چاپ

آریا بانو -
کدام کتابخانه های دنیا مثل جاذبه‌ های گردشگری، پربازدید هستند؟ 6
٢
٠
کجارو / در ده‌های اخیر کتابخانه‌های زیادی در سراسر دنیا افتتاح شده است که ظاهر آن به جایی برای نگهداری کتاب شباهتی ندارد و شبیه به کتابخانه‌های سنتی گذشته نیست.
تقریبا یک دهه پیش، کتابخانه‌ها با چالش و دوراهی بزرگی روبه‌رو شدند. کاربرد کلیدی و حیاتی آن‌ها که تامین کتاب و ایجاد دسترسی عمومی به اطلاعات بود، با کتاب‌های الکترونیکی و وای‌فای‌های عمومی جایگزین شد. کتابخانه‌ها به‌منظور تلاش برای باقی ماندن، سعی کردند تا نقش‌های دیگری غیر از تامین کتاب و اطلاعات را برای مردم بر عهده بگیرند. به همین دلیل این کتابخانه‌های جدید با کاربری‌های خلاقانه و خاص ابداع شدند. این روزها کتابخانه‌های جدید مثل سابق به فعالیت خود ادامه می‌دهند و حتی نقش‌های دیگری هم دارند.
در سال‌های اخیر، کتابخانه‌های خاص زیادی در سراسر دنیا افتتاح شده است. کتابخانه‌هایی که دیگر به کتابخانه‌های قدیمی که فقط محلی برای نگهداری کتاب بودند، شباهتی ندارند.
بسیاری از کتابخانه‌ ها برای جلب توجه اهالی شهر و حتی گردشگرانی از سایر نقاط دنیا، توسعه پیدا کرده‌اند و امکانات خاص و جذابی را به امکانات خود افزوده‌اند. بعضی از آن‌ها باغ‌هایی روی بام دارند، دارای فضای سبز عمومی هستند، بالکن و ایوان دارند یا دارای امکاناتی مثل زمین بازی مخصوص بچه‌ها، مرکز مخصوص نوجوانان، سالن سینما، اتاق بازی، گالری هنری، رستوران و... هستند.
بعضی از کتابخانه‌ها اخیرا محیط کاری رایگان برای کارآفرینان تهیه کرده‌اند. این محیط‌ها نه تنها جایگزینی برای کافی شاپ و مناسب برای دورهمی‌های کاری هستند؛ بلکه فضا و امکانات خاص برای کار مثلا جایی برای گذاشتن لپتاپ یا شارژ لپتاپ دارند.
بعضی از کتابخانه‌ها دارای اتاق‌های برگزاری جلسه هستند؛ برای کسانی که به‌خاطر کار خود با افراد زیادی ملاقات می‌کنند یا حتی کسانی که کلاس‌های آموزشی دارند. این فضاهای اختصاصی قیمت‌های ارزان‌تری نسبت به اجاره دفتر و... دارند.
در واقع کتابخانه‌ها در حال ارائه امکاناتی به مردم هستند که خودشان آن‌ها را در منزل ندارند. دوازده سال پیش، این امکانات انواع کتاب بود و امروزه با توجه به زندگی امروزی، امکانات دیگری اضافه شده است. امروزه فناوری‌های گران مثلا پرینترهای سه بعدی، برش‌های لیزری و استودیوهای انتشار و تولید پادکست و فیلم در کتابخانه‌ها ارائه می‌شود. بسیاری از مردم قبل از اینکه این وسایل و تجهیزات گران را برای خودشان بخرند، آن‌ها را در کتابخانه امتحان می‌کنند. برخی دیگر می‌خواهند از وسایل و امکاناتی استفاده کنند که شاید هرگز توان مالی برای تهیه آن را نداشته باشند.
پاسخگویی به نیازهای متنوع زندگی امروزی نیازمند یک ساختمان کامل و بزرگ است. بیشتر کتابخانه‌های جدید با طراحی بهترین و بزرگ‌ترین معماران دنیا ساخته می‌شوند تا طراحی نمای آن‌ها و امکانات درونی آن‌ها به لحاظ معماری هم دقیق و جالب باشد. ساختمان‌های جدید و مدرن کتابخانه‌ها، این روزها نقش مهمی در افق شهری شهرهای مختلف دارند و در رسانه‌های اجتماعی محبوب می‌شوند و عکس‌ آن‌ها به‌صورت ویروسی، در همه جا پخش می‌شود. گردشگران سراسر دنیا جذب زیبایی طراحی و امکانات مختلف آن‌ها می‌شوند و بسیاری از آن‌ها برای دیدن این بناهای مدرن و پر از امکانات جدید، به کشورهای دیگر دنیا سفر می‌کنند.
در ادامه چند مورد از جدیدترین و خلاقانه‌ترین کتابخانه‌های دنیا را معرفی می‌کنیم. اگر به این شهرها و کشورها سفر کردید، خالی از لطف نیست اگر زمانی را برای بازدید از آن‌ها اختصاص دهید و اگر لازم است، از امکانات متعدد آن‌ها استفاده کنید.
کتابخانه مرکزی هلسینکی اودی
تنها یک سوم از مساحت کتابخانه مرکزی هلسینکی به جمع‌آوری و نگهداری کتاب اختصاص دارد. در روز ششم دسامبر سال 2018، فنلاند صد و یکمین سالگرد استقلال خود از روسیه را جشن گرفت. یک روز قبل، اهالی این کشور یک هدیه سالگرد دریافت کردند. کتابخانه مرکزی جدیدی به نام اودی.
نمای اصلی کتابخانه تماما از کاج نوئل ساخته شده که متعلق به خود فنلاند است. سازه آن ترکیبی از شیشه و استیل است؛ به همین دلیل ظاهری جذاب و چشم‌نواز دارد. دولت فنلاند 68 میلیون یورو بودجه برای این پروژه اختصاص داده است. یک شرکت معماری محلی به نام ALA Architects این پروژه را در رقابت با 543 شرکت‌کننده دیگر برنده شد.
فقط یک سوم از وسعت این کتابخانه بزرگ به کتاب اختصاص دارد. این کتا‌ب‌ها با ربات‌هایی با طراحی اختصاصی منتقل شده‌اند. بقیه قسمت‌های کتابخانه شامل فضاهایی برای کار، ملاقات و... است.
در بهشت کتابی که در طبقه فوقانی قرار دارد، بازدیدکنندگان از بین درختانی که در گلدان کاشته شده‌اند و فرش‌های پشمی که اختصاصا برای کتابخانه سفارش داده شده‌اند، به گشت و گذار در بین کتاب‌ها می‌پردازند. یک کارگاه شهری در طبقه دوم قرار دارد که به امکاناتی مثل چرخ‌های خیاطی، اسکنر، پرینتر، دستگاه‌های برش لیزری و ایستگاه‌های جوشکاری مجهز است. فضاهایی برای خیاطی، ساخت مهر و بج و حتی نواختن درامز در این کتابخانه در نظر گرفته شده است.
اتاق‌های مخصوصی هم برای کارآفرینان و افرادی که قصد دارند با همکاران و مشتریان ملاقات داشته باشند در نظر گرفته شده است.
در ماه مارس، تعداد بازدیدکنندگان این کتابخانه به یک میلیون بازدیدکننده رسید. مدیر این کتابخانه اعلام کرد:
ما گردشگرانی از سراسر دنیا داریم که از این کتابخانه بازدید می‌کنند؛ ولی بیشتر آن‌ها از اروپا، چین، ژاپن و آمریکا هستند. بیشتر آن‌ها دوست دارند کارگاه‌ها را از نزدیک ببینند و معمولا می‌پرسند که کتا‌ب‌ها کجا هستند؛ چون معمولا نصف قفسه‌ها همیشه خالی و کتاب‌ها به امانت دست اعضای کتابخانه است.
کتابخانه موزه ادبیات، دوبلین، ایرلند
در پارک مرکزی دوبلین سه ساختمان جرجیایی قرار دارد که یکی از آن‌ها توسط معمار مشهور، ریچارد کسل، در دهه 1700 میلادی ساخته شده است. پشت این ساختمان‌ها، یک باغ ویکتوریایی سرسبز قرار دارد که در آن درختان قدیمی دویست ساله هم پیدا می‌شود.
این سازه‌ها قبلا متعلق به دانشگاه دوبلین بودند؛ جایی که بسیاری از نویسندگان مشهور ایرلندی در آن تحصیل کرده‌اند. در تاریخ 20 سپتامبر، این بناها از جمله موزه ادبیات ایرلند برای بازدید عموم مردم باز می‌شوند. در این مجموعه، گردشگران می‌توانند از بخش‌های مختلفی که مرتبط با ادبیات یا مرتبط با نویسنده‌های مشهور است، دیدن کنند؛ مثلا نامه‌های شخصی جیمز جویس که به نمایش درآمده است.
این موزه یک مرکز تحقیقاتی و یک سالن مطالعه هم دارد و میز و صندلی‌هایی برای کار کردن در باغ در نظر گرفته شده است. مدیر این موزه می‌گوید که در حال طراحی دوباره این مجموعه است؛ چون تنها باغ موزه قدیمی است که دسترسی عمومی دارد.
ایستگاه رادیویی موزه 24 ساعته و هفت روز هفته برنامه پخش می‌کند. اهل علم، موسیقی و نویسندگی در این مکان جمع می‌شوند و گردشگران هم می‌توانند از آن بازدید کنند.
کتابخانه مرکزی جدید کلگری
کتابخانه مرکزی جدید کلگری، یک قطار دارد که از وسط آن عبور می‌کند. این ریل برای تجهیز خط آهنی بوده که قبلا وجود داشته است. لابی کتابخانه یک پل کمانی است که لوکوموتیوها از زیر آن می‌گذرند. این کتابخانه نوامبر سال گذشته افتتاح شده و جایگزینی برای کتابخانه‌ای است که قبلا در مرکز شهر قرار داشت. کتابخانه مرکزی قدیمی وسعت کمی داشت. جمعیت کلگری از زمان افتتاح این کتابخانه افزایش یافته و این کتابخانه پاسخگوی نیازهای آن‌ها نبوده است. بنای جدید دارای 60 درصد فضای بیشتر نسبت به کتابخانه قبلی است.
همین طور که بازدیدکنندگان از پله‌های این کتابخانه بالا می‌روند، حال و هوای آن از مفرح و سرگرم‌کننده تا جدی تغییر می‌کند. در طبقات پایین‌تر دو کافه، یک مرکز مخصوص کودکان، یک فضای بازی و یک سالن تئاتر با 320 صندلی قرار دارد. در طبقات بالاتر، اتاق بزرگ مطالعه قرار دارد که بیشتر شبیه به فضاهای سنتی کتابخانه‌ها است.
کلگری یکی از چندین شهر کانادا است که در آن کتابخانه‌ای جدید افتتاح می‌شود؛ کتابخانه‌ای که اهالی، آن را سوپر کتابخانه می‌نامند.
در اتاوا قرار است کتابخانه‌ای در سال 2024 افتتاح شود. هزینه ساخت این کتابخانه 192٫9 میلیون دلار است و چشم‌اندازهای زیبایی از رود اتاوا دارد. در شهرهای دیگر کانادا هم قرار است در سال‌های آتی کتابخانه‌های بزرگی افتتاح شود. یکی از آن‌ها در لابی، یک میز 65 اینجی مولتی‌تاچ برای بازی دارد. برای شرکت در نظرسنجی‌ها یا نقاشی دیجیتال هم می‌توان از آن استفاده کرد.
کتابخانه ملی قطر
کتابخانه ملی قطر توسط یک معمار هلندی طراحی شده است. این کتابخانه در سال 2018 در ماه آوریل افتتاح شد و در طراحی آن نوعی از نمادگرایی را مشاهده خواهید کرد.
این مجموعه دارای تقریبا یک میلیون کتاب است که شامل 137 هزار عنوان برای کودکان، 35 هزار عنوان برای نوجوانان و انواع کتاب‌ها با موضوعات مختلف برای بزرگسالان است. سقف بلند این کتابخانه تماما شیشه‌ای است و نشان می‌دهد که نور برای یادگیری بسیار مهم است. این مجموعه 11 تالار هم دارد که در آن اشیای مختلفی مرتبط با قطر و فرهنگ مناطق اطراف آن نگهداری می‌شود.
رویدادهای مختلفی در این کتابخانه برگزار می‌شود. هر ماه ارکستر فیلارمونیک قطر برای عموم مردم به رایگان در این کتابخانه اجرا دارد. این نمونه فقط یکی از 80 تا 90 رویداد رایگانی است که به طور ماهانه در این کتابخانه برگزار می‌شود.
یکی از جذاب‌ترین و محبوب‌ترین رویدادهای هنری این مجموعه، گروه‌های بافتنی است. زنان هر پنجشنبه در این رویداد چهار ساعته شرکت می‌کنند. قسمت‌های مختلفی برای موسیقی، اتاق‌های انتظار یا صفحات سبز و حتی فضای بازی در این کتابخانه وجود دارد.
قبل از این کتابخانه، غیر از کافی‌شاپ‌ها و فروشگاه‌ها جای دیگری برای دورهمی و ملاقات شهروندان وجود نداشت. اکنون این کتابخانه فرصتی برای همه اعضای خانواده ایجاد کرده است تا بدون اینکه حوصله‌شان سر برود از فعالیت‌های تفریحی و فرهنگی و هنری مورد علاقه خود لذت ببرند.
کتابخانه تیانجین، چین
کتابخانه تیانجین با اهداف عملی برای ارائه خدمات به منطقه جدید Binhai ساخته شد. این منطقه در سال 2009 با ادغام سه محله دیگر تشکیل شد. تیانجین یک شهر بندری در شمال شرقی چین است. این کتابخانه در اکتبر سال 2017 افتتاح شد و هر آنچه که از یک کتابخانه انتظار دارید در آن پیدا می‌شود. اتاق‌های مطالعه، فضاهای مخصوص یادگیری، محل نگهداری کتاب و یک آرشیو بزرگ و ارزشمند؛ ولی بسیاری از بازدیدکنندگان برای استفاده از این امکانات به این کتابخانه سر نمی‌زنند. مردم از سراسر دنیا برای دیدن معماری بی‌نظیر این کتابخانه به این شهر سفر می‌کنند. معماری این بنا کاری از یک شرکت هلندی و یک معمار محلی است.
این کتابخانه در اولین هفته افتتاحش حدود ده هزار بازدیدکننده در روز داشته است. مردم در خیابان‌ها برای ورود به کتابخانه صف کشیده بودند. این کتابخانه بزرگ از کف تا سقف با رنگ سفید رنگ‌آمیزی شده است. در مرکز آن یک اودیتوریوم کروی به نام چشم قرار دارد. در اطراف آن قفسه‌هایی از کف تا سقف قرار دارد که به شکل موج طراحی شده‌اند.
در طبقات پایین‌تر، قفسه‌هایی با کتاب‌های واقعی وجود دارد. در طبقات بالاتر، قالب‌های آلومینیومی به شکل کتاب و با طرح کتاب قرار گرفته است. پلکان‌ها به قفسه‌ها چسبیده‌اند و بخشی از آن هستند. این کتابخانه به یک مکان محبوب برای ثبت عکس‌های اینستاگرام و سلفی گرفتن تبدیل شده است.
این مجموعه دو سکو در بام دارد که چشم‌اندازهای زیبایی از نواحی اطراف از این سکوها قابل مشاهده است.
کتابخانه مرکزی، آستین، تگزاس
کتابخانه مرکزی آستین در سال 2017، با این اعتقادِ اهالی تگزاس که هر چه بزرگ‌تر باشد بهتر است، افتتاح شد. این کتابخانه شش طبقه است و تقریبا دو برابر کتابخانه قبلی وسعت دارد. در اطراف آن یک دریاچه واقع شده است که باعث شده کمی از زیبایی‌های طبیعت نیز به دیدنی‌های این کتابخانه اضافه شود. بسیاری از امکانات این کتابخانه به لطف قرار گرفتن در نزدیکی طبیعت، بر فعالیت‌های فضای باز تمرکز دارد.
این کتابخانه ایوان‌هایی دارد که به‌عنوان اتاق مطالعه مورد استفاده قرار می‌گیرند. اتاق مخصوص بچه‌ها یک صفحه شطرنج بزرگ دارد. طراحی این کتابخانه به‌نحوی است که احساس آرامش به بیننده می‌دهد. این مجموعه با فضای آرامش‌بخشی که دارد، فرصت خوبی برای اهالی است تا مطالعه کنند و در سایر فعالیت‌های فرهنگی آن شرکت کنند.
یک مخزن بذر هم در این مجموعه وجود دارد که بازدیدکنندگان می‌توانند آن را ببینند و اگر خواستند بذرهای مورد نظرشان را تهیه کنند و در خانه بکارند. سی درصد از انرژی مورد نیاز این کتابخانه با انرژی خورشیدی تامین می‌شود و آب باران را هم در یک آب انبار 373 هزار گالنی جمع می‌کند.
در طبقه پنجم این مجموعه اتاقی قرار دارد که بازدیدکنندگان در آن می‌توانند با گجت‌های جدید کار کند؛ گجت‌هایی که ممکن است هرگز فرصت خرید آن‌ها برایشان پیش نیاید. می‌توانند با تبلت‌ها نقاشی دیجیتال بکشند، چراغ‌های هوشمند را امتحان کنند، مدل اختصاصی خود را با پرینترهای سه بعدی بسازند یا حتی یک آهنگ در استودیو ضبط کنند.
کتابخانه دیچمن، اسلو نروژ
ساخت و ساز یک شعبه اصلی از کتابخانه دیچمن، کتابخانه عمومی اسلو، در حال حاضر در حال اجرا است. این کتابخانه قرار است در سال 2010 افتتاح شود. این کتابخانه به‌عنوان یک لندمارک عمومی، مرکز سرگرمی و کپسول زمان مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
کتابخانه دیچمن جایی برای دیدن و دیده شدن است. قسمت بالای ساختمان از مرکز شهر اسلو و از ایستگاه قطار قابل مشاهده است. ورودی بزرگ آن در قسمت شرقی، غربی و جنوبی قرار دارد و از جهات مختلف، به بازدیدکنندکان خوشامد می‌گوید. شب‌ها نورپردازی این بنا تغییر رنگ می‌دهد تا انعکاسی از رویدادی باشد که داخل مجموعه برگزار می‌شود. سکوهای بازدید داخل ساختمان، چشم‌اندازهای زیبایی از شهر را به نمایش می‌گذارند. حتی تپه‌های سرسبز و آب‌دره‌های جذاب آن نیز از دور قابل مشاهده است.
داخل ساختمان، یک اتاق قرار دارد که دست‌نوشته‌های سری را نگهداری می‌کند که تا سال 2114 باز نمی‌شود. این اتاق بخشی از پروژه کتابخانه آینده است. هر سال از سال 2014 تا 2114 یک نویسنده مشهور، دست‌نوشته‌ای خاص را روی برگه‌های خاص می‌نویسد و اینجا نگهداری می‌شود. جنگلی از هزار درخت برای این پروژه کاشته شده است. بعد از صد سال این مجموعه باز می‌شود و در دسترس عموم مردم قرار می‌گیرد.
بازدیدکنندگان می‌توانند از امکانات تفریحی و سرگرمی این مجموعه، از جمله یک سالن سینما و یک اتاق گیمینگ استفاده کنند.