بزرگنمايي:

آریا بانو - جام جم / بازیگران، نقش‌های متفاوت و پرچالش را دوست دارند و از تجربه‌های تازه در نقش‌آفرینی استقبال می‌کنند. حالا اگر این علاقه با توانایی آنها هم همراه باشد و بتوانند از این آزمون‌های جدید سربلند بیرون بیایند، هم خودشان حظ این نقش نو و متفاوت را احساس می‌کنند و هم تماشاگران از مواجهه با یک بازی تماشایی لذت می‌برند و زبان به تحسین بازیگران می‌گشایند. هرچقدر جهان نقشی که بازیگر قدم به آن می‌گذارد، ناشناخته‌تر و غریب‌تر باشد، این تفاوت و چالش بیشتر هم خواهد بود. بدون تردید یکی از مهم‌ترین چنین نقش‌هایی، بازی در قالب افراد نابیناست. اگر با بازیگر بزرگ و کاربلدی سروکار داشته باشیم و متن و کارگردانی هم استاندارد باشند، صرفا با یک شخصیت‌پردازی و بازی کلیشه‌ای و ویترینی روبه‌رو نخواهیم بود و بازیگر و دیگر عوامل اصلی اثر نمایشی، فراتر از برداشت‌های مرسوم و اشتباه و دلسوزی‌های ناآگاهانه‌ای که غالبا وجود دارد، سراغ نابینایی، شخصیت نابینا و این‌که چنین افرادی باوجود ندیدن، «زندگی» می‌کنند، می‌روند. به مناسبت و به بهانه روز جهانی عصای سفید (15 اکتبر/ 24 مهر)، صرفا مروری خاطره‌انگیز داریم بر برخی فیلم‌های ایرانی و خارجی که با محوریت شخصیت‌های نابینا ساخته شدند.
گل‌های داوودی (رسول صدرعاملی)
بازیگران نقش نابینا: بیژن امکانیان، هیلدا پیرزاد
مکث: یکی از مشهورترین ملودرام‌های سینمای ایران که دلداده‌های جوان قصه نابینا هستند. صحنه‌های پایانی فیلم با موسیقی کامبیز روشن‌روان که در آن مریم را با عصای سفید و در حال دلداری به همسرش جواد می‌بینیم، ماندگار
و خاطره‌انگیز است.
بید مجنون (مجید مجیدی)
بازیگر نقش نابینا: پرویز پرستویی
مکث: بازیگرانی که نقش کاراکترهایی با مشکل جسمی یا روحی را بازی می‌کنند، معمولا از سوی تماشاگران و جشنواره‌ها قدر می‌بینند. این اتفاق برای پرستویی افتاد و او برای بازی در نقش نابینایی که دوباره بینایی‌اش را بازیافته، برنده سیمرغ جشنواره فجر شد. ذوق او بعد از دوباره دیدن مثال‌زدنی بود.
از کرخه تا راین (ابراهیم حاتمی‌کیا)
بازیگر نقش نابینا: علی دهکردی
مکث: چالش علی دهکردی بازیگر نقش سعید این بود که نابینای صرف نبود بلکه باید حس و حال یک جانباز شیمیایی جنگ را بازی می‌کرد که نابینا شده و در عین حال به سرطان خون هم مبتلاست. دهکردی چند سال بعد نقش یک نابینای دیگر را در سجده بر آب بازی کرد.
رنگ خدا (مجید مجیدی)
بازیگر نقش نابینا: محسن رمضانی
مکث: چالش بازیگر برای ایفای نقش یک نابینا
یک مساله است و چالش بازیگری یک نابینا مساله‌ای دیگر. این دومی در رنگ خدا اتفاق افتاد و رمضانی وقتی کودکی 11 ساله بود، با هدایت مجیدی بازی درخشانی انجام داد و برنده دیپلم افتخار بهترین بازیگر جشنواره فجر هم شد. او بعدا دو بار دیگر جلوی دوربین رفت.
شیدا (کمال تبریزی)
بازیگر نقش نابینا: پارسا پیروزفر
مکث: در این فیلم عاشقانه که در زمینه‌ای جنگی روایت می‌شود، پیروزفر نقش رزمنده‌ای مجروح را بازی می‌کند که در بخش‌های زیادی از فیلم چشمانش بسته و پانسمان شده است و توانایی دیدن ندارد. البته چون به هرحال فیلم عاشقانه بود و نگاهی هم به گیشه داشت، در صحنه‌هایی هم چشمان پیروزفر را به تماشاگر نشان می‌دهند!
ایستگاه بهشت (نادر مقدس)
بازیگر نقش نابینا: شهاب حسینی
مکث: شهاب حسینی هم بازی در نقش یک نابینا را تجربه کرده و عصای سفید به دست گرفته؛ شاید نتیجه نهایی فیلم چندان رضایتبخش نبود، اما بحثی که فیلم درباره تغییر نگاه مطرح می‌کند، قابل تامل است.
چشمان سیاه (ایرج قادری)
بازیگر نقش نابینا: ماه‌چهره خلیلی
مکث: غزل دختری است که به‌تدریج بینایی خود را از دست می‌دهد. ماه‌چهره خلیلی اوایل فیلم و در صحنه‌ای، زن کهنسال نابینایی (با بازی مادربزرگش پروین سلیمانی) را از خیابان رد می‌کند که مقدمه‌ای بر وضعیت آینده خود اوست.
چشم و گوش بسته (فرزاد مؤتمن)
بازیگر نقش نابینا: بهرام افشاری
مکث: دو شخصیت فیلم، یکی نابینا با بازی بهرام افشاری و یکی ناشنوا با بازی امین حیایی در موقعیت‌های کمیکی قرار می‌گیرند اما با این حال به کمک هم کار را پیش می‌برند. نمونه اصلی و اولیه فیلم، اثری آمریکایی به نام «شر نبین، شر نشنو» با بازی ریچارد پرایور و جین وایلدر است.
قصه‌های آقای راوندی
در تلویزیون هم فیلم و سریال‌هایی درباره افراد نابینا داشته‌ایم، اما بدون تردید بهترین نمونه در این زمینه مجموعه هزاران چشم به کارگردانی کیانوش عیاری و بازی درخشان مهدی‌هاشمی است. او در این سریال نقش آقای راوندی، دبیر تحریریه یک مجله را دارد که خوانندگان درباره مشکلات‌شان به او نامه می‌نوشتند.‌هاشمی یکی از باورپذیرترین و ملموس‌ترین نابیناهای سینما و تلویزیون ایران را بازی کرد، آدمی که باوجود نابینایی، مثل همه آدم‌های دیگر زندگی معمولی دارد. نحوه درست استفاده از دست‌ها و مواجهه مناسب با صداها و میمیکی که باید در غیبت چشم‌ها، زندگی و کار راوندی را پیش ببرد، جملگی در بازی‌هاشمی پیش‌بینی و اجرا شده است.
وقتی نابینایان فیلم می‌بینند
قبلا وقتی از تماشای فیلم از سوی نابینایان صحبت می‌کردیم، باعث تعجب خیلی‌ها می‌شد. اما چند سالی است که در سینمای ایران هم چنین امکانی مهیا شده و نابینایان علاقه‌مند سینما هم می‌توانند با فیلم‌ها مواجه شوند. گروه سوینا (سینمای ویژه نابینایان) که به همت گلاره عباسی بازیگر تاسیس شده، با مشارکت بازیگران چهره سینمای ایران فیلم‌ها را برای مخاطبان نابینا روایت می‌کنند تا آنها جز شنیدن دیالوگ‌های فیلم در جریان همه جزئیات بصری اثر هم قرار بگیرند و به‌خوبی قصه را درک و دریافت کنند.
نویدِ نابینا
نوید محمدزاده یکی از مهم‌ترین بازیگران سینمای ایران در سال‌های اخیر است و در همین چند سال فعالیت، نقش‌های متفاوتی را بازی کرده. تجربه تازه او بازی در نقش یک نابینا در فیلمی از وحید جلیلوند است؛ شب، داخلی، دیوار.
به جز فیلم‌هایی که به آنها اشاره شد، باید از آثاری چون سلطان قلب‌ها، پنجره (1367)، چشم‌هایم برای تو، رقص با ماه، دو چشم بی‌سو، اشکان انگشتر متبرک و چند داستان دیگر، چشم شیشه‌ای، زمهریر، اتوبوس شب، سکوت، لاک‌پشت‌ها هم پرواز می‌کنند و... هم نام ببریم که نقش‌هایی با محوریت یا حضور کاراکترهای نابینا داشته‌اند. گاهی هم در فیلم‌هایی صحنه‌های نابینایی شبیه‌سازی شده، مثل بازی اکبر عبدی در هنرپیشه به نقش نوازنده‌ای دوره‌گرد یا سلام سینما که یک عاشق بازیگری در تست خودش را یک نابینا
جا می‌زند، بلکه بتواند نظر کارگردان را به خود جلب کند.
روشنایی‌های سینما
سینمای جهان هم پر است از فیلم‌هایی که با محوریت شخصیت‌های نابینا ساخته شده که بسیاری از آنها به دلیل متن و کارگردانی و بازی خوب بازیگران محبوب و ماندگار شده‌اند. بوی خوش زن (هر دو نسخه با بازی ویتوریو گاسمن)، معجزه‌گر (با آن بنکرافت و پتی‌دوک)، سینما پارادیزو (با بازی فیلیپ نوآره)، تا تاریکی صبر کن (با بازی ادری هپبورن)، روشنایی‌های شهر (با بازی ویرجینیا چریل)، رهاشده (با بازی مورگان فریمن)، کتاب الی (با بازی دنزل واشنگتن)، زاتویچی (با بازی تاکشی کیتانو)، ری (با بازی جیمی فاکس) و... برخی از نمونه‌های مشهور در این زمینه هستند.