چاپ

آریا بانو - سلامانه: از جمله مشکلات شایع در کودکان که موجب مراجعه به پزشک میگردد اختلالات اسکلتی از جمله پا پرانتزی یا انحراف ستون فقرات است که ممکن است در زمینه نرمی استخوان اتفاق افتاده باشد. نرمی استخوان یا ریکتز به نرم و ضعیف شدن استخوان های کودکان گفته میشود که در اکثر موارد به دنبال کمبود ویتامین D ایجاد میگردد. ویتامین D برای جذب کلسیم و فسفر حائذ اهمیت است و با اضافه شدن مکمل های ویتامین D و کلسیم بسیاری از این مشکلات قابل رفع شدن است. استخوان شامل داربست پروتئینی است و بخش معدنی ان عمدتا از کلسیم و فسفات به شکل هیدروکسی اپاتیت تشکیل شده است.
تعریف ریکتز یا نرمی استخوان
نرمی استخوان یا ریکتز زمانی ایجاد می شود که معدنی شدن استخوان ناکافی است. معدنی نشدن استئویید یا استخوان در بالغین استئومالاسی نامیده می شود. ریکتز بیماری استخوان در حال رشد به دلیل ماتریکس معدنی نشده در صفحات رشد در کودکان و نوجوانان است. پس همانطور که اشاره شد این بیماری کودکان را گرفتار می کند.
علائم نرمی استخوان
از انجایی که غضروف صفحه رشد توسعه می یابد اما معدنی شدن ان ناکافی است صفحه رشد ضخیم می شود و پهنای استخوان در محل صفحات رشد افزایش یافته که موجب بروز برخی از تظاهرات شاخص این بیماری از جمله پهن شدن مچ دست ها و مچ پاها می شود. در این بیماری نرم شدن عمومی استخوان ها وجود دارد که سبب می شود تا زمانی که در معرض نیروهایی از قبیل تحمل وزن یا کشش عضلانی قرار میگیرند به سادگی خمیده شوند. این نرم شدگی منجر به تغییر شکل های استخوانی مختلفی می شود.
همانطور که اشاره شد اغلب علایم ریکتز به دلیل تظاهرات اسکلتی هستند.
نرم شدن استخوان جمجمه
پهن شدن محل اتصال دنده به غضروف
پهن شدن مچ دست ها و مچ پاها به علت پهن شدگی صفحه رشد
تغییر شکل اسکلتی مثل پرانتزی شدن زانوها
ضعف عضلانی
تاخیر رشد
اختلالات دندانی
درد در اندام ها و ستون فقرات
علت ریکتز
علل زیادی برای ریکتز مطرح است ولی شایعترین علت کمبود ویتامین D بصورت طولانی مدت است. سایر علل شامل کمبود کلسیم، کمبود فسفر و اختلالات کلیوی است.
تشخیص ریکتز
تشخیص این بیماری براساس یافته های معاینه فیزیکی و شرح حال ،تست های ازمایشگاهی و اختلالات موجود در گرافی داده می شود.
علل کمبود ویتامین D
کمبود ویتامین D شایعترین علت ریکتز در دنیا محسوب می شود. کمبود ویتامین D به دلیل تلفیقی از دریافت کم این ویتامین و سنتز جلدی (پوستی) ناکافی بیشتر در شیرخواری رخ می دهد. انتقال جفتی ویتامین D ، ویتامین D کافی برای دوماه اول زندگی را تامین می کند مگر انکه کمبود شدید ان در مادر وجود داشته باشد. شیرخوارانی که شیر مصنوعی می خورند حتی بدون سنتز پوستی، ویتامین D کافی را دریافت می کنند. به دلیل مقدار کم ویتامین D در شیر مادر، شیرمادر خواران به سنتز پوستی یا مکمل های ویتامین D وابسته اند. سنتز جلدی می تواند به دلیل ناکار امدی افتاب زمستانی در تحریک سنتز ویتامین D، پرهیز از نور خورشید ، ایمنی محله یا اقدامات فرهنگی و یا کاهش سنتز جلدی به دلیل تیرگی پوست محدود باشد.
پیشگیری و درمان کمبود ویتامین D
در این کودکان با دریافت ویتامین D و دریافت تعذیه ای کافی کلسیم و فسفر مشکل برطرف می شود و اغلب کودکان پاسخ عالی به درمان میدهند. بسیاری از تغییرات استخوانی بطور چشمگیر بهبود می یابند.
با تجویز همگانی مولتی ویتامین روزانه حاوی 400 واحد ویتامین D به شیرمادرخواران می توان از اغلب موارد ریکتز تغذیه ای پیشگیری نمود و علت تجویز همگانی مولتی ویتامین و توصیه به استفاده مرتب از ان به منظور پیشگیری از بروز نرمی استخوان در کودکان است.