بزرگنمايي:

آریا بانو - بیتوته / اولین قدم برای بررسی موضوع مدگرایی در کودکان و نوجوانان، مستلزم شناخت جامعه کودک و نوجوان است. جامعه کودکان و نوجوانان به لحاظ ساختاری و ویژگی های خاص خود، جامعه ای به شدت وابسته و الگوپذیر است و همچنین با کوچکترین عامل تغییر میکند.
مد و مدگرایی در کودکان و نوجوانان
«مد»ها در اصطلاح، الگوهای فرهنگی ای هستند که توسط بخشی از جامعه پذیرفته میشوند و دارای یک دوره‏ زمانی نسبتا کوتاه هستند، سپس فراموش می شوند. مد را می‏ توان به صورت شکل‏ها‏ یا الگوهای غیر منطقی و ناپایدارِ رفتار تعریف کرد .
مُد و مُدگرایی پدیده ای است که کمابیش در میان همه اقشار جامعه وجود دارد ؛ اما در این میان، جوانان و نوجوانان بیش از دیگران به «مُد» اهمیت می دهند و «مُدگرا» هستند. امروزه جوانان با گسترش وسایل ارتباط جمعی و فناوری های جدید رایانه ای، ارتباطات گسترده ای با جوامع و فرهنگ های گوناگون یافته اند و موقعیت آنها در شناخت و فهم ارزش ها، باورها و انتخاب هنجارهای مطلوب، پیچیده تر و مشکل تر شده است.
در گذشته تنها الگوی رفتاری جوانان، پدر و مادرهای شان بوده اند و جوانان از نحوه گفتار و رفتار گرفته تا پوشش و ... تحت تاثیر مستقیم والدین شان بودند اما امروزه شاهد هستیم که به دلایل مختلفی از جمله گسترش جوامع، فراگیر شدن محیط های مجازی، دور شدن فرزندان از کانون خانواده ها و ... برخی از جوانان به ارزش های دیگری روی آورده اند. ارزش هایی که گاهی مخالف ارزش های خانوادگی آن هاست و در انتخاب نوع پوشش، طرز صحبت کردن و ... با عنوان مد به مرحله بروز می رسد.
اولین قدم برای بررسی موضوع مدگرایی در کودکان و نوجوانان، مستلزم شناخت جامعه کودک و نوجوان است. جامعه کودکان و نوجوانان به لحاظ ساختاری و ویژگی های خاص خود، جامعه ای به شدت وابسته و الگوپذیر است و همچنین با کوچکترین عامل تغییر میکند.
1. تمایل به مدگرایی در نوجوانان روشی برای هویت‌یابی
هویت‌یابی مهم‌ترین چالش دوران نوجوانی محسوب می‌شود. در حقیقت افراد در گذر از کودکی به بزرگسالی می‌خواهند به این سؤال پاسخ دهند که چه کسی هستند و در همین راستا تمایل دارند تا شخصیت خود را با ویژگی‌های منحصر به فرد خود برای دیگران تعریف کنند. مدگرایی برای بسیاری از نوجوانان روشی است که به کمک آن می‌توانند خود را به دیگران نشان دهند چراکه در دنیای مدرن امروز که همه چیز سریع اتفاق می‌افتد و افراد زمان چندانی برای آشنایی با یکدیگر ندارند بسیاری از افراد تلاش می‌کنند تا شخصیت خود را از طریق نحوه لباس پوشیدن و پیروی از برخی مدهای خاص به دیگران معرفی کنند.
2 . تنوع طلبی و نوگرایی در کودکان و نوجوانان
تمایل به امروزی شدن و نوگرایی به درجات مختلف در هر نوجوان وجود دارد و گواه نیاز وی به شکستن قالب های موجود، فاصله گرفتن از هنجارهای پیشین و رسیدن به هویّتی متمایز از کسانی که پیش از او بوده اند و همچنین گرایش به فاصله گرفتن از والدین است. این نیاز، زمانی که نمود بیرونی به خود می گیرد و در رفتار جوان منعکس می شود، به صورت مدگرایی در کودکان و نوجوانان ظاهر می گردد.
3. همانند سازی و تاثیر آن بر مدگرایی کودکان و نوجوانان
یکی دیگر از عوامل مدگرایی در کودکان و نوجوانان، همانند سازی با شخصیت هایی است که جوان آنان را الگوی خود قرار داده است مانند هنرپیشه های سینما، خوانندگان، قهرمانان و ورزش کاران و گروه های دیگر.
4. تمایل به مدگرایی در نوجوانان ابزاری برای جذابیت جنسی
افراد در دوران نوجوانی به نظر جنس مخالف در مورد خود اهمیت بیشتری می‌دهند. در همین راستا افرادی که از جانب جنس مخالف خود جذاب تلقی می‌شوند اغلب اعتماد به نفس بالاتری را دارند و رضایت کلی بالاتری از زندگی خود دارند. همین مسئله در بسیاری از موارد انگیزه‌ای می‌شود تا افراد به مدگرایی رو بیاورند. به عبارت دیگر در بسیاری از موارد مدگرایی برای نوجوان به معنای روشی برای افزایش جذابیت شناخته می‌شود.
5 . مدگرایی و التزام های ناشی از دوستی
یکی از عوامل مدگرایی در کودکان و نوجوانان، ترس و نگرانی از مجازات های خصوصا غیر رسمی از سوی دوستان است. لذا تحقیر و تمسخر، پوزخند زدن و متلک گفتن اطرافیان و ترس از آن، باعث می شود که جوانان و نوجوانان از مُدهای رایج پیروی کنند.
6. اسنقلال یابی و مدگرایی در کودکان و نوجوانان
اهمیت یافتن استقلال یابی در دوره نوجوانی باعث می‌شود که بسیاری از افراد در این دوران تمایلی به مطیع بودن نداشته باشند و دائماً از نصیحت‌های خانواده و اطرافیان سرپیچی کنند. این مسئله بیشتر از اینکه نمایانگر مشکلی باشد نشان می‌دهد که فرد می‌خواهد از دوران کودکی خود فاصله بگیرد و به دیگران نشان دهد که هویت مستقل و توانمندی دارد. در بسیاری از موارد مدگرایی در کودکان و نوجوانان ابزاری است که نوجوان به کمک آن می‌تواند قوانین و توصیه‌های خانواده را کنار بگذارد و از این طریق به آن‌ها نشان بدهد که می‌خواهد خودش برای طرز پوشش خود تصمیم بگیرد.
- والدین و تاثیر آنها در مدگرایی کودکان و نوجوانان
برخی از روانشناسان مسبب اصلی مدگرایی کودکان و نوجوانان را والدین می دانند، چرا که اگر آنان از ابتدا الگوی صحیحی را برای فرزند ایجاد کنند و نیاز کودک را به شکل صحیح برآورده سازند، کودک تمایل به مدگرایی پیدا نمی‌کند. به عنوان مثال با پوشیدن یک لباس، کودک را مورد ارزیابی زیبایی و زشتی قرار ندهید و همچنین اگر جایی نیاز کودک مطابق با خواستهٔ شماست آن را برآورده سازید و در غیر اینصورت دلیل منطقی برای رد خواسته‌اش بیاورید.
- تأثیر رسانه در مدگرایی کودکان و نوجوانان
امروزه تلویزیون نقش مهمی را در تربیت کودکان و نوجوانان ایفا می کند و بخش مهمی از زندگی آنها شده است؛ تماشای تلویزیون جایگزین سایر فعالیت های کودکان از جمله بازی با دوستان، ورزش، مطالعه و... شده است؛ مشاهده برنامه های تلویزونی در پرخاشگری، ترس، رشد، سلامت و مدگرایی در کودکان و نوجوانان تاثیرگذار است.
رفتار صحیح خانواده در برابر مدگرایی در کودکان و نوجوانان
مد به خودی خود ناپسند نیست و عجیب و غریب هم نیست، بلکه نوعی الگوی سلیقه ای فرهنگی یا اجتماعی است. علاقه مندان به آن نیز گروه های سنی ویژه ای نیستند بلکه با شدت و ضعف، در میان همه طبقه های سنی و اجتماعی دیده می شوند. مد هر چه باشد، خوب یا بد، اخلاقی یا غیر اخلاقی، ارزشی یا غیر ارزشی، نکته مهم شیوه برخورد با آن است. در تایید یا رد مدگرایی در کودکان و نوجوانان نباید افراطی یا احساسی برخورد کرد. به ویژه رد یا مخالفت با آن بدون طرح پیشنهاد مناسب و اجرایی و متناسب با علایق و سلایق نسل جوان و نوجوان نه تنها موفقیتی در پی نخواهد داشت، بلکه خود مشکل ساز خواهد شد. بی شک برخوردهای منفی و فیزیکی والدین با این پدیده نیز کارساز نخواهد بود و با گذشت زمان، به مشکلات در این زمینه و مخالفت با خانواده منجر خواهد شد.
وقتی فرزندتان برای داشتن چیزی خیلی اصرار می کند خوب به او گوش دهید. روی خواسته او برچسب نزنید، نگویید این فقط یک مد زودگذر است. او اگر بداند که می تواند بدون اینکه تحقیر شود یا خواسته اش رد شود درباره آن حرف بزند احساس بهتری خواهد داشت. خوب است که به او اجازه دهید از یک مد روز بی ضرر و ارزان استفاده کند. اگر مدلی قابل قبول به نظر می رسد ولی شما نمی خواهید بابت آن هزینه کنید به او بگویید او می تواند هزینه آن را از پول تو جیبی خودش بپردازد.
مد به خودی خود ناپسند نیست و عجیب و غریب هم نیست
 وقتی در مورد یک مد روز تا حدودی احساس منفی دارید نظرتان را برایش شرح دهید و سپس وقتی شرایط مناسبی فراهم است با او به توافق برسید، تو می توانی به آن موسیقی گوش کنی اما فقط وقتی که در اتاقت بسته است. اگر احساس می کنید آن چیزی که مد شده خوب نیست محدودیت های قاطعی در نظر بگیرید، تو نمی توانی این لباس ها را با آن همه پاره گی و سوراخی که رویشان است بپوشی.
در حالی که مدگرایی در کودکان و نوجوانان امری طبیعی است ولی فرزندتان نباید بیش از حد مشغول آن ها شود. اگر او بیش از حد به لباس ها و وسایل خود حساسیت نشان می دهد به او کمک کنید تا علاقه مندی هایش را به چیز های دیگری گسترش دهد. اگر او از مد پیروی کند تا توجه دوستانش را جلب کند، او را تشویق کنید تا برای برقراری ارتباط با دوستانش راه های دیگری بیابد. در نهایت از نگرش مشترکی که می خواهید آن را دنبال کند پیروی کند. اگر حس ارزش گذاری مورد نظر خودتان را در مورد چیز های مختلفی با او در میان بگذارید بیش از حد گرفتار وسوسه رسیدن به هر چیزی که جدید است نمی شود.