آریا بانو - نقدی به بهانه نمایش
فیلم "تختی" در جشنواره سی و هفتم
فیلم فجر
بهرام توکلی، کارگردان نسبتا جوان و خوش ذوق و آینده دار سینمای
ایران که در جشنواره
فیلم فجر (جشنواره سی و ششم فجر) در سال گذشته، با تنگه ابوغریب به معنی واقعی کلمه یک تنه به کارگردانان قدیمی و نام آشنا تر سینمای بعد از انقلاب زده بود، این بار در کنار سعید ملکان قرار میگیرد تا پروژه عظیم زندگی جهان پهلوان تختی را بر
پرده نقره ای به منصه ظهور برساند.
بلافاصله بعد از شروع فیلم، بیننده مات و مبهوت صحنه های واقعی ابتدایی
فیلم می گردد و تا بیست دقیقه ابتدایی، همچنان تحت تاثیر عظمت صحنه پردازی، میزانسن و دکوپاژ دقیق
فیلم می شود. این صحنه پردازی ها، به قدری واقعی ساخته و پرداخته شده اند، که گویی بیننده از نزدیک در دل وقایع دوران زندگی تختی قرار میگیرد و این سوال شاید تا پایان
فیلم نیز از ذهن بیننده پاک نشود که چگونه همچنین تصاویری تا این حد واقعی،
فیلم برداری شده اند. صحنه هایی که اگر حضور بازیگران امروز سینمای
ایران در آن ها نبود، چه بسا با صحنه های واقعی و قدیمی مثلا از مستندی در مورد زمان کودتای 28 مرداد، اشتباه گرفته شوند.
جهان پهلوان تختی، دِینی بر گردن سینمای
ایران داشت که قرار بود با
فیلم جهان پهلوان تختی علی حاتمی در 25 سال قبل ادا شود؛ اما اکنون با
فیلم تختیِ بهرام توکلی به طور اتمم و اکمل این دین پرداخته شده است.
صحنه های ابتدایی فیلم، حضور تختی در اتاق شماره 23 هتل آتلانتیک و شروع اقدام وی به خودکشی است. جسارت توکلی در پرداختن به همین خود کشی، شاید پاسخ به سوالی بوده که حداقل دغدغه ذهن بخشی از مردم
ایران است در مورد اینکه تختی چگونه فوت کرده است و آیا به قتل رسیده یا خود کشی کرده است.
تختی، قرص را در لیوان حل می کند. با هم زدن قاشق در لیوان، یک فلش بک به اندازه عمر خود تختی و وقایعی که منجر به حل شدن همین قرص با دست خود تختی در لیوان شده، در
فیلم صورت میگیرد و به صحنه های جذاب و اعجاب انگیز کودکی تختی در فضای شلوغ و پر از مریضی و گرد و خاک و بیماری دوران
ایران قدیم ادامه می یابد. فیلم، البته با گزارش های جسته و گریخته خبرنگاری که ظاهرا بیشترین همراهی و مصاحبه و مکالمه را با تختی داشته روایت می شود که به بیننده در تحلیل شخصیت اول
فیلم بسیار کمک می کند.
فیلم غلامرضا تختی، روایت داستان زندگی جهان پهوان تختی است که شاید بزرگترین کشتی گیر
ایرانی قرن اخیر است. برای اولین بار جزئیات سلوک این کشتی گیر از یک کودک فقیر و ساده تا یک جهان پهلوان با آوازه جهانی روایت می گردد. سلوکی که در نهایت بدلیل گرایشات به حق سیاسی، در نهایت تختی را گوشه گیر و به کام مرگی خود خواسته فرو می برد.
نیمه ابتدایی فیلم، داستان عروج تختی از هیچ به همه چیز و جهان گیر شدن آوازه تختی به عنوان یک کشتی گیر ملی و نیمه دوم فیلم، بروز مفاهیم مرتبط با شخصیت والای تختی بعد از رسیدن به شهرت و در ادامه حرکت وی به سمت سقوط ظاهری و جدایی از حکومت و مردم است.
تختی به دلیل ارادت به
پدر و مادر، برای دیدن
مادر در دوران نوجوانی، کار سخت در مسجد سلیمان را تنها به دلیل ملاقات با
مادر و اولویت قرار دادن دستور
مادر رها کرده و استعفا می دهد و شاید همین اجرای دستور مادر، شروع اوج گیری تختی در کشتی بوده است؛ به گونه ای که به سرعت بر بلندای کشتی
ایران و جهان قرار می گیرد. زندگی تختی در بعد از مشهور شدن، حول اخلاق پهلوانی و گم نکردن خود در اوج معروفیت جلو می رود.