بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا / عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره تاثیر دیابت بر باروری زنان و مردان توضیح داد.
دکتر اعظم محمداکبری درباره تاثیر دیابت بر ناباروری، گفت: دیابت به زبان ساده افزایش قند خون است. در واقع هنگامی که مکانیسم‌های ‌کنترل کننده قندخون مختل می‌شوند سطح سرمی قند بالا می‌رود و همین موضوع آغازگر علائمی است که فرد مبتلا به دیابت تجربه خواهد کرد. این اختلال می‌تواند مشکل در تولید انسولین و مقاومت به عملکرد انسولین باشد و یا با حالت‌هایی مواجه شویم که تولید قندخون افزایش می‌یابد و یا فرد داروهایی مصرف کند که قندخون افزایش یابد.
وی افزود: زمانی که قند نتواند وارد سلول‌ها شود، سلول مجبور می‌شود از منابع دیگری برای تولید انرژی استفاده کند که این موضوع باعث تولید برخی مواد مضر در بدن می‌شود که می‌توانند به سلول‌ها آسیب برسانند و از طرفی همین موضوع سوخت و ساز سلول را مختل کرده و به این ترتیب علائم دیابت را به وجود می‌آورد. مهم‌ترین آسیب طولانی مدت دیابت مشکلات عروقی است؛ چون تغذیه و خون‌رسانی به سلول‌ها دچار مشکل شده‌اند. از سوی دیگر آسیب به رشته‌های عصبی هم باعث اختلال در فعالیت آنها می‌شود.
این متخصص زنان و زایمان ادامه داد: دیابت نوع یک در سنین پایین رخ می‌دهد، دیابت نوع یک همچنین می‌تواند با بیماری‌های خود ایمنی همراه باشد یعنی بیماری‌هایی که سیستم ایمنی نسبت به بافت طبیعی بدن واکنش نشان می‌دهد و موجب تخریب سلول‌ها می‌شود. همانطور که سلول‌های غددی تولید کننده انسولین آسیب می‌بینند، احتمال آسیب به سایر سلول‌ها از جمله تخمدان‌ها هم وجود دارد و ممکن است روند بلوغ با مشکل همراه باشد. دیده شده است که در افراد مبتلا به دیابت نوع اول، تاخیر در شروع قاعدگی رخ می‌دهد و همینطور اختلال قاعدگی در آنها وجود دارد که نشانه‌ای از اختلال در سیستم باروری آنها است‌.
وی در توضیح این اختلال در خانم‌ها، اظهار کرد: این افراد ممکن است دوره باروری کوتاه‌تری نسبت به سایرین داشته باشند؛ یعنی هم دیرتر قاعدگی را تجربه کنند و هم زودتر دچار یائسگی شوند. بنابراین طول دوره باروری کاهش می‌یابد.
محمداکبری افزایش سطح انسولین را عاملی برای افزایش سطح هورمون‌های مردانه در خانم‌ها معرفی کرد و گفت: همین موضوع آغازگر اختلال در سیستم باروری است که از جمله آنها به ایجاد علائم شبیه به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک می‌توان اشاره کرد.
وی در توضیح آثار دیابت تیپ دو بر باروری، تصریح کرد: در دیابت تیپ دو مقاومت به عملکرد انسولین وجود دارد و میانگین سنی ابتلا به این نوع از بیماری هم بالاتر است. بیشترین مشکل در مبتلایان به دیابت نوع دو همراهی این بیماری با سایر بیماری‌های دیگر است. اکثر مبتلایان به این طیف احتمالا دچار افزایش وزن و چاقی هستند که چاقی می‌تواند اختلال در باروری و عملکرد تخمدان‌ها را به دنبال داشته باشد. این افراد همچنین می‌توانند همزمان دچار سندروم تخمدان پلی‌کیستیک باشند. عوامل ذکر شده حتی ممکن است سبب بروز مقاومت در درمان این افراد هم باشد.
وی تاکید کرد: در برخی از این افراد حتی اگر تخمک‌گذاری و باروری هم به درستی اتفاق افتد، جنین تشکیل شده نمی‌تواند به خوبی لانه‌گزینی کند و احتمال سقط جنین در سه ماهه اول بارداری افزایش می‌یابد.
این متخصص زنان و زایمان درباره عوارض دیابت بر باروری مردان، اظهار کرد: در آقایان دیده شده است که افزایش قندخون و عدم کنترل آن می‌تواند باعث آسیب در DNA اسپرم شود که این اسپرم‌ها مستعد شکننده بودن رشته‌های DNA باشند و در نهایت اسپرم‌ها دچار اختلال ژنتیکی و اختلال عملکردی می‌شوند و فرد باروری مناسب خود را از دست می‌دهد. شکل‌های غیرطبیعی اسپرم در این افراد شایع است و همچنین دچار کاهش حرکت اسپرم هستند که این موضوع هم سبب کاهش باروری می‌شود.
وی با اشاره به آسیب دیابت بر عروق و خونرسانی به اندام‌ها، بیان کرد: به دنبال این موضوع ارگان‌های مربوط به باروری مانند بیضه هم می‌توانند آسیب ببینند و به دلیل اختلال خون رسانی و عملکرد رشته‌های عصبی این افراد حتی ممکن است دچار اختلالات جنسی شوند. در مبتلایان دیابت میزان رادیکال‌های آزاد بیشتر است و این موضوع باعث می‌شود عملکرد غدد جنسی کاهش یابد.
وی افزود: تغییراتی که بالا بودن قندخون در بدن یک فرد ایجاد می‌کند، می‌تواند به عنوان یک عامل اِپی‌ژنتیک بر عملکرد ژن‌ها به شکلی اثر بگذارد که در مراحل حساسی که ساختمان اسپرم شکل می‌گیرد، تغییراتی به وجود آید که اسپرم حاوی اختلال ژنتیکی شود که حتی بتواند به نسل بعدی هم منتقل شود. بنابراین شناسایی و کنترل به موقع دیابت بسیار مهم است. کنترل قندخون باید پیوسته دنبال شود و از کاهش و افزایش ناگهانی قندخون جلوگیری شود تا سلول‌ها آسیب نبینند.
این متخصص زنان و زایمان با تاکید بر لزوم کنترل اختلال قندخون در کسانی که سابقه ابتلا خانوادگی دارند، تصریح کرد: دیابت بی‌سر و صدا نمایان می‌شود و زمانی شخص متوجه بیماری می‌شود که آسیب‌های بیماری اتفاق افتاده است. کنترل وزن، تحرک کافی، اصلاح سبک زندگی و عادات غذایی می‌توانند احتمال ابتلا به دیابت را کاهش دهند.