چاپ

آریا بانو -
خیمه‌کوبی؛ سنتی به قدمت یک قرن 8
٣٦
٠
چمدان / نوش‌آباد از شهرهای تاریخی استان اصفهان دارای بیش از 150 اثر تاریخی است که نیمی از آن در داخل بافت و نیمی دیگر در کویر شهر قرار دارد. شهر زیرزمینی اویی که به عنوان یکی از بزرگترین شهرهای زیرزمینی جهان معروف است و قدمتی 1500 ساله دارد در نوش آباد واقع است.
این شهر زیرزمینی با وسعتی بیش از 4 کیلومتر و در سه طبقه در عمق‌های 4 الی 21 متری از سطح زمین به وجود آمده‌ است. کاربری این شهر در دوره‌ها احتمالاً متفاوت بوده به گونه‌ای که در دوران ساسانی تا صفوی و حتی زندیه بیشتر به عنوان پناهگاه یا جان‌پناه محلی برای اختفا و حفظ جان استفاده می‌شده و به همین منظور همیشه در حال گسترش بوده‌ است اما در دوران قاجار احتمال می‌رود بیشتر به منظور فرار از گرما در تابستان استفاده می‌شده‌است.
مراسم عزاداری محرم در این شهر تاریخی حال و هوای خاصی دارد و آیینی سنتی «خیمه کوبی» در آن برگزار می‌شود.
قدمت خیمه‌کوبی به بیش از یک قرن می‌رسد. این آیین هر ساله در روز هشتم محرم در قالب دو گروه و کاروان اولیاء و اشقیا برگزار می‌شود. این کاروان‌ها در خیابان اصلی شهر حرکت می‌کنند و تا محل نصب خیمه‌ها به حرکت خود ادامه می‌دهند.
عصر روز هشتم محرم هر سال آیین سنتی – مذهبی «خیمه‌کوبی» با قدمت حدود یک قرن در شهر نوش آباد کاشان به نمایش گذاشته می‌شود. این مراسم با 1500 نفر شبیه خوان و بازیگر پیاده و سواره در نقش کاروان اولیاء و اشقیاء ورود کاروان حسینی و لشکریان یزید را به کربلا نمایش می‌دهند که در میدانی به وسعت 30 هزار مترمربع در مجموعه فرهنگی خیمه‌گاه حسینی نوش آباد برگزار می‌شود.
این کاروان با طی مسیر چهار کیلومتر و عبور از مسیرهای اصلی شهر به طرف خیمه‌گاه حرکت کرده و مراسم سنتی – مذهبی خیمه‌کوبی و تعزیه ورود امام به کربلا، ممانعت حر از ورود اباعبدالله (ع) به کربلا و نحوه استقرار دو سپاه را در محل خیمه گاه حسینی به صورت زنده برای عزاداران اجرا می‌کنند.
در این مراسم، شبیه‌خوانان نوش آباد و مناطق اطراف، کاروان اولیاء و اشقیاء را شامل می‌شوند که عبارتند از قافله اباعبدالله (ع) و یارانش، ملائکه و حوریان بهشتی، اجنه و سپاه اشقیاء در قالب لشکریان یزید که به همراه 10 گروه از نوازندگان سازهای ضربی و بادی در دسته‌های چند نفره بسیار باشکوه و متاثر کننده مراسم را اجرا می‌کنند.
گهواره حضرت علی اصغر (ع)، حجله حضرت قاسم (ع)، محمل زینب (س)، زنان و دخترانی که بر کجاوه باشکوه و عظمت سوارند و در کنارشان شبیه خوانان حضرت عباس (ع) و حضرت علی اکبر (ع) که از زنان حرم محافظت می‌کنند، سپاه اجنه، حوریان، ملائک، وهب نصرانی و تازه عروسش، مسلم بن‌عوسجه، حبیب، زهیر و … در یاری امام حسین (ع) بسیار زیبا و جذاب به تماشا گذاشته می‌شود.
آیین خیمه کوبی هشتم محرم، مقدمه مراسم خیمه‌برداری است که عصر یازدهم محرم با اجرای تعزیه شهادت امام حسین (ع) و بازآفرینی هجوم اشقیا به خیمه‌های حسینی و تشییع پیکرهای شهدای کربلا برگزار می‌شود. آیین سنتی – مذهبی خیمه‌برداری نوش آباد که به نام «خیل عرب» شهرت دارد به شماره 598 در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.