بزرگنمايي:

آریا بانو - بیتوته / طلاق به معنای انحلال عقد نکاح دائم است که بعد از اجرای صیغه طلاق صورت میگیرد و از آن پس ارتباط زوجیت بین زن و شوهر منقطع می شود، ولی باتوجه به نوع طلاق، آثار حاصله از آن ها متفاوت خواهد بود. طبق ماده 1146 قانون مدنی،« طلاق خلع آن است که زن به علت کراهتی که از شوهر خود دارد، در مقابل مالی که به او می دهد، طلاق بگیرد؛ اعم از این که مال مزبور عین مهر یا هم اندازه آن یا بیشتر یا کم تر از مهر باشد.»
به بیانی روشن تر، طلاق خلع آن است که زن به هر دلیلی نخواهد با شوهرش به زندگی ادامه دهد و شوهر هم مایل به طلاق دادن وی نباشد، ولی زن برای راضی کردن او به طلاق، مقداری مال به وی بدهد تا راضی شود او را طلاق دهد.
صیغه طلاق خلع چگونه است؟
طلاق برای اینکه ایقاع است، موافقت و رضایت زن درآن نیازی نیست ولی درصورتی که طلاق به صورت خلع باشد، شبیه عقد دارای طرفین بوده و توافق دو اراده که یکی ایجاب و دیگری قبول است محقق می گردد. ولی باز هم ماهیت آن ایقاع میباشد و این توافق طلاق را تبدیل به عقد نمی کند.
صیغه طلاق به اینصورت است که مرد به زن می گوید:زَوْجَتِی فلانه( اسم زن) خَلَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ و هی طالق یعنی طبق آنچه که بخشش شده زنم را طلاق دادم و وی ازاد است.
ارکان طلاق خلع
طلاق خلع مبتنی بر دو رکن است:
الف. تنفر و کراهت داشتن زوجه نسبت به زوج خویش، بگونه ای که ماندگاری زندگی را برای او یا هر دو مشکل ساخته است و منجر به نافرمانی، معصیت و بی توجهی به تکالیف شرعی و قانونی و نیز احساسات و عواطف انسانی می شود.
ب. دادن مالی از طرف زن به مرد در مقابل انجام طلاق، تا او را از زوجیت آزاد سازد؛ بگونه ای که( زوج) در طول عده حق بازگشت نداشته باشد.
منظور از فدیه در طلاق خلع چیست؟
فدیه یا فداء آن مالی است که در طلاق خلع، زن به مرد می دهد برای ثابت کردن شدت کراهت و نفرت خود از مرد.
پرداخت عوض، شرط تحقق طلاق خلع
در قانون مدنی ایران هم طلاق خلع به همین نحو تعریف شده است، ماده 1146 قانون مدنی مقرر می دارد:« طلاق خلع آن است که زن به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد، در مقابل مالی که به شوهر می دهد، طلاق بگیرد؛ اعم از این که مال مزبور عین مهر یا هم اندازه آن یا بیشتر یا کم تر از مهر باشد.» بنابراین بطور مسلم برای تحقق طلاق خلع، زوجه باید عوض را پرداخت کند و نیز باید تنفر و کراهت وجود داشته باشد.
نکات حقوقی فدیه:
مقدار این فدیه مقدار دقیق و مشخصی نداشته و به توافق دو طرف بستگی دارد و امکان دارد سه حالت باشد:
الف) بیش از مهریه
ب) مساوی مهریه
ج) کم تر از مهریه
فدیه میتواند که عین، دین و یا منفعت باشد.
باید این نکته را هم در نظر داشت که نفقه ای را که بر عهده شوهر است و یا شیربهای فرزندان در مدت تعیین شده را بعنوان فدیه میتوان قرار داد.
باید این نکته را هم در نظر قرار داد که تنها مال میتواند بخشش شود و برای این که مال ذکر شده، در مقابل طلاقی است که مرد بدان رضایت می دهد، باید که حتماً قابلیت مالکیت داشته باشد و در غیر اینصورت ، چنین چیزی مقدور نیست.
به عبارت دیگر، هر چیزی که میتواند بعنوان مهریه در نکاح قرار گیرد و مالیت داشته باشد و قابلیت مالکیت را داشته باشد، میتواند بعنوان فدیه در طلاق هم مورد بخشش قرار گیرد.
فدیه باید مشخص باشد و نمی توان شیءی مجهول و یا مردد را بخشش نمود و راهی که برای مشخص نمودن آن استفاده می شود دقیقاً همانند مهریه است.
فدیه میتواند که عین مهر یا مال دیگری هم باشد، حال اعم از این که این مال خارجی باشد و یا فی الذمه شوهر باشد.
شرایط طلاق خلع
- در این طلاق تا هنگامی که زن مال بخشیده به شوهر خویش را مطالبه نکند، شوهر نمی تواند به وی بازگشت نماید.
- مرد نباید زن خویش را مجبور به انجام طلاق خلع کند.
- باید صیغه طلاق خلع خوانده شود، به اینصورت که به عنوان مثال مرد به زن خود بگوید:« …خالعتک» ؛ یعنی … تو را طلاق خلع دادم.
- زن باید بلافاصله قبول را بگوید.
- در طلاق خلع باید رنجش و بی میلی تنها از سوی زن باشد و چنانچه بی‌میلی هر دو طرف باشد، به آن طلاق مبارات گویند، نه خلع.
- صیغه و لفظ خلع را باید دو مرد عادل بالغ بشنوند.
پشیمانی پس از بذل فدیه در طلاق خلع
رجوع کردن از بذل و بخشش، عمل حقوقی از یک طرف میباشد و این مسئله از سوی زن صورت می پذیرد ولی شرایطی را دارا می باشد. در ایام عده زن میتواند از بذل فدیه رجوع کند ولی باید زوج از این مسئله اطلاع داشته باشد و الا باطل می باشد.