آریا بانو - کجارو / سرعین، شهر چشمه‌های همیشه جوشان، یکی از شهرهای زیبای استان اردبیل است که به‌دلیل وجود آثار باستانی، جاذبه‌های خیره‌کننده‌ی طبیعی سبلان و چشمه‌های آب گرم در بین گردشگران از شهرت و محبوبیت فراوانی برخوردار است. در فرهنگ لغات فارسی واژه‌ی «سرعین» به‌معنای «سرچشمه» است و شاید حضور چشمه‌های متعدد آب گرم در این منطقه باعث شده است که این شهر زیبا و دوست‌داشتنی به این نام شهرت یابد. البته در گذشته و دوران‌های مختلف به نام‌های دیگری همچون «سرای قیه»، «سارقین»، «سرائین» و «سرقین» نیز شناخته می‌شد. در این مقاله به معرفی مهم‌ترین جاهای دیدنی سرعین می‌پردازیم.
1. تپه باستانی آناهیتا

در غرب شهرستان سرعین، اثری تاریخی و کهن وجود دارد که به «تپه‌ باستانی آناهیتا» شناخته می‌شود. بر اساس تحقیقات و کاوش‌های صورت گرفته در این منطقه‌ ارزشمند باستانی، اشیا و لوازم تاریخی نیز یافت شده است که می‌توان به سفالینه‌هایی که دارای قدمتی متعلق به اواخر هزاره‌ اول و دوم پیش از میلاد مسیح است، اشاره کرد. البته این منطقه به نام‌های دیگری از جمله «آناهیتا»، «سارقین» و «زرتشت» نیز شناخته می‌شود و به نظر می‌‌رسد که در آن معابد و آتشکده‌های متعددی برای عبادت و انجام فرایض دینی عالمان و مرتاضان زرتشتیان وجود داشته است. از معابد و آتشکده‌هایی که در این منطقه برجای مانده است می‌توان به «آناهیتا» و «آتشکده‌ آذرفریق» اشاره کرد. آثار تاریخی ارزشمندی نیز از دوران حکومت قراقویونلوها، آق قویونلوها، ایلخانان و سلجوقیان در این منطقه یافت شده است که نشان‌دهنده‌ سلطه و حکومت ایشان در این سرزمین است.
2. دهکده صخره‌ای ویند کلخوران
در مجاورت و نزدیکی جاده‌ی اردبیل به نیر، دهکده‌ای باستانی و صخره‌ای مشاهده می‌شود که در 5 کیلومتری جنوب و جنوب غربی شهرستان سرعین قرار دارد. ویژگی‌ جالب این دهکده حضور خانه‌های سنگی در این منطقه است که با معماری کهن، خارق‌العاده و کم‌نظیر احداث شده است. هرچند که تحقیقات گسترده و قابل قبولی در این ناحیه از کشور صورت نگرفته است؛ اما با توجه به آثار تاریخی کشف شده مانند تعدادی سفال، آثار معماری صورت گرفته در خانه‌های سنگی و نوع ساخت آن‌ها به نظر می‌رسد که دارای پیشینه‌ای متعلق به دوران اشکانی، ساسانیان و اسلامی است.
قوس‌های جناقی که در کنده‌کاری‌های صخره‌ای مشاهده می‌شود شباهت بسیاری به آثار دوران حکومت ساسانیان دارد. با توجه به کشف تمامی آثار ذکر شده، به نظر می‌رسد که این منطقه در ادوار مختلف تا دوران اسلامی همچون حکومت تیموریان، صفویان و سلجوقیان، آباد و مسکونی بوده است.
3. آب گرم سبلان سرعین

آب گرم سبلان، یکی از عظیم‌ترین و مهم‌ترین آب گرم با خاصیت درمانی در کل خاورمیانه است که به همت مسئولان استان اردبیل و شهرستان سرعین، به‌صورت مجتمع آب‌درمانی مشغول خدمت‌رسانی به مردم است. در این مجموعه‌ ارزشمند امکاناتی از قبیل انواع استخرهای سرپوشیده، سوانی خشک و بخار، انواع دوش و وان‌های تک‌نفره و ... در زمینی به مساحت هفت هزار متر مربع و در دو طبقه احداث شده است. این مجموعه‌ آب‌درمانی در داخل شهر سرعین است و با امکانات و تسهیلات ویژه می‌تواند یکی از جاذبه‌های گردشگری در نظر گرفته شود.
4. پیست اسکی آلوارس

در 24 کیلومتری سرعین، در نزدیکی روستای آلوارس و در دامنه‌ی مرتفع کوه سبلان، پیست اسکی به نام «آلوارس» وجود دارد که به یکی از جاذبه‌های طبیعی و تفریحی استان اردبیل تبدیل شده است. از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد این مجموعه‌ی ورزشی و تفریحی می‌توان به دایر بودن آن در طول 6 الی هشت ماه از سال به‌دلیل ارتفاع زیاد از سطح دریا و سرمای مطلوب برای جلوگیری از ذوب شدن زودهنگام برف اشاره کرد که در کشور کم‌نظیر بوده و عنوان نخست را کسب کرده است.
همچنین در این منطقه در کنار دیدنی‌های زمستانی می‌توان اسکان عشایر، آب و هوای مطلوب و دلچسب، حضور گیاهان و گل‌‌های متنوع و زیبا، دشت‌های چشم‌نوازی از گل‌های شقایق کوهی، گون، گل ختمی و نیز وجود جاده‌های مناسب برای رسیدن به قله‌ی سبلان، از دیگر امتیازات این منطقه از سرعین است که گردشرگان و مسافران با حضور در آن، لحظاتی ناب و دوست‌داشتنی را تجربه خواهند کرد.
5. روستای آتشگاه

در فاصله‌ چند کیلومتری از شمال شهرستان سرعین، روستایی کهن و تاریخی به نام «آتشگاه» که به نام «آغ مام» نیز شهرت یافته است، وجود دارد که به‌دلیل حضور تپه‌ی باستانی و معابد و آتشکده‌های کهن در کنار طبیعت سرسبز و زیبا و حضور بارگاه «امام‌زاده عبدالله»، بسیار دیدنی و جذاب است. در این روستای تاریخی آثار و نشانه‌هایی از معبد و آتشکده‌ای کهن وجود دارد که از آن به نام «آتشکده‌ آذرفریق» یاد می‌شود. این اثر تاریخی روی تپه‌ای باستانی قرار دارد که متاسفانه در عصر حاضر تنها ویرانه‌هایی بیش از آن باقی نمانده‌ است. جالب است بدانید که روایات و اسناد متعددی در مورد این اثر تاریخی وجود دارد و به نظر می‌رسد که در دوران مختلف بویژه در زمان حکومت ساسانیان، یکی از مراکز مهم و ارزشمند دین زرتشت بوده است. در زیر تپه، غاری وجود دارد که به نام «کهل لر» شهرت یافته و با وجود باز بودن برخی از ورودی‌های آن، کسی به داخل آن نمی‌رود. بازدید از این تپه‌ باستانی و آتشکده‌ کهن، خالی از لطف نخواهد بود.
6. روستای شایق

از دیگر روستاهای زیبا با طبیعتی چشم‌نواز و آب‌وهوایی مطبوع، روستای شایق است که در هفت کیلومتری غربی شهرستان سرعین اردبیل، قرار دارد. این روستا، عنوان بزرگ‌ترین روستاهای شهرستان سرعین را به خود اختصاص داده است که می‌تواند به یکی از جاذبه‌های گردشگری در این منطقه از کشور تبدیل شود. مسیر دسترسی به «پیست اسکی آلوارس» از این روستا با استفاده از جاده‌ی «روستای آلوارس» فراهم شده است و گردشگران می‌توانند پس از بازدید از ناحیه‌ زیبا، به روستای آلوارس و پیست اسکی نیز مراجعه کنند. وجه تسمیه این روستا به «شایق» به‌دلیل حضور طایفه‌ای به نام شایقی در این منطقه و در حدود 250 سال پیش است. تماشای طبیعت زیبا و استنشاق آب و هوای مطلوب در این روستای کهن در کنار بازدید از تپه‌های «زال تپه‌ سی» و «کلک لر تپه‌ سی» برای مسافران جالب و هیجان‌انگیز خواهد بود.

شهرستان سرعین که به‌دلیل حضور چشمه ‌های آب‌ گرم متعدد با خاصیت درمانی و دارویی فراوان در بین مردم سراسر ایران شهرت دارد، مملو از جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی است که معرفی تمامی آن‌ها در یک مقاله امکان‌پذیر نخواهد بود. از دیگر جاذبه‌های مشهور و مهم در این منطقه از کشور می‌توان به «آب گرم بش باجلار سرعین»، «آب گرم گاومیش گلی سرعین»، «آبشار الوارس»، «روستای لاطران»، «روستای ورنیاب» و ... اشاره کرد که بازدید از آن‌ها بسیار دیدنی و خاطره‌انگیز است.