آریا بانو-

کودکان را تنبیه و‌تهدید نکنید!

گفتگو از ریکا حسامی

اشاره:

نشانه های اضطراب در کودکان چیست ؟

چرا کودکان مضطرب می شوند؟

رفتار صحیح و‌مناسب با کودک مضطرب چیست و والدین باید چه کنند؟

خبرگزاری آریا در روزهای پایانی سال گفتگوی مفصلی را در موضوع “اضطراب “با دکتر ویدا علیخانی استاد دانشگاه و‌نویسنده ی کتب متعدد در زمینه ی روانشناسی انجام داد که دو بخش آن منتشر و به موضوعات تعریف اضطراب در افراد، علل اضطراب ، ویژگیهای فرد مضطرب و نیز چرایی افزون بودن اختلال اضطراب در زنان بیش از مردان پرداخته شد.

در بخش سوم و پایانی به موضوع اختلال اضطراب در کودکان اشاره شده است و دکتر علیخانی روانشناس برجسته ،توصیه هایی به والدین دارد که قابل تامل است .

بخش اخر این گفتگو فرا رویتان قرار دارد.

“”””””””””””””””””””””””””””””

”””””

با کودکان مضطرب چگونه باید رفتار کرد؟ نقش مادر در کنترل این اختلال چیست و تا چه حد می‌تواند در بهداشت روانی فرزند خود مؤثر باشد؟

انگیزه‌های متفاوتی در هر سن موجب اضطراب و ترس می‌شود، در میان کودکان علت‌های مشترکی می‌تواند وجود داشته باشد و از عمومی ترین این علت‌ها ،مسائل خانوادگی و تحصیلی است.

محیط اجتماعی کودکان در نوع نگرانی‌های آنان تأثیر دارد، تکرار و تشدید نگرانی موجب اضطراب در میان آنان خواهد شد.

بنابراین، کودکانی که بیش از اندازه دچار نگرانی و تشویق در محیط زندگی خویش می‌شوند، مستعد ابتلا به نوع اضطرابی هستند که در رقابت ،سلامت شخصیت و تعادل روانی آنان را مختل می‌سازد.

مادر اولین موجودی است که در روابط اجتماعی کودک نقش دارد و نبابراین، هم در شکل‌گیری اضطراب و هم در کنترل آن ،سهم بسزایی خواهد داشت.

در این خصوص چند توصیه به والدین عزیر می کنم؛

- هیجان‌پذیری کودک را با ایجاد بهداشت روانی در زندگی او کاهش دهید.

- مسائلی را که باعث هیجان‌پذیری کودک می‌شود، شناخته و در صدد رفع آن‌ها برآیید.

- سالم نگهداشتن محیط کودک و از بین بردن زمینه‌های اضطراب اهمیت دارد.

- ایجاد آرامش و دوری از هرگونه درگیری و کشمکش در خانواده مهم‌است.

- ایجاد شرایط و محیطی آرام و به دور از هرگونه کشمکش و درگیری برای کودک را مد نظر قرار دهید!

- به از بین بردن زمینه‌های ترس و اضطراب در کودک توجه کنید!

- اتخاذ روشی منطقی و صحیح در تربیت کودک لحاظ شود!

- بذل توجه به احساس کودک مهم‌ است .

- از امر ونهی بیش از حد نسبت به کودک پرهیز شود!

- پرورش احساس، اعتماد به‌نفس شخصیت و کفایت در کودک وظیفه ی والدین است .

- توجه به نیازهای جسمانی، روانی و عاطفی کودک دارای اهمیت می باشد!

- از تبعیض، پیش‌داوری و خصومت نسبت به کودک پرهیز شود.

-کودکتان را تحت حمایت قرار دهید!

- کودک را همان‌گونه که هست بپذیرید و او را مورد احترام قرار دهید.

مورد تشویق قرار دادن کودک برای رفتارهای مناسب بسیار خوب است !

- عدم استفاده از تنبیه بدنی ! به هیچ وجه!!

- به حفظ آبروی کودک در حضور جمع و از بین بردن زمینه ترس، نگرانی و زورگویی در کودک توجه شود.

- تنبیه و تهدیدهای مکرر آفت روح و روان کودکان است.

- برای این‌که کودک بتواند از اعتماد به‌نفس کافی برخوردار باشد، ابتدا باید شما رفتار خود را تغییر دهید.

- برخورداری از اراده، اعتماد به‌نفس قدرت تصمیم‌گیری و ابتکار، خلاقیت و نوآوری، سلامت فکر و بهداشت روانی، رابطه مستقیمی با میزان و چگونگی عزت‌نفس و احساس خود ارزشمندی فرد دارد. بنابراین شما می‌توانید نقش مهمی در تقویت اعتماد به‌نفس فردی و اجتماعی کودک داشته باشید.

- ثابت‌قدم باشید، اعتماد به‌نفس به سرعت شکل نمی‌گیرد. همواره بکوشید که اظهارنظرهای مثبت را افزایش دهید، در عین‌حال انتقاد را به حداقل ممکن می‌رسانید.

- کودکان را دریابیم و حس ایمنی را در آن‌ها تقویت کنیم، زیرا اضطراب باعث کاهش اعتماد به‌نفس در آنان می‌شود.

- مادر موفق کسی است که همیشه برای کودکان خود وقت دارد، رابطه مثبت میان مادر و کودک باعث می‌شود که کودک مادر را به صورت کسی که آماده کمک به اوست، تصور کند و از اضطراب وی می‌کاهد.

- کودکان اگر با دوستی و محبت زندگی کنند، زندگی در دنیای امن را می‌آموزند.

در پایان لازم به ذکر است که آشنایی با پیمان حقوق کودک برای تمام کسانی که با کودکان در رابطه هستند، امری ضروری است.

لطفا چند نکته و تکلیف ساده برای کاهش اضطراب در زنان را ارائه بفرمائید؟

بسیاری از متخصصان ،اختلال‌های اضطرابی را با تجارب آسیب‌زای زندگی فرد در گذشته، در ارتباط می‌دانند. بیماری‌های شدید، مرگ یکی از نزدیکان، مشکلات خانوادگی، مشکلات اقتصادی، طلاق و... از جمله تجارب استرس زایی هستند که با اضطراب رابطه دارند و شایان ذکر است که بسیاری از اضطراب‌ها تنها ناشی از آشفتگی درون خود شخص هستند، نه معلول عوامل خارجی.

اگرچه دارو درمانی به صورت یک درمان سریع، مفید واقع می‌شود، اما تأثیر درازمدت آن، مورد تأیید قرار نگرفته است، در ضمن عوارض جانبی دارد و نیز ممکن است مشکلات دیگری را سبب شود.

بنابراین در سال‌های اخیر به درمان‌های روان‌شناختی و غیردارویی توجه بیشتری نشان داده شده است.

به هر جهت تکنیک‌هایی که می‌تواند در کاهش اضطراب نقش داشته باشد و افراد مبتلا به اضطراب می‌توانند در جهت کاهش اضطراب خویش از آن‌ها فیض ببرند عبارتند از:

- آرام‌سازی عضلانی (ریلکسیشن)

- بیونیدبک (پسخوراندزیستی)

- مدی‌‌تیشن یا مراقبه

- تکنیک‌های رفتار درمانی

لازم به ذکر است که تغذیه نا صحیح نیز در ابتلا به اضطراب نقش دارد. بنابراین در برنامه غذایی خویش به‌طور معمول از اسید آمینه‌ها، مینزیم، اسیدفولیک و ویتامین B12 نیز استفاده نمایند.

شواهد محکمی وجود دارد مبنی بر اینکه فعالیت بدنی روحیه فرد را بهتر نموده و را بهتر نموده و تحقیقات در حال گزارش نیز نشان داده‌اند که فعالیت جسمی می‌تواند سبب تحفیف نشانه‌های برخی از اختلالات روانی مثل اضطراب و افسرادگی و مانع عود بعد از درمان شوند.

ورزش به اندازه روان‌درمانی دارای اهمیت بوده و فعالیتی مفرح ست که افراد را به جوامع گسترده‌تر وارد می‌کند و این فرصت را به آنان می‌دهد که ارتباطات اجتماعی خویش را با دیگران برقرار سازند، ضمن اینکه احساس اعتماد به نفس و تسلط بر مسائل را در آن‌ها تقویت می‌سازد.

اگر مطالبی مدنظر دارید، بفرمائید.

با توجه به‌ویژگی‌ها و تفاوت‌هایی که قرون و اعصار با یکدیگر دارند، قرن 20، عصر “اضطراب “نامیده شد. رابطه بین استرس شخصیت افراد، تاریخ مدون و کوتاهی دارد، امّا در واقع دارای قدمتی بسیار طولانی است. یعنی تجربه میزان اضطراب تا حدود زیادی به شخصیت افراد بستگی دارد.

تمام بیماری‌های موجود در انسان از جهاتی با استرس یا اضطراب ارتباط دارند این بیماری‌ها تنها شامل امراض روانی یا بیماری‌های روان‌تنی نمی‌‌شوند، بلکه در دربرگیرنده امراض جسمانی نیز می‌شوند. با غلبه بر بیماری‌های جسمی که سال‌ها سرنوشت بشر را در اختیار داشته، بشر هر روز بیش از پیش به تأثیر عوامل روانی در زندگی خود واقف می‌گردد.

در طبقه‌بندی‌های بیماری‌های روانی، اضطراب همیشه به چشم می‌خورد.

اضطراب گاهی به‌طور ناگهانی و زمانی به‌طور تدریجی ظاهری شود، صرف‌نظر از چگونگی بروز، شدت وحدت آن، بسیار اساسی و بنیادی است که کمتر کسی با آن بیگانه است. با آن‌ که اضطراب و ناسازگاری در تمدن در فرهنگ کنونی بسیار توسعه‌یافته، معهذا بسیار ملایم و بیشتر به صورت قانونی در حل و مقابله با مشکلات و مسائل اجتماعی است، تا اختلالات جدی و عمیق روانی.

اضطراب از دیرباز سر راه آدمی بوده و در میان متون قدیمی نیز این مفهوم ناآشنانیست. در اطراف ما مردم ناخشنود و مضطربی که نیروی افکار خود را از دست داده‌اند و قادر به حل مسائل در زندگی خویش نیستند، بسیارند و شگفت که ناراحتی‌های روانی همانند جمیع بیماری‌های جسمانی، سلامت بشر را تحدید می‌کنند.

پیشرفت اقتصادی و ارتباط سطح فرهنگی و اجتماعی هر جامعه در گرو سلامت جسمی و روانی آن جامعه است و این میسر نخواهد شد مگر با افزایش خدمات پیشگیری، بهداشتی- درمانی و امکانات ورزشی. و در پایان سخنم:

بهداشت- روانی ؛مجموعه‌ای از عواملی است که در پیشگیری از ایجاد و پیشرفت روند اختلالات شناختی ، عاطفی و رفتاری در انسان نقش موثر دارد و امید است که مسئولان به این مهم توجه لازم را مبذول نمایند.

متشکرم.