آریا بانو - قضاوت کردن دیگران، یک ناهنجاری به قدمت تاریخ وجود انسان است.
قضاوت کردن دیگران، یک ناهنجاری به قدمت تاریخ وجود انسان است. در جمله ای منصوب به آلبرکامو نویسنده و فیلسوف فرانسوی شنیده ایم که "اگر کفشت پایت را میزد و از ترس فکر و قضاوت دیگران پا برهنه نشدی و درد پاهای خود را تحمل کردی، دیگر در مورد آزادی شعار نشده". با این توضیح، کامو ما انسان ها را اسیر ترس از قضاوت نادرست دیگران نشان داده است که با تحمل ترس از زنجیر نگاه های قضاوت کننده دیگران، تنها شعار آزادی سر می دهیم.
آیا تا به حال به این فکر کرده اید که قضاوت کردن افراد بدون اطلاع کافی از شرایط اشخاص و یا از آن طرف محدود کردن خود بدلیل ترس از قضاوت آن ها تا چه اندازه ممکن است یک ناهنجاری خطرناک در
خانواده و زندگی فردی و اجتماعی شخص باشد؟
- قضاوت در معنای خاص و عام
ما قضاوت را به دو معنی عام و خاص تقسیم می کنیم:
در معنای خاص، قضاوت توسط یک قاضی و داور مطلع به قوانین حقوقی و در راستای احقاق حق افراد و بعد از بررسی تمامی مدارک و دریافت اطلاعات کامل از موضوع مورد قضاوت انجام می گیرد. قضاوتی که حتی با تجمیع تمامی مدارک و تکمیل اطلاعات نیز وقتی با اعتراف مجرم همراه نباشد، همچنان در بسیاری از موارد تنها یک نتیجه گیری و حدس خوب با ضریب اطمینان بالا است.
در معنای عام، به تمامی نتیجه گیری های افراد در مورد اشخاص و وقایع که عموماً بدون اطلاع کامل از شرح ماجرا صورت می گیرد، قضاوت می گوییم. باید توجه کرد که قضاوتی که در معنای عام تنها در حوزه مسئولیت فرد و در یک مورد مشخص و با مدرکی دال بر همان مورد صورت میگیرد، تا حدی شاید قابل قبول باشد؛ مانند قضاوت یک معلم از میزان تسلط دانش آموز به یک درس خاص که با بررسی نتایج امتحان آن دانش آموز در آن درس مشخص حاصل می گردد. اما در بیشتر موارد، ما انسان ها بدون اطلاع کامل و جامع از امری، دست به قضاوت میزنیم:
تنها با استناد به
لباس های یک فرد، در مورد شخصیت و
خانواده و گذشته و حال افراد قضاوت می کنیم، تنها با مشاهده اتومبیل یک فرد، در مورد نحوه کسب در آمد وی نظر می دهیم. پیشرفت شغلی یک انسان را بدون هیچ گونه اطلاع از جزئیات، به غلبه رابطه بر ضابطه نسبت می دهیم. با شنیدن یک جمله زیبا از یک نفر، وی را مسلط بر تمام موضوعات مرتبط با آن فرض می کنیم و با یک گاف کوچک، تمام اعتبار فرد را زیر سوال می بریم. با یک احترام از روی تصنع، وی را محترمترین انسان کره خاکی تصور کرده و با یک حرف نابجا تمام شخصیت و گذشته و حال فرد را به قضاوت می نشینیم. به قضاوت می نشینیم که آن فرد با دزدی و کسب روزی حرام در بهترین کشور دنیا در حال
عشق و حال و لذت بردن از امکانات نا مشروع است، در حالی که نمی دانیم آیا او هر شب آیا آرم سر بر بالین میگذارد یا خیر!
ما انسان ها و به طریق اولی ما
ایرانی ها، غرق در قضاوت دیگران بدون اطلاعات کافی هستیم. ما در دادگاه ذهن خود، در کسری در ثانیه افراد را محاکمه می کنیم و بدون اینکه امکان دفاع داشته باشند، مجرم شناخته و حکم بدون امکان تجدید نظر خواهی می دهیم!
در مورد قضاوت کردن دیگران که ما انسان ها خواسته یا ناخواسته استاد در آن هستیم، جملات و شعارهای
زیبایی ارائه شده است: اینکه اگر قضاوت کنیم، کل کائنات دست به دست هم می دهند تا ما را در شرایط مشابه قرار دهند؛ تا اثبات کنند که در تاریکی همه شبیه هم هستیم؛ یا اینکه از زندگی آموخته ام تا با کفش کسی راه نرفته ام، راه رفتنش را قضاوت نکنم!