بزرگنمايي:

آریا بانو - به جدا شدن جفت قبل از زایمان جدا شدن زودرس جفت گفته می‌شود. علت جدا شدن زودرس جفت می‌تواند پره اکلامپسی باشد. با علل، علائم عوارض و درمان جدا شدن زودهنگام جفت از رحم آشنا شوید.


سرویس مادر و کودک - یکی از خطراتی که در اواخر دوران بارداری وجود دارد، جدا شدن زودرس جفت از دیواره رحم است که اگر مورد توجه قرار نگیرد می‌تواند عوارض ناگواری به همراه داشته باشد. بنابراین افزایش آگاهی در مورد علل و علائم این اتفاق ضروری به نظر می‌رسد.
جفت چیست و چه می‌کند؟
جفت عضوی است که شما و جنین را به یکدیگر متصل می‌کند. این عضو از خارجی‌ترین لایه‌ی سلول در تخمک بارور ایجاد می‌شود. جفت، اکسیژن و مواد غذایی را از جریان خون مادر دریافت می‌کند و آن را به جنین می‌رساند؛ علاوه‌براین وظیفه‌ی دفع مواد زائد بدن جنین و انتقال آن به جریان خون مادر (که سپس توسط کلیه‌ها دفع می‌گردد) را نیز بر عهده دارد. جنین از طریق بند ناف به جفت متصل است.
حدودا 5 دقیقه پس از تولد فرزندتان و زمانی که همه‌ی افراد در اتاق عمل مشغول توجه و تحسین فرزند تازه متولد شده‌ی شما هستند، رحم شما همچنان در حال فعالیت است تا جفت را از خود خارج نماید. پس از چند انقباض خفیف، شما جفت را نیز از بدن‌تان خارج می‌نمایید.
جفت در حالت معمول به قسمت‌های بالایی دیواره‌ی رحم متصل می‌گردد و تا پس از تولد نیز از آنجا جدا نمی‌شود. این مساله به نوزاد اجازه می‌دهد که تا زمانی که بتواند بطور مستقل تنفس نماید، به دریافت اکسیژن از جفت ادامه دهد. اگر جفت قبل از زمان تولد از دیواره‌ی رحم جدا گردد به این مشکل جدا شدن زودرس جفت گفته می‌شود که می‌تواند سلامت جنین و مادر را به خطر بیاندازد.
علل جدا شدن زودرس جفت از دیواره رحم چیست؟
عوامل مختلفی می‌تواند باعث جدا شدن زودرس جفت شود و برشمردن چند دلیل قطعی برای این عارضه برای متخصصین نیز سخت است اما عواملی وجود دارد که به احتمال بیشتری می‌تواند منجر به جدایی زودهنگام جفت از دیواره رحم شود. از جمله مهمترین این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ضربه به شکم مادر؛ آسیب دیدن شکم مادر باردار به علل مختلف مانند سقوط از بلندی و زمین خوردن پاره شدن و تخلیه سریع کیسه آب؛ تخلیه ناگهانی مایع آمنیوتیک از کیسه آب مادر باردار که وظیفه آن محافظت از جنین داخل رحم است. عواملی نیز وجود دارد که به طور غیر مستقیم باعث می‌شود احتمالا جدایی زودرس جفت از رحم بیشتر شود. برخی از این عوامل عبارتند از:
بالا رفتن فشار خون در زنان باردار داشتن سابقه در جدا شدن زودهنگام جفت در بارداری های قبلی سیگار کشیدن مادر باردار استفاده مادر باردار از کوکائین ابتلای مادر باردار به اختلالات لخته شدن خون دوقلو یا چند قلو باردار بودن حاملگی بعد از 40 سالگی پره‌ اکلامپسی

علائم جدا شدن زودرس جفت چیست؟
بسیار حیاتی است که در صورت بروز نشانه‌هایی مثل:
خونریزی از واژن، درد شدید در ناحیه‌ی شکم یا پشت، تیر کشیدن در ناحیه‌ی رحم، انقباضات قوی پر تکرار حساس شدن و احساس درد در هنگام لمس رحم و یا سخت شدن عضلات آن سریعا با پزشک‌تان تماس بگیرید. زیرا ممکن است نشانه‌ی جدا شدن جفت یا جدایی بخشی از جفت از رحم باشند. در موارد معدودی، جدایی جفت به طور کامل اتفاق افتاده و منجر به مرگ جنین می‌گردد. در صورتی که درمان‌های لازمه صورت نپذیرد جداشدن جفت ممکن است منجر به خونریزی و آسیب به اعضای داخلی بدن مادر شده و در مواردی منجر به مرگ او گردد.
این علائم ممکن است به طور ناگهانی مشاهده یا اینکه به تدریج افزایش یابد.
جدا شدن زودرس جفت از رحم مادر چگونه تشخیص داده می‌شود؟
معاینه مادر و بررسی علل درد رحم او توسط پزشک متخصص زنان و زایمان سونوگرافی از رحم آزمایش خون برای شمارش دقیق سلول‌های خونی (CBC) و پلاکت‌های خون و کم خونی به علت از دست دادن خون زیاد استفاده از مانیتورینگ برای اندازه گیری دقیق ضربان قلب جنین و بررسی سلامت جنین سونوگرافی واژینالی و بررسی اندام های تناسلی مادر باردار
عوارض جدا شدن زودرس جفت چیست؟
با جدا شدن جفت از رحم اکسیژن کافی در به جنین نخواهد رسید و ممکن است به آسیب مغزی یا مرگ جنین منجر شود. همچنین رشد جنین را با مشکل مواجه کرده و منجر به زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس خواهد شد. مادر ممکن است به علت از دست دادن خون زیاد دچار شوک شده و ارگان‌های او آسیب ببیند و در صورت عدم مداخله پزشکی حتی می‌تواند باعث مرگ شود. ممکن است به خاطر جدا شدن زودرس جفت، نیاز به جراحی مادر باردار و برداشتن رحم باشد.
جدا شدن زودرس جفت چه درمانی دارد؟
روش‌های درمانی برای جدا شدن زودهنگام جفت از رحم به شدت عارضه،‌ زمان زایمان و سلامت جنین بستگی دارد. تجویز دارو، بستری شدن در بیمارستان و در موارد شدید دریافت خون و انجام زایمان زود هنگام از روش های درمان جدا شدن زودرس جفت است. لازم به ذکر است در صورت خفیف بودن عارضه و نزدیک بودن به زمان زایمان مادر با استراحت مطلق می تواند زایمان طبیعی نیز داشته باشد.
اگر پس از هفته‌ بیست و چهارم بارداری دچار خونریزی شوید، باید در بیمارستان بستری شوید تا احتمال جدایی جفت مورد بررسی قرار گیرد. پزشک به بررسی فشار خون و ضربان قلب شما و نبض جنین پرداخته و ممکن است یک سونوگرافی نیز انجام دهد. در صورت بروز جدایی جفت، زمان و نوع زایمان کاملا بستگی به شرایط سلامتی شما و فرزندتان خواهد داشت.
سخن آخر
روش خاصی برای جلوگیری از جداشدن زودرس جفت وجود ندارد ولی با رعایت مواردی چون کنترل و چک کردن فشار خون، عدم استعمال دخانیات و مراقبت از خود در دوران بارداری می‌توانید خطر ابتلا به آن را کاهش دهید.
همچنین همواره نشانه‌های مربوط به جفت سرراهی و جدا شدن زودرس جفت (مشکلاتی که مربوط به این عضو حیاتی است) را در خاطر داشته باشید و حتما در مورد نگرانی‌هایتان با پزشک مشورت نمایید.
حسین بیگی