چاپ

آریا بانو - سلامانه: وسواس یک ایده، تصور، احساس یا حرکت مکرر و مضر است که با نوعی احساس اجبار و ناچاری ذهن و علاقه به مقاومت در برابر آن همراه است. وسواس تعادل روانی و رفتاری را از فرد سلب و او را در سازگاری با محیط دچار اشکال می کند. شست‌و‌شوی بیش از حد، دقت بیمارگونه به مسائل ریز و بررسی مرتب کارها، اتفاقاتی است که از فرد معمولی و عادی کسی را می‌سازد که دچار بیماری عذاب‌آور وسواس می‌شود. شایع‌ترین وسواس در خانم‌ها، بدریخت انگاری تا کندوکاو بیش از حد در گذشته‌ است.
پیامدهای وسواس یک خانم در یک خانواده
رفتار وسواس گونه یک خانم به عنوان همسر و مادر در زندگی می‌تواند پیامدهایی را برای همسر، فرزندان و زندگی اجتماعی و آینده آنان در پی داشته باشد. وسواس برای یک خانم، ممکن است به صورت وسواس فکری و خیانت به وجود بیاید که شایع‌ترین نوع وسواس در زندگی مشترک و در بین خانم‌هاست و فرد مدام این احساس را دارد که همسرش به او خیانت می‌کند و همین نوع وسواس می‌تواند یکی از دلایل از هم پاشیدگی کانون خانواده باشد. مادران و خانم‌های وسواسی، حساس و کمال‌جو هستند و به صورت ناخودآگاه زمینه را برای وسواسی شدن اعضای خانواده فراهم می‌کنند. مادرانی که بیش از حد سرزنش، تنبیه و تحقیر می‌کنند نیز می‌توانند وسواس را در کودکان‌شان به طور قطعی در آینده زمینه‌سازی کنند. در حقیقت وسواس زیر شاخه‌ای از اختلال اضطراب است و زمانی که فرد با اضطراب درگیر می‌شود، اضطراب او را به سمت وسواس سوق می‌دهد.
علایم مشترک وسواس‌های فکری و عملی
وسواس در دو طیف فکری و عملی قرار می‌گیرد.نشانه‌های وسواس فکری و وسواس‌های عملی در افراد متفاوت است اما برخی از نشانه‌ها در وسواس فکری و عملی مشترک هستند:
1- نظافت: وسواس شست‌و‌شو که شامل وسواس فکری آلودگی و وسواس عملی نظافت است.
2- تقارن: وسواس‌های فکری تقارن که شامل وسواس عملی تکرار کردن، منظم کردن و شمردن است.
3- افکار ممنوعه یا تابو: شامل وسواس فکری پرخاشگری، جنسی و ... و وسواس عملی مربوط به آن است.
4- صدمه یا آسیب: شامل ترس از صدمه زدن به خود یا دیگران و وسواس وارسی کردن مرتبط با این تصور است.
شایع‌ترین وسواس در خانم‌ها
بر خلاف تصور عموم، وسواس فقط در شست‌و‌شو نیست. در ادامه به چند مورد از شایع‌ترین وسواس‌های خانم‌ها اشاره می‌شود.
وسواس بد ریخت انگاری بدن: اشتغال ذهنی به یک یا چند نقص یا عیب خیالی در ظاهر بدن که برای دیگران قابل مشاهده نیست یا جزئی است، از شایع‌ترین وسواس‌های خانم‌هاست.
وسواس احتکار: افراد مبتلا به اختلال احتکار، مدام مشکل دور انداختن اموال یا دل کندن از آن‌ها را دارند. در این اشخاص نیاز خیالی شدیدی در زمینه ذخیره کردن وسایل و ناراحتی زیادی از دور انداختن وسایل به طور واضح مشاهده می‌شود.
وسواس مو کندن و پوست کنی: این نوع وسواس شامل مو کندن یا جویدن موی سر وکندن پوست کناره‌های ناخن برای متوقف کردن یا کاهش اضطراب است.
شست‌و‌شوی مکرر: در این نوع وسواس، بخش مهمی از شست‌و‌شو و تمیزی متوجه بدن است و مدام فکر می‌کنند دستان و اعضای بدن شان کثیف است.
وسواس دقت یا دقت وسواسی: دقت زیاد برای منظم کردن لباس ها، قفسه‌های کمد و ... در این نوع وسواس قرار می‌گیرد و اگر این حرکات را به طور مداوم انجام ندهند، دچار اضطراب می شوند.
وسواس رفتار حال یا گذشته: بعضی خانم‌ها مدام به این مسئله می‌اندیشند که چرا در گذشته چنین و چنان شده؟ آیا فلانی حق داشته فلان کار را انجام دهد یا نه؟ چرا در گذشته این طور نبود و اکنون طور دیگری زندگی می‌کند و تمام افکار و خیالاتی که کل زندگی او را درگیر می‌کند، از نشانه های ابتلا به وسواس رفتار حال یا گذشته است.
نکته مهم: برای درمان قطعی وسواس فکری و عملی باید با کمک متخصص، افکار اضطراب‌آور را مدیریت کنیم و الگوهای رفتاری وسواس‌گونه را تغییر دهیم.