور انجام داده‌اند با احکامی مثل اعدام روبرو شده‌اند.
در پاکستان اما اوضاع اصلا مناسب نیست، در این کشور سالانه حدود هزار زن با قتل ناموسی کشته می‌شوند. در این کشور به قتل ناموسی، کاروکاری گفته می‌شود. کارو به معنای مرد سیاه و کاری به معنای زن سیاه است.
گفته می‌شود این فرهنگ هزاران سال است که پاکستان وجود دارد و هنوز ریشه‌کن نشده است، اما بخشی از این موضوع هم به قوانین برمی‌گردد گفته می‌شود در پیدا کردن قاتل‌های ناموسی پلیس پاکستان کم‌کاری می‌کنند. حتی تا سال 2016 قانونی در این کشور وجود داشت که به فرد قاتل اجازه می‌داد با رضایت دیگر عضو خانواده مثل مادر، آزاد شود. از آن زمان برای متهمین حکم حبس ابد صادر می‌شود، البته با وجود این تغییر قوانین باز هم قتل‌های ناموسی زیادی در این کشور صورت گرفته است که آخرین مورد آن به دو هفته پیش برمی‌گردد.
همچنین براساس گزارش سازمان ملل در سال 2017 در افغانستان 280 نفر زنان خانواده خود را بخاطر کلمه «ناموس» کشته‌اند و از این تعداد فقط 50 نفر محکوم شده‌اند.

آریا بانو

خاورمیانه؛ قتل‌های ناموسی پنهانی در عربستان، مصر، عراق، لبنان و ...
در خاورمیانه هم اوضاع چندان فرقی با کشورهای جنوبی آسیا ندارد، با این تفاوت که برخی از قتل‌های ناموسی اصلا گزارش نمی‌شوند. برای مثال در لبنان بیشتر قتل‌های ناموسی به شکل مرگ اتفاقی نمایش داده می‌شوند براساس گزارش رسانه‌ها در این کشور سالانه 40 نفر به این علت کشته می‌شوند. در مصر هم رسانه‌های داخلی خبر از افزایش مرگ‌های ناموسی داده‌اند، اما تنها آمار مربوط به قتل‌های ناموسی در این کشور به سال 1995 برمی‌گردد.
برای اردن هم آمار دقیقی از تعداد قتل‌های ناموسی وجود ندارد، اما بی‌بی‌سی در سال 2013، 50 زن اردنی قربانی قتل‌های ناموسی را در دوره زمانی 10 ساله شناسایی کرده است. البته بی‌بی‌سی گزارش داده که آمار بسیار بیشتر از این عدد است. براساس قانون این کشور اگر تصور شود زنی آبروی خانواده را برده، قاتل کمتر تنبیه می‌شود.
رعنا حسینی، خبرنگار متخصص قتل‌های ناموسی در اردن در این رابطه می‌گوید: «براساس قانون فعلی، افراد مجرم گاهی فقط به شش ماه حبس محکوم می‌شوند.»
همچنین براساس گزارش‌ها در سال 2007 در ترکیه بیش از 200 زن بخاطر قتل‌های ناموسی کشته شدند، در سال 2008، اداره حقوق بشر نخست وزیری ترکیه اعلام کرد که تنها در شهر ترکیه هر هفته یک نفر بخاطر قتل‌های ناموسی کشته شده‌اند و در 5 سال بیش از هزار نفر در این کشور به این شکل جان خود را از دست داده‌اند. در این کشور گاهی به اعضای جوان خانواده دستور داده می‌شود تا جان کسی را بگیرند و گاهی هم زنان خانواده را مجبور به خودکشی می‌کنند. موضوعی که شهر بتمن ترکیه را به شهر خودکشی معروف کرده است.
در کشورهای دیگری مثل عربستان، عراق، سوریه و ... هم قتل‌های ناموسی گزارش شده‌اند، اما برخلاف ترکیه اطلاعات زیادی از این اتفاق در این کشورها موجود نیست.
اروپا؛ اینجا هم قتل ناموسی وجود دارد
اگرچه بیشتر قتل‌های ناموسی در کشورهای آسیایی و خاورمیانه وجود دارد اما گزارش‌های از وقوع این اتفاق در اروپا هم وجود دارد. برای مثال پارلمان اروپا گزارش داده است که در بریتانیا سالانه بیش از 3هزار حمله ناموسی انجام می‌شود که 12 مورد از آن‌ها منجر به قتل می‌شود.
در هلند هم این عدد سالانه 11 تا 14 مورد است، البته گفته می‌شود در این کشور برخی از جرم‌های ناموسی گزارش نمی‌شوند. در بلژیک بین سال‌های 2004 تا 2008، 17 زن جان خود را به این شکل از دست دادند. پارلمان اروپا گزارش داده است که تنها مهاجران مقصر این اتفاقات نیستند.
فرانسه یکی دیگر از کشورهایی است که در سال‌های گذشته قتل‌های ناموسی انگشت شماری در آن رخ داده است، البته در دوران ناپلون بناپارت در این کشور قانونی وضع شده بود که به قاتل‌ها در چنین شرایطی به قتل عمد محکوم نمی‌شوند. این قانون هم اکنون در بسیاری از مستعمرات فرانسه پابرجاست.