بزرگنمايي:

آریا بانو - با گذشت هفت ماه از موافقت مقام معظم رهبری با برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی و تخصیص آن به وزارت بهداشت سعید نمکی برای بار چندم از بی‌برنامگی دولت برای تحقق این وعده گلایه کرد.

«حدود 8 ماه خودم و یارانم در سراسر کشور یک روز آرام نداریم. هرچه می‌گوئیم همه گیری را نمی‌شود با التماس و تمنا متوقف کرد بی فایده است هرچه التماس و تمنا و فریاد می‌کنیم که کرونا را نمی شود بدون کمک‌های ویژه مهار کرد کسی باور نمی‌کند. من امروز از سربازانم در جبهه سلامت شرمسارم!
مطالباتشان معوق مانده، انبارهایم از سلاح خالی می‌شود. پائیز سنگینی فرا می‌رسد. موج حمله جدیدی شکل گرفته، یک میلیارد دلاری که رهبری از صندوق توسعه موافقت کردند ماههاست به جز سهم کوچکی نگرفته‌ام. نمی‌دانم برای کدام کار مهمتر گذاشته‌اند؟» اینها بخشی از گلایه‌های چندباره نمکی وزیر بهداشت به دولتمردان برای تخصیص نیافتن یک میلیارد یورو از صندوق ذخیره ارزی به وزارت بهداشت است. قولی که با وجود مساعدت رهبر معظم انقلاب تا کنون بخش ناچیزی از آن تحقق یافته است.
7 ماه قبل بود که حسن روحانی رئیس جمهور با اعلام این خبر که هزینه‌های کرونا به شدت بالاست و دولت نمی‌تواند از محل منابع بودجه‌ای کشور از پس این هزینه‌های سنگین برآید درخواست برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی برای اختصاص آن به وزارت بهداشت و بیمه بیکاری شد. پس از اظهارات رئیس جمهور در مدت زمان کوتاهی مقام معظم رهبری با این درخواست موافقت کرد و در نهایت اردیبهشت ماه محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه در توئیتی از واریز نخستین بخش از معادل ریالی کمک یک میلیارد یورویی از منابع صندوق توسعه ملی برای مقابله و مدیریت عوارض ناشی از شیوع ویروس کرونا در کشور توسط بانک مرکزی به حساب خزانه خبر داد.
نوبخت در این خصوص گفت: برای اینکه بتوانیم اعتبارات لازم را اختصاص دهیم تا کارها زودتر شروع شود، چهارهزارو 200 میلیارد تومان برای 15 برنامه از جمله تامین داروهای مورد نیاز، کیت‌های آزمایشگاهی و همچنین تجهیزات بخش درمان و بهداشت و همچنین حفاظت شخصی کادر درمان اختصاص پیدا کرده است. هزارو 500 میلیارد تومان از این رقم مشخصا برای بیمارستان هایی است که به صورت مستقیم درگیر کرونا هستند و 300 میلیارد تومان نیز برای پاداش بخش کوچکی از خدمات بزرگ کادر درمانی اختصاص پیدا کرده است.
*اختصاص تنها سی درصد از یک میلیارد دلار
گزارشی که در روزهای اخیر توسط سازمان برنامه و بودجه منتشر شده نشان می‌دهد که همچنان رقم پرداختی از منابع صندوق توسعه ملی حدود 5.6 هزار میلیارد تومان بوده که تفاوت چندانی با رقم اردیبهشت نداشته است. این در حالی است که به تازگی وزیر بهداشت و درمان با انتقاد از وضعیت موجود نسبت به تامین هزینه‌های کرونا اشاره‌ای به دریافت مبلغ از محل صندوق توسعه ملی داشته و گفته که در 7 ماه گذشته از یک میلیارد دلار تخصیصی کمتر از 30 درصد آن را دریافت کرده‌ است.
*عقب افتادن حقوق و کارانه نیروهای بهداشت و درمان
این موضوع درحالی است که به گفته کارشناسان بسیاری از کشورهای پیشرو مقابله با بیماری کرونا بودجه کلانی را صرف مقابله با این بیماری کرده‌اند به طوری که بنا به گفته مسؤولان وزارت بهداشت کشور انگلیس، تنها در بخش سلامت در این مدت بیش از 22 میلیارد دلار هزینه کرده و علاوه بر دریافت پاداش قابل توجه از سوی پزشکان و پرستاران و کادر بهداشتی این کشور در پایان ماه مطالبه‌ای ندارند، اما متاسفانه در کشور ما علی رغم تلاش‌های شبانه روزی پرسنل بهداشت و درمانی متاسفانه مشاهده می‌شود که بخشی از آنها کارانه یا حقوق خود را دریافت نکرده‌اند.
*طلب 21 هزار میلیارد تومانی از دولت
توجه به این نکته نیز ضروری است که بی برنامگی دولت در زمینه پرداخت مطالبات وزارت بهداشت نه تنها ارتباط بسزایی با خستگی و بی انگیزگی کادر بهداشت و درمان داشته است بلکه 7 ماه قبل که مجوز برداشت از این مبلغ از سوی رهبر انقلاب صادر شد نرخ یورو حدود پانزده هزارتومان تخمین زده می‌شد اما اکنون با نوسانات ارزی و این رقم به حدود 32 هزار تومان رسیده است و این موضوع به معنای آن است که دولت در آن زمان می‌توانست با پرداخت 15 هزار میلیارد تومان بدهی خود به وزارت بهداشت را پرداخت کند و بخشی از این پول را صرف بیمه بیکاری کند.
با فرض اینکه 30 درصد از این مبلغ در اختیار وزارت بهداشت قرار گرفته باشد، اکنون دولت باید حدود 700هزار یوروی دیگر و به عبارتی 21 هزار میلیارد تومان دیگر به ریال تبدیل و به خزانه واریز کند و عمده آن در اختیار وزارت بهداشت قرار گیرد.
*کاهش چشمگیر درآمد بیمارستان‌ها
نباید از این نکته غافل شد که بخش مهمی از هزینه‌های کادر درمان و پرداخت کارانه آنها از محل درامدهای بیمارستان‌ها پرداخت می‌شد اما با شیوع این بحران درآمد برخی از بیمارستان‌ها به دلیل پذیرش بیماران مبتلا به کرونا و عدم مراجعه بیماران عادی به صفر رسید به طوری که تقوی‌نژاد، معاون توسعه مدیریت، منابع و برنامه ریزی وزارت بهداشت در اینباره گفت: درآمد دانشگاه‌های علوم پزشکی در دی ماه سال گذشته حدود هزار و 200 میلیارد تومان بوده، اما مجموع درآمد آنها در اسفند، فروردین و اردیبهشت به کمتر از 300 میلیارد تومان کاهش یافته است.
در همین راستا مسؤولان وزارت بهداشت که خوشبین به دریافت یک میلیارد دلار از محل صندوق توسعه ملی برای حل مشکلات دانشگاه های علوم پزشکی هستند بارها در مصاحبه‌های خود اعلام کرده‌اند که تاکنون فقط 30 درصد از این منابع برای 13 سرفصل تامین دارو، واکسن، وسایل حفاظت فردی، تجهیز بیمارستان‌ها، تجهیز مراکز بهداشتی، پاداش، ترمیم درآمد دانشگاه ها تخصیص پیدا کرده است و با ادامه این بحران مدیریت بخش بهداشت و درمان کشور با چالش مواجه خواهد شد.
*وعده پرداخت مطالبات کادر درمان
هرچند چندی پیش نوبخت وعده داد که از مهرماه پرداخت کارانه ماهانه و موقعات کادر درمان ازسر گرفته خواهد شد و اخیرا نیز اعلام کرده که به‌زودی خبرهایی برای آنها دارد و معاون توسعه وزارت بهداشت نیز به استناد به همین وعده گفته که هدف و تلاش ما به همراه سازمان برنامه و بودجه این است که ظرف دو سه ماه آینده، معوقات پرداخت کارانه کارکنان را تقریبا به صفر برسانیم و در چند روز آینده معوقات سه ماه کارانه پرداخت می شود، اما به نظر می‌رسد با ادامه این بدقولی‌ها و تعلل در پرداخت این مطالبه به زودی شاهد پرداخت کارانه کارکنان وزارت بهداشت نخواهیم بود.
* سرانجام یک میلیارد یورو مشابه 500 میلیون یورو؟
آبان‌ماه سال 97 بود که بسیاری از شرکت‌ها و کارخانه‌های دارویی کشور اعلام کردند با بحران تامین هزینه‌ها مواجه شده‌اند و بی برنامگی بیمه‌ها برای پرداخت مطالبات آنها به چالشی جدی پیش روی آنها تبدیل شده است، در نهایت در تاریخ 27 مهر آن سال اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در مراسم روز ملی صادرات از موافقت مقام معظم رهبری برای برداشت 500 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای شرکت‌های دارویی خبر داد و گفت: این مبلغ پس از تبدیل به قیمت‌های ارز نیمایی در اختیار تولیدکنندگان دارو قرار می‌گیرد.
در آن دوران قاضی‌زاده هاشمی وزیر سابق بهداشت طی سخنانی درباره برداشت 500 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای جبران نقدینگی حوزه سلامت گفت: خبر دارم که چاه‌هایی برایش کنده‌اند. امیدوارم نخواهند با این پول آنها را پر کنند تا بتوانیم نفسی بکشیم.
پس از گذشت چند روز از این وعده، نمکی نیز در تاریخ دوم آبان 1397 گفت که هنوز 500 میلیون دلار را از سوی مسؤولان دریافت نکرده‌ایم و چیزی به ما ابلاغ نشده است، غلامرضا اصغری رئیس سازمان غذا و دارو نیز گفته بود که قرار است این مبلغ برای رفع مشکلات نقدینگی شرکت‌های دارویی و تجهیزات پزشکی در اختیار سازمان برنامه و بودجه قرار بگیرد.
در نهایت پس از کش و قوس‌های زیاد این مبلغ در اختیار بیمه سلامت قرار گرفت و طاهر موهبتی، مدیرعامل سازمان درباره سرانجام پرداختی 500 میلیون یورو از صندوق ذخیره ارزی به بیمه سلامت، گفت: هرگاه به حسابمان پولی واریز ‌شود، پرداخت‌ها بلافاصله توسط ما صورت می‌گیرد. ما با هیچ شرکتی مستقیم کار نمی‌کنیم، طرف حساب بیمه سلامت دانشگاه‌ها هستند. دانشگاه‌ها پول را از ما دریافت و به حساب شرکت‌های پخش واریز می‌کنند و شرکت‌های پخش آن را به شرکت‌های تولید دارو می‌دهند.
وی در توضیح برداشت 500 میلیون یورو از صندوق ذخیره ارزی گفت: اینکه عده‌ای از ابتدا تصور کرده‌اند، این پول برای دارو اختصاص داده شده، درست نیست. البته صحبت شده بود که یک پولی مستقیما به واردکننده‌ها و تولیدکنندگان دارو داده شود که معلوم نشد، چه شد. ما بر مبنای این سه فاکتور مبلغ 500 میلیون یورو برداشت کردیم که تقریبا برای همه خدمات درمانی کشور و شامل همه فعالیت‌ها و بدهکاری‌های سازمان درمانی کشور می‌شد. این پول هم در یک پروسه دو یا سه ماهه در اختیار ما قرار گرفت و به محض آنکه در اختیار ما قرار می‌گرفت، آن را پرداخت می‌کردیم.
در آن دوران نیز داروسازان و کارشناسان تاکید داشتند که بیمه سلامت به عنوان خریدار خدمت توانایی توزیع این مبلغ را ندارد و در نهایت تاکنون گزارش شفافی از هزینه‌کرد این مبلغ منتشر نشده است، لذا باید به این نکته توجه کرد که برداشت یک میلیارد یورو آن هم در شرایط بحران باید با دقت بیشتری صورت گیرد؛ همچنین دولت نیز به تسریع تخصیص این مبلغ توجه داشته باشد و با نشاندارد کردن این مبالغ مشخص کند که دقیقا این مبالغ صرف کدام بخش‌ها خواهد شد و در نهایت نیز با ارائه گزارشی شفاف مانع تکرار ماجرای اختصاص 500 میلیون یورو شود. از سوی دیگر دولت نیز باید با شفافیت اعلام کند که مابقی یک میلیارد یوروی وعده داده شده کجاست و این پول تا چه زمانی و به چه صورتی در اختیار وزارت بهداشت قرار خواهد گرفت؟