چاپ

آریا بانو - بازده / احساس می‌کنید به شما توهین شده، زخمی بر روحتان وارد شده و درد می‌کشید؟ احساس می‌کنید مناسب کسی یا چیزی نیستید؟ دائم مراقب رفتار یا گفتارتان هستید؟ اگر این جملات بیان کننده‌ی ویژگی‌های رابطه‌ی شما هستند، احتمالا شما مورد اجحاف افراد سوء استفاده گر عاطفی در رابطه قرار گرفته‌اید. بطور کلی، وقتی الگوی مداوم استفاده از کلام تهاجمی و رفتار ظالمانه در رابطه‌ای وجود دارد و این رفتار و گفتار عزت نفس فرد را خدشه‌دار می‌کند و سلامت روان او را از بین می‌برد، این رابطه نوعی تجاوز یا سوءاستفاده‌ی عاطفی به شمار می‌رود. علاوه بر این، سواستفاده‌ی ذهنی یا عاطفی که اکثراً در روابط متاهلی یا دوستی رایج است، در هر نوع رابطه‌ای اعم از رابطه‌ی دوستانه، خانوادگی و همکاری رخ می‌دهد.
سوءاستفاده عاطفی یکی از شدیدترین انواع سوءاستفاده و تجاوز در روابط به شمار می‌رود. سوءاستفاده عاطفی ممکن است زیرکانه باشد یا موذیانه؛ علنی باشد یا از روی حساب‌وکتاب. فرقی نمی‌کند. آنچه مهم است این است که سوءاستفاده عاطفی عزت نفس فرد را نشانه می‌گیرد و واقعیت و درک او را به تردید می‌اندازد.
هدف اصلی سوء استفاده عاطفی این است که با بی‌حیثیت کردن، منزوی کردن و خفه کردن قربانی، او تحت کنترل و سلطه قرار بگیرد.
در آخر، قربانی احساس می‌کند گیر افتاده است. قربانی آنقدر زخم خورده است که دیگر نمی‌تواند آن رابطه را تاب بیاورد و از طرفی می‌ترسد رابطه را ترک کند. به این ترتیب، این چرخه آنقدر تکرار می‌شود تا در نهایت اتفاقی بیفتد.
ویژگی افراد سوء استفاده گر عاطفی
افراد سوء استفاده گر عاطفی اوضاع را شلوغ کرده و سروصدای زیادی راه می‌اندازند.
نمونه‌هایی از آن به شرح زیر است:
فقط به خاطر اینکه دعوا به پا کنند، جار و جنجال راه می‌اندازند.
حرف‌هایشان ضدونقیض است و شما را گیج می‌کند( بعضی وقت‌ها آدم از حرف‌هایشان دیوانه می‌شود).
علناً حال و احوال‌شان تغییر می‌کند یا ناگهان مثل آتشفشان منفجر می‌شوند.
به لباس‌های شما، موهایتان، کارتان و هر چیزتان گیر می‌دهند.
آنقدر رفتارهایشان غیرمنتظره و غیر قابل ‌پیش‌بینی است که احساس‌ می‌کنید دارید روی لبه‌ی تیغ راه می‌روید.
افراد سوء استفاده گر عاطفی باج سبیل عاطفی هم می‌گیرند.
نمونه‌هایی از آن به شرح زیر است:
در شما احساس گناه را به وجود می‌آورند و به این ترتیب شما را دیوانه و کنترل می‌کنند.
در انظار دیگران یا در خلوت خودتان شما را تمسخر می‌کنند.
از ترس‌ها، ارزش‌ها، دلسوزی یا دیگر نقطه‌های حساس شما استفاده می‌کنند تا شما یا موقعیتی را کنترل کنند.
ایرادات شما را گنده می‌کنند یا به آن‌ها اشاره می‌کنند تا حواس‌تان را پرت کنند یا از پذیرفتن مسئولیت انتخاب‌های نادرست یا اشتباهات‌شان سر باز بزنند.
ماجرایی که اتفاق افتاده است را حاشا می‌کنند یا درباره‌اش دروغ می‌گویند.
محبت خودشان را از شما دریغ می‌کنند تا شما را تنبیه کنند.
افراد سوء استفاده گر عاطفی خود را برتر از دیگران و محق بر آن‌ها می‌دانند.
نمونه‌هایی از آن به شرح زیر است:
با شما طوری رفتار می‌کنند انگار زیردست آن‌ها هستید.
برای اشتباهات و ایرادات خودشان، شما را سرزنش می‌کنند.
به هر چیزی که شما می‌گویید با تردید نگاه می‌کنند و سعی می‌کنند ثابت کنند شما در اشتباهید.
شما را مسخره می‌کنند و دست‌تان می‌اندازند.
به شما می‌گویند نظرات، عقاید، ارزش‌ها و افکارتان احمقانه، غیرمنطقی یا نابخردانه است.
به شما توهین یا شما را تحقیر می‌کنند.
وقتی با شما حرف می‌زنند از نیش‌وکنایه استفاده می‌کنند.
طوری رفتار می‌کنند انگار همیشه حق با آن‌هاست و آن‌ها بهترین را می‌دانند و آن‌ها باهوش‌ترند.
افراد سوء استفاده گر عاطفی سعی می‌کنند شما را کنترل و منزوی کنند.
نمونه‌هایی از آن به شرح زیر است:
کنترل می‌کند که با چه کسانی وقت می‌گذرانید یا با چه کسانی دیدار می‌کنید.
تماس‌های تلفنی، پیام‌ها، شبکه‌های اجتماعی و ایمیل‌های شما را کنترل می‌کند.
شما را متهم می‌کند به اینکه خیانت می‌کنید و حسود هستید.
سوئیچ‌تان را می‌گیرد یا آن را قایم می‌کند.
دائم می‌خواهد بداند شما کجا هستید یا هر جایی که می‌روید با جی‌پی‌اس شما را کنترل می‌کند.
با شما طوری رفتار می‌کند انگار شما ملک شخصی او هستید یا او صاحب‌تان است.
دوستان، خانواده و همکاران شما را نقد یا مسخره می‌کند.
از حسادت به عنوان نماد عشقش به شما استفاده می‌کند تا شما را از دیگران دور کند.
شما را به زور وادار می‌کند تا همه‌ی وقت‌تان را با هم بگذرانید.
حساب‌های مالی‌تان را چک می‌کند.
مطلب مرتبط: 6 نشانه سوء استفاده‌ عاطفی و راهکارهای مقابله با آن
طرز برخورد با افراد سوء استفاده گر عاطفی
اولین قدم در برخورد با یک رابطه‌ی مبتلا به سوءاستفاده‌ی عاطفی این است که بپذیرید در این رابطه سوءاستفاده‌ی عاطفی رخ می‌دهد. اگر قادر باشید هر شکلی از سوءاستفاده‌ی عاطفی را در رابطه‌تان شناسایی کنید، باید در اولین قدم و قبل از هر کاری آن را به عنوان واقعیتِ رابطه‌تان قبول کنید. وقتی با خودتان صادق باشید و آنچه که تجربه می‌کنید را بپذیرید، بعد از آن می‌توانید کنترل زندگی‌تان را دوباره در دست بگیرید. در ادامه شما را با هفت شیوه آشنا می‌کنیم که با استفاده از آن‌ها می‌توانید دوباره بر زندگی خودتان حاکم شوید.
1. سلامت جسمی و ذهنی‌تان را در اولویت قرار بدهید.
بعد از این لطفا دیگر خوشحال کردن کسی که از شما سوءاستفاده می‌کند دغدغه‌تان نباشد. به نیازهای خودتان بپردازید. کاری بکنید که به شما آرامش بدهد. غذای سالم برای خودتان تهیه کنید و بخورید. همین کارهای خودمراقبتی ساده به شما کمک می‌کند تا روز به روز بیشتر از قبل قادر باشید استرس‌های ناشی از سوءاستفاده‌ی عاطفی را مدیریت کنید.
2. بین خودتان و کسی که از شما سوءاستفاده می‌کند خط قرمز بگذارید.
با اقتداربه او بگویید که بعد از این حق ندارد سرتان داد بزند، اسم روی شما بگذارد، به شما توهین کند، به شما بی‌ادبی کند. به او بگویید در صورتی که چنین رفتاری را از او ببینید، چه اتفاقی خواهد افتاد. مثلاً، بگویید اگر رویتان اسم بگذارد یا به شما توهین کند، جوابش را نمی‌دهید و اتاق را ترک می‌کنید. راه‌حل ادامه‌ی تعامل این است که خط قرمزهای شما را رعایت کند. خواهشاً خط قرمزهایی را مطرح نکنید که خودتان قصد ندارید به آن‌ها پایبند بمانید.
3. دیگر خودتان را سرزنش نکنید
اگر در رابطه‌ای هستید که مبتلا به سوءاستفاده‌ی عاطفی شده است، حتما گمان می‌کنید یک جای کارتان می‌لنگد و اینکه قطع به یقین شما ایرادی دارید. با خودتان فکر می‌کنید اگر شما ایرادی ندارید پس چرا کسی که می‌گوید عاشق‌تان است باید چنین رفتاری با شما داشته باشد؟ اما باید بدانید که مشکل شما نیستید. سوءاستفاده یک انتخاب است. پس لطفا خودتان را بخاطر چیزی که هیچ کنترلی رویش ندارید، سرزنش نکنید.
4. درک کنید که شما قادر نیستید فرد سوءاستفاده‌گر را اصلاح کنید.
هر چقدر هم که تلاش کنید کار متفاوتی بکنید یا آدم دیگری باشید باز هم هرگز قادر نیستید فردی که از شما سوءاستفاده‌ی عاطفی می‌کند را تغییر بدهید. این فرد انتخاب می‌کند که رفتاری این‌چنینی داشته باشد. به خودتان یادآوری کنید که شما قادر نیستید کارهای او را کنترل کنید و شما قرار نیست بخاطر انتخاب‌های او سرزنش شوید. تنها چیزی که می‌توانید اصلاح یا کنترل کنید پاسخ خودتان است.
5. با کسی که از شما سوءاستفاده‌ی عاطفی می‌کند درگیر نشوید
به عبارت دیگر، اگر فرد سوءاستفاده‌گر می‌خواهد با شما جروبحث راه بیندازد، به شما توهین کند، چیزی از شما بخواهد یا حسادت و خشمش را نثارتان کند، سعی نکنید توضیحی بدهید، او را آرام کنید یا برای کاری که نکرده‌اید معذرت‌خواهی کنید. اگر می‌توانید آن موقعیت را ترک کنید. درگیر شدن با چنین فردی منجر به خشونت بیشتر و شکستن قلب‌تان می‌شود. یادتان باشد شما هر چقدر هم سعی کنید قادر نخواهید بود اوضاع را پیش چشم او درست کنید.
6. از دیگران کمک بگیرید
دیگر در برابر اینهمه سوءاستفاده‌ای که از شما می‌شود سکوت نکنید. با یکی از دوستان امین خودتان، یا یکی از افراد خانواده‌تان یا یک مشاور درباره‌ی آنچه تجربه می‌کنید حرف بزنید. هر چه می‌توانید بیشتر از این شخص فاصله بگیرید و با افرادی که دوست‌شان دارید و حامی‌تان هستند وقت بگذرانید. شبکه‌ای از دوستان سالم و افراد مورد اعتماد به شما کمک می‌کند احساس تنهایی و انزوای کمتری را تجربه کنید. این افراد می‌توانند حقیقت زندگی‌تان را نشان‌تان دهند و به شما کمک می‌کنند اوضاع را روبراه کنید.
7. تصمیم بگیرید از این رابطه خارج شوید
درصورتیکه همسر، دوست، خواهر یا برادرتان قصد تغییر ندارد یا روی انتخاب‌های نادرستش کار نمی‌کند، شما قادر نخواهید بود تا ابد در یک رابطه‌ی ظالمانه و خشونت‌بار باقی بمانید. این رابطه در نهایت تلفات جسمی و روانی برایتان به بار می‌آورد. بسته به موقعیتی که در آن قرار دارید، باید برای پایان دادن به این رابطه قدم بردارید. هر موقعیتی به نوبه‌ی خود خاص و متفاوت است. توصیه می‌شود افکار و عقایدتان را با دوست، خویشاوند یا مشاوری مطمئن و امین در میان بگذارید.