بزرگنمايي:

آریا بانو-بیشتر از 70 سال است که در ژاپن زنان از امکان دریافت مرخصی پریود برخوردارند اما ژاپن تنها کشور آسیایی نیست که چنین سیاستی دارد. کره جنوبی هم از سال 1953 دریافت مرخصی پریود را برای زنان میسر ساخت. و در چین و هند هم برخی استان ها و شرکت ها مرخصی پریود دارند.

اما در آن سوی دیگر دنیا ماجرا به شکل کاملاً متفاوتی است. در ایالات متحده، انگلیس و به طور کلی اروپا تقریباً چیزی به عنوان مرخصی پریود وجود ندارد.

و حتی در کشورهایی هم که مرخصی پریود دارند، فمینیست ها بر سر این موضوع که این امتیاز در بحث حقوق زنان یک پسرفت محسوب می شود یا پیشرفت، با یکدیگر اختلاف نظر دارند. برخی می گویند مرخصی پریود به اندازه ی مرخصی زایمان ضروری است، اما برخی معتقدند این امتیاز این ذهنیت را به وجود می آورد که زنان به اندازه ی مردان توانمند نیستند و ممکن است منجر به تبعیض بیشتر شود.

اما حتی در کشورهایی که این امتیاز به طور گسترده در دسترس زنان قرار دارد به ندرت از آن استفاده می شود.

ژاپن در سال 1947 مرخصی پریود را به عنوانی حقی برای کارکنان زنی که قاعدگی دردناک دارند، به قوانین جدید کار خود افزود.

ابتدا استقبال نسبتاً خوبی از این امتیاز در میان زنان ژاپنی شد. تخمین ها درباره ی آمار جهانی زنانی که از قاعدگی دردناک رنج می برند متفاوت است اما همگی از شایع بودن این مشکل حکایت دارند. با گذشت زمان اما تعداد زنانی که از مرخصی پریود در ژاپن استفاده می کنند بسیار کمتر شد.

این روند کاهشی در میان زنان کره جنوبی هم وجود داشته است.

دلایل احتمالی مختلفی برای توضیح این مسأله وجود دارد. در برخی شرکت های ژاپنی این مرخصی بدون حقوق است و برخی زنان هم به دلیل عدم اطلاع رسانی، از وجود این امکان در محل کار خود بی خبرند.

اما مشکل اصلی در ژاپن و کره جنوبی فرهنگی است.

در این کشورها زنان در محیط های کاری با تبعیض جنسیتی دست و پنجه نرم می کنند، امری که سبب اختلاف فاحش دستمزد میان کارکنان زن و مرد شده است. در کشور ژاپن زنان در زمان بارداری برای رها کردن شغل خود بر روی خود احساس فشار می کنند و البته نه زنان و نه مردان تمایلی به گرفتن هیچ شکلی از مرخصی ندارند.

در میان گذاشتن علت مرخصی با مدیران خود که اغلب آن ها مرد هستند هم در کشوری همچون ژاپن که مسأله ی قاعدگی را هنوز یک تابو می دانند برای زنان دشوار است و آن ها ترجیح می دهند مرخصی استعلاجی بگیرند. در ژاپن هنوز وقتی زنی از فروشگاهی تامپون یا نوار بهداشتی می خرد آن را در یک کیسه ی تیره می گذارند که داخل آن دیده نشود.

در دیگر کشورهای آسیایی شرکت ها نه تنها برای حمایت از کارکنان زن بلکه برای ابراز عقاید سیاسی خود از مقوله ی مرخصی پریود استفاده می کنند.

مثلاً شرکت تحویل غذای زوماتو در هند اعلام کرده برای تغییر طرز تفکری که در این کشور نسبت به مسأله ی قاعدگی وجود دارد این سیاست را در پیش گرفته است. در هند قاعدگی را امر شرم آوری می دانند.

در این کشور گاهی زنان در دوران قاعدگی اجازه ی آشپزی یا حتی دست زدن به چیزی را ندارند. بخشی از دختران هندی به همین دلیل از تحصیل بازمی مانند و بسیاری از مادران قاعدگی را چیز «کثیفی» می دانند.

اما بیانیه ی شرکت زوماتو در شبکه های اجتماعی با واکنش منفی مواجه شد و منتقدان آن معتقد بودند این سیاست ممکن است زنان را ضعیف نشان دهد یا مدیران را از استخدام کارکنان زن منصرف کند. برخی از مخالفان این سیاست زن بودند.

کارشناسان می گویند علت اختلاف نظر شدید فمینیست ها در خصوص مقوله ی مرخصی پریود این است که هنوز مشخص نیست این امتیاز برای زنان در محیط های کاری کمک کننده است یا بازدارنده.

به گفته ی کارشناسان، بسیاری از بحث هایی که علیه مرخصی پریود وجود دارد مشابه همان انتقاداتی است که به مرخصی زایمان هم وارد شده است. محالفان می گویند مجبور کردن کارفرمایان به پرداخت حقوق برای مرخصی زایمان ممکن است آن ها را از استخدام زنان منصرف کند.

اما چرا در غرب از ایده ی مرخصی پریود استقبال نشده؟

بحث مرخصی پریود هر چند سال یک بار در کشورهای غربی داغ می شود.

با انتشار بیانیه ی شرکت هندی زوماتو در خصوص مرخصی پریود زنان، نشریه ی واشنگتن پست در مقاله ای این امتیاز را طرحی مردسالارانه و احمقانه عنوان کرد که بر وجود یک جبر بیولوژیک در زندگی زنان تأکید دارد.

در سال 2017 هم وقتی صندوق زنان ویکتوریایی که یک گروه حامی حقوق زنان در استرالیا است از در پیش گرفتن سیاست مرخصی پریود برای کارکنان خود خبر داد، برخی در استرالیا این طرح را احمقانه و توهینی به زنان عنوان کردند.

کارشناسان می گویند شواهد و قرائن حاکی از آن است که در غرب زنان و مردان جوان تر نسبت به ایده ی مرخصی پریود پذیراترند  اما زنان مسن تر مخالفت بیشتری با آن دارند. زنان مسن تر اغلب احساس می کنند چون زمانی که خود شاغل بودند با مشکلات مربوط به قاعدگی دست و پنجه نرم کردند، زنان جوان تر هم باید اینگونه باشند.

برخی معتقدند باید برای همه ی جنسیت ها مرخصی بیشتری به دلایل شخصی درنظر گرفته شود. برخی هم مرخصی استعلاجی را به جای مرخصی پریود ترجیح می دهند، گرچه منتقدان می گویند زنان در دوران قاعدگی بیمار نیستند.

با این حال شواهد و مدارک از میل و نیاز به مرخصی پریود در میان زنان غربی حکایت دارد.

تحقیقات نشان داده برخی زنان و دختران غربی در دوران قاعدگی از محل کار یا مدرسه ی خود مرخصی می گیرند و عمده ی آن ها مایل به برخورداری از شکلی از مرخصی پریود هستند.