بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / نحوه رفتار صحیح با انسان‌های لجباز و یک‌دنده نیاز به دانستن یک سری نکات روان‌شناسانه دارد تا دردسرساز نشود.
 همه ما در زندگی بارها با افرادی که با لجبازی و خودسری موجبات تلخ کامی و کندی و اختلال در روند سالم زندگی خانوادگی و کاری خود و اطرافیان را فراهم می‌کنند، برخورد کرده‌ایم. لجبازی یک خصیصه منفی رفتاری است که باعث می‌شود افراد تصمیمات غیرمنطقی بگیرند و با وجودی که معمولا می‌دانند که رفتارشان بهترین تصمیم نیست اما برای اثبات قدرت خود، پوشاندن ضعف اعتماد‌به‌نفس و خود باوری، نبود مسئولیت پذیری و احساس شکست و بازنده بودن، بر آن پافشاری می‌کنند. در واقع لجبازی یک صفت آموخته شده در کودکی است که فرد در روند رشد فکری و بلوغ از آن عبور نکرده است. این رفتار ناسازگارانه از یک سالگی شروع می شود و در دو تا سه سالگی به اوج می‌رسد. کودک به این وسیله می‌تواند دیگران را کنترل کند. چنان چه این مرحله از رشد مانند دیگر مراحل رشد شخصیت به خوبی طی نشود، فرد به این دریافت می‌رسد که لجبازی و خودرایی به عنوان یک اهرم فشار و بخشی از هویت منفک او می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. لجبازی اغلب توام با احساس خشم و پرخاشگری است. افراد در نوجوانی از آن برای به‌دست آوردن استقلال رای استفاده می‌کنند. چنان چه این خصیصه از سوی خانواده و محیط تقویت شود، در بزرگ سالی برای فرد نمایشی از اثبات قدرت خواهد بود. در همین زمینه و در ادامه به نحوه برخورد با انسان‌های لجباز و یک‌دنده می‌پردازیم که به اصطلاح، مرغ‌شان یک پا دارد.
نگذارید به اهرم فشار تبدیل شود
توجه داشته باشیم لجبازی یک خصیصه تربیتی و اکتسابی است که در بازخوردهای محیطی تقویت و تثبیت شده است. برخی از ما به غلط این ویژگی منفی رفتاری را با ثبات و استحکام شخصیت اشتباه می‌گیریم و اجازه می‌دهیم فرد مد نظر از آن به عنوان اهرم فشار و قدرت نمایی استفاده کند. در نظر داشته باشیم ثبات رای بر منطق و استدلال صحیح استوار است ولی لجبازی منطق محکمی ندارد و بیشتر بر پایه احساسات و هیجان‌هاست.
نصیحت و تحقیر فایده ندارد
برخی دیگر هم بی‌توجه به علل و پیشینه این ویژگی سعی می‌کنند با توضیح و نصیحت و مقایسه و حتی تحقیر فرد مد نظر او را ملتفت اشتباهش کنند! به خاطر داشته باشید که موارد مطرح شده نه تنها نتیجه عکس می‌دهد بلکه شخص را در پافشاری غیر منطقی بر رفتارش جسورتر می‌کند. پس از چنین عکس العمل‌هایی بپرهیزیم.
دنبال نشان دادن برتری خود نباشید
 به گونه‌ای رفتار کنید که فرد مد نظر احساس نکند شما قصدتان نشان دادن برتری خود است. حتی اگر برتری دارید ضروری است در رفتارتان منعکس نشود چراکه فرد لجباز به سرعت در لاک دفاعی فرو می‌رود. در چنین حالتی، اگرچه کار سختی است اما باید برای او روشن کنید که چنین قصدی ندارید؛ به خصوص افرادی‌که شما را نمی‌شناسند بیشتر دچار سوء تفاهم می‌شوند و روند مراوده در مسیر نادرستی قرار می‌گیرد. تا حد امکان از موضع مساوی با آن‌ها برخورد و خصوصیات و ویژگی‌های خوب آن‌ها را در گفت‌وگو یادآوری کنید تا فضای امنی بین شما ایجاد شود.
انتظار اعتراف فرد لجباز به اشتباهش را نداشته باشید
در زمانی که طرف مقابل پرخاشگرانه بر موضع خود ایستاده است و در فضای آشفته، از جدل و اثبات حقانیت خودداری کنید. همواره به او احترام بگذارید تا موقعیت گفت‌وگو حالت امنی به خود بگیرد. صبوری کنید تا در زمان آرامش با وی گفت‌وگو کنید. معمولا فرد لجباز اشتباه خود را می‌داند اما از او انتظار اعتراف نداشته باشید! حس بی ارزشی و خود شیفتگی که همراه با هم در نهان این افراد است، مانع از ارتباط درست می‌شود. بنابراین تا می‌توانید فضای گفت‌وگو را مسالمت‌آمیز و امن جلوه دهید.
زبان بدن‌تان مهم است
نوع برخورد ما و لحنی که خواسته یا ناخواسته در رفتار با افراد لجباز و یک‌دنده پیش می‌گیریم، ممکن است این ویژگی منفی را در طرف مقابل‌مان فعال‌تر و تقویت کند. به خصوص آن‌که او دارای سابقه ذهنی نامطلوبی در چنین مواردی باشد و با تعمیم گفتار و لحن ما به گسترش این صفت منفی دامن بزند. پس در برخورد با چنین افرادی در کلام، لحن صحبت و زبان بدن خود دقت کنیم.
به لجبازی پاداش ندهید!
توجه داشته باشید لجبازی در قبال پاداش محیطی شکل گرفته است. باید از ایجاد عادت به رفتار لجبازانه‌ای که منجر به نتیجه شود، جلوگیری کرد. اگر خواسته فرد مد نظر منطقی است و پاسخ‌تان مثبت است، پیش از بروز چنین رفتاری، موافقت خود را اعلام کنید و چنان چه خواسته وی غیرمنطقی است، قاطعانه پاسخ منفی دهید و بر موضع خود بایستید و رفتار لجبازانه وی را نادیده بگیرید. با لحاظ موارد مطرح شده در زمان آرامش با وی چالش و مواضع و خطوط قرمز یکدیگر را مشخص کنید. هرگز در موضع تلافی قرار نگیرید و انرژی خود را هدر ندهید.
به حالات روحی لجبازها توجه کنید
تعامل با چنین افرادی سخت است و لازم است در هر حال از لحن آمرانه و نصیحت آمیز، برچسب زدن، سرزنش و گلایه خودداری کنید. برخی افراد در شرایط نامناسب روحی لجباز می‌شوند. به حالات روحی و شرایط او که ممکن است گذرا باشد توجه کنید. به گونه ای هوشمندانه طرح گفت‌وگو کنید که او خود به نتیجه برسد و نفع خود را در سخنان شما ببیند. به عبارتی از گفت‌وگوی مستقیم با چنین افرادی خودداری کنید چون خود را در تهدید می‌بینند.
تصمیم نهایی را به خودش واگذار کنید
در نهایت و پس از همه این موارد به استقلال رای شخص مقابل احترام بگذارید و تصمیم نهایی را به خودش واگذار کنید. نظر مخالف و منطقی خود را نیز ابراز کنید و برای دستیابی به تفاهم، موافقت مشروط کنید تا تصمیم‌اش به ضرر شما و گروه خاصی نشود و فقط برای خودش، مشکل‌زا باشد. 
نویسنده : ژینوس ملک‌سعیدی| کارشناس‌ارشد مشاوره‌خانواده