آریا بانو - باشگاه خبرنگاران / بیش از 10 ماه از همه گیری ویروس کرونا در جهان می‌گذرد. تاکنون دولت‌ها از مهار این همه گیری ناتوان بوده اند. با شروع فصل پاییز در نیمکره شمالی، مقامات بهداشتی پیش بینی می‌کنند پاییز و زمستان سیاهی پیش رو خواهد بود. با این حال، دانشمندان سخت در تلاشند واکسن کووید 19 را هر چه سریعتر به بازار عرضه کنند.
سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است هم اینک 191 واکسن در کشور‌های مختلف در حال توسعه است. از این میان، نزدیک به 40 واکسن در مرحله آزمایش انسانی و 10 واکسن در مرحله پایانی قرار دارند. غول‌های داروسازی جهان ابراز امیدواری کرده‌اند بتوانند نسخه اولیه واکسن کرونا را اوایل سال 2021 به بازار عرضه کنند. با این حال، آزمایش هر واکسن جدید دارای یک فرآیند بسیار طولانی است، زیرا نهاد‌هایی که این واکسن‌ها را برای توزیع تایید می‌کنند معیار‌ها و قوانین بسیار سفت و سختی در این زمینه دارند.
سازمان جهانی بهداشت، سازمان غذا و داروی آمریکا و نیز سازمان غذا و داروی اتحادیه اروپا سه مرجع اصلی تایید هر واکسن یا داروی جدید هستند. با این وجود، آزمایش واکسن کرونا ابعاد بسیار پیچیده و سختی دارد.
دولت انگلیس در یک اقدام متهورانه قرارداد انجام چالش برانگیزترین آزمایش‌های مربوط به واکسن کرونا را به تازگی امضا کرده و هم اینک در حال اجرای نخستین مرحله آن است. در این آزمایش‌های که برخی منابع آن را مغایر با اصول اخلاقی می‌دانند، داوطلبان به طور عمدی به کووید 19 آلوده می‌شوند و سپس واکسن کرونا بر روی آن‌ها آزمایش می‌شود.
تاکنون 19 داوطلب در این آزمایش‌های که در بیمارستان سلطنتی لندن در حال انجام است، شرکت کرده اند. این بیمارستان هم اینک میزبان مرحله سوم (آخرین مرحله) آزمایش واکسن کرونا است. کالج سلطنتی لندن به همراه شرکت تحقیقات دارویی اچ ویوو (hVIVO) در حال انجام این تحقیقات هستند. در مرحله سوم آزمایش واکسن کرونا ده‌ها هزار نفر به صورت داوطلبانه واکسن در حال توسعه را دریافت و سپس مانند سایر شهروندان در جامعه به زندگی عادی خود ادامه می‌دهند. با این حال، دانشمندان در نظر دارند درصد کمی از این افراد را به صورت طبیعی به ویروس کرونا مبتلا کنند تا به ابعاد رفتاری ویروس و میزان تاثیرگذاری واکسن پی ببرند.

دانشمندان برای بررسی هر چه سریعتر داده‌ها قرار است برخلاف آزمایش گسترده واکسن، در این مرحله تنها صد‌ها داوطلب را به این ویروس آلوده کنند. با این وجود، نگرانی‌هایی درباره ابعاد اخلاقی این آزمایش‌های وجود دارد. دانشمندان برای این آزمایش‌های از داوطلبان جوان و سالم استفاده می‌کنند. تحقیقات نشان داده است جوانان نسبت به کهنسالان و کسانی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند، در مقابل کووید 19 از آسیب پذیری کمتری برخوردارند.
یکی از مقامات دولت انگلیس در این زمینه گفت: ما تمام توان خود را برای مبارزه با ویروس کرونا به کار گرفته ایم. ما هم اینک از بهترین و برجسته‌ترین محققان و دانشمندان برای یافتن واکسنی موثر و مفید برای کووید 19 بهره می‌بریم.
هنوز مشخص نیست آیا این آزمایش‌های براساس معیار‌ها و ضوابط اخلاق پزشکی انجام می‌گیرد یا خیر. اخلاق پزشکی سیستمی از اصول و قواعد اخلاقی است که ارزش‌ها و قضاوت‌ها را در حوزه پزشکی بکار می‌گیرد.
چارچوب رایج در تحلیل اخلاق پزشکی روش بکارگیری «اصول4 گانه» است که توسط تام بیوچامپ و جیمز چیلدرس در کتابشان به نام «قوانین اصول اخلاق زیستی پزشکی» فرض مسلم دانسته شده ‌است. این روش، 4 اصل اخلاقی اولیه و ساده را شناسایی می‌کند که در تعامل با یکدیگر سنجیده و داوری می‌شوند و توجه فرد را به سمت حدود و وسعت کاربردشان جلب می‌کنند.
این چهار اصل عبارتند از:
1- احترام به خود مختاری و استقلال فردی، یعنی بیمار حق دارد روش درمان خود را انتخاب کند یا از آن امتناع کند.
2- سودرسانی، یعنی فرد شاغل در این حوزه باید به نفع بیمار و سود او عمل کند.
3- عدم ضرررسانی یعنی به فرد آسیبی وارد نشود.
4- عدالت یعنی مسائل مربوط به توزیع منابع بهداشتی درمانی کمیاب و تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه کسی چه درمانی را دریافت می‌کند، عدالت و انصاف و برابری رعایت شود.
حال به نظر می‌رسد براساس اصول اخلاق پزشکی، بند سوم که عدم ضرررسانی و آسیب به فرد می‌شود در این آزمایش‌های مورد توجه قرار نگرفته است، زیرا آلوده کردن مستقیم افراد به ویروس کرونا می‌تواند منجر به بیماری و احتمالاً مرگ فرد شود.
انگلیس یکی از بدترین آمار‌های مربوط به کرونا را در میان کشور‌های اروپایی دارد. تاکنون 745 هزار نفر در این کشور به این ویروس آلوده و از این میان، 33 هزار و 500 نفر جان خود را از دست داده اند. دولت انگلیس تاکنون میلیون‌ها دوز از واکسن کرونا را پیش خرید کرده است. این کشور امیدوار است با همکاری شرکت‌های داروسازی بتواند شیوع افسار گسیخته کووید 19 در جامعه را مدیریت و کنترل کند. مقامات بهداشتی انگلیس برآورد کرده اند بتوانند نسخه اولیه واکسن کرونا را در اوایل ماه ژانویه به بازار عرضه کنند.