بزرگنمايي:

آریا بانو - 21 سپتامبر مصادف با 31 شهریورماه، روز جهانی آلزایمر است. ماه جهانی آلزایمر، 1 تا 30 سپتامبر (11 شهریور تا 9 مهر) فرصتی جهانی برای افزایش آگاهی، آموزش و جلوگیری از زوال عقل به وجود می‌آورد.

امسال در ماه جهانی آلزایمر، در مورد زوال عقل و چگونگی تأثیر آن بر زندگی روزمره افراد مبتلا به این بیماری صحبت می‌کنیم. شعار ماه جهانی آلزایمر در سال 2020، «بیایید در مورد زوال عقل صحبت کنیم» است.
انجمن جهانی آلزایمر در سال 1980 تشکیل شد که پیشروترین سازمان درمانی داوطلبانه در پژوهش، مراقبت و حمایت در حوزه آلزایمر است که این انجمن متعهد شده است برای مقابله با این چالش جهانی با شرکای خود، تحقیقاتی در سطح جهان انجام دهد.
بنا به تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO)، زوال عقل یا دمانس مجموعه‌ای از اختلالات است که با کاهش سطح شناختی قبلی همراه است که بر فعالیت‌های روزمره زندگی یا عملکرد اجتماعی فرد اثر می‌گذارد. زوال عقل در سراسر جهان یکی از بزرگترین چالش‌هایی است که با آن مواجه هستیم و تقریباً 50 میلیون نفر در سطح جهان مبتلا به بیماری دمانس هستند که تقریباً 60 درصد آنها در کشورهایی با درآمد کم و متوسط زندگی می‌کنند و هر ساله حدود 10 میلیون نفر مورد جدید به این بیماری مبتلا می‌شوند.
پیش‌بینی شده که تا سال 2030 تعداد مبتلایان به دمانس به 82 میلیون نفر و تا سال 2050 به 152 میلیون نفر خواهد رسید. زوال عقل منجر به افزایش هزینه‌ها برای دولت، خانواده‌ها و حتی خود فرد می‌شود. هزینه‌های اجتماعی زوال عقل در سال 2015 در سطح جهان، 818 میلیارد دلار آمریکا معادل 1.1 درصد تولید ناخالص داخلی جهان تخمین زده شد.
شایع‌ترین نوع دمانس، بیماری آلزایمر است. به گفته انجمن جهانی آلزایمر، 10 علامت و نشانه‌های اولیه آلزایمر عبارتند از:
1- از دست دادن حافظه که زندگی روزمره را مختل می‌کند.
2- چالش‌هایی که در برنامه‌ریزی و یا حل مشکلات با آنها مواجه می‌شویم.
3- دشواری در انجام کارهای عادی.
4- سردرگمی مکانی و زمانی.
5- مشکلات ادراک دیداری و ارتباطات فضایی.
6- اختلالات زبان گفتاری و نوشتاری.
7- گم کردن اشیا و فراموشی.
8- ضعف یا کاهش قضاوت.
9- کناره‌گیری از فعالیت‌های کاری و اجتماعی.
10- تغییرات در حالات، رفتار و شخصیت.
باید در نظر داشت درصورتی که این علائم را درخود و دیگران مشاهده کردید، نباید آنها را نادیده بگیرید و حتماً باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا با تشخیص زودهنگام بیماری آلزایمر و شروع درمان زودهنگام، می‌توان از بروز معلولیت‌های ناشی از این بیماری پیشگیری کنید.
چطور بفهمیم مشکلات ما نشانه آلزایمر است یا تغییرات ناشی از افزایش سن؟
تفاوت‌هایی میان نشانه‌های بیماری دمانس (آلزایمر) و تغییرات ساختاری و عملکردی ناشی از افزایش سن وجود دارد که به آنها می‌پردازیم:
- گرفتن تصمیمات نامناسب در بعضی مواقع از تغییرات ناشی از افزایش سن است درصورتی که قضاوت و تصمیم‌گیری ضعیف از نشانه‌های بیماری دمانس (آلزایمر) است.
- فراموش کردن پرداخت‌های ماهیانه از تغییرات ناشی از افزایش سن است درصورتی که ناتوانی در مدیریت بودجه از نشانه‌های بیماری دمانس (آلزایمر) است.
- فراموش کردن روزهای هفته و سپس به خاطر آوردن آن روزها از تغییرات ناشی از افزایش سن است؛ درصورتی که فراموش کردن روزها و حتی فصل‌های سال از نشانه‌های بیماری دمانس (آلزایمر) است.
- فراموش کردن استفاده صحیح و به‌جا از کلمات در زمان مناسب در بعضی مواقع از تغییرات ناشی از افزایش سن است؛ در صورتی که بروز مشکل در مکالمات و گفتگوهای روزمره از نشانه‌های بیماری دمانس (آلزایمر) است.
- گم کردن اشیا در بعضی مواقع از تغییرات ناشی از افزایش سن است درصورتی که گم کردن اشیا و ناتوانی در جستجوی مجدد آن از نشانه‌های بیماری دمانس (آلزایمر) است.
دستورالعمل‌هایی برای کاهش ریسک زوال عقل
سازمان بهداشت جهانی مجموعه از دستورالعمل‌هایی برای کاهش ریسک زوال عقل منتشر کرده که خلاصه‌ای از آنها می‌توان به انجام فعالیت بدنی، ترک دخانیات، ملاحظات تغذیه‌ای، اختلالات ناشی از مصرف الکل، ملاحظات شناختی، تعاملات اجتماعی، مدیریت وزن، مدیریت فشارخون، مدیریت دیابت شیرین، مدیریت اختلالات چربی خون، مدیریت افسردگی و مدیریت کم‌شنوایی اشاره کرد.
همچنین نتایج تحقیقات انجمن جهانی آلزایمر حاکی از آن است که افراد می‌توانند با ایجاد تغییرات اساسی در سبک زندگی مانند شرکت در فعالیت بدنی منظم، پیاده‌روی، شرکت در کلاس رقص، دوچرخه سواری، انجام امور باغبانی، برقراری ارتباطات اجتماعی، حفظ سلامت قلب و مغز با کنترل فشار خون، کنترل کلسترول، کنترل وزن بدن، کنترل دیابت و … خطرات ناشی از زوال شناختی را کاهش دهند.
بنابراین، باید به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید، میزان وزن، قندخون، فشار خون، کلسترول خود را کنترل کنید، سیگار نکشید، خواب کافی داشته باشید، از مصرف زیاد الکل خودداری کنید، میزان استرس خود را به حداقل برسانید و برای رفع اضطراب و افسردگی از متخصص اعصاب و روان کمک بگیرید.
همچنین، انجمن جهانی آلزایمر دارای شبکه پشتیبانی برای مشاوره است که علاوه بر آن، خدمات حمایتی گوناگونی ارائه می‌دهد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برنامه‌های حمایتی مانند خدمات مشاوره‌ای.
- برنامه‌های آموزشی گوناگون و برگزاری دوره‌های آنلاین رایگان با موضوعات مختلف مانند، درک آلزایمر و زوال عقل، زندگی با آلزایمر برای مبتلایان به بیماری آلزایمر، زندگی با آلزایمر برای مبتلایان جوان‌تر، برنامه‌ریزی قانونی و مالی برای بیماری آلزایمر.
- برنامه‌های تعاملات اجتماعی.
- ابزارهای آنلاین و رایگان مانند هدایتگر آلزایمر، جستجوگر منابع انجمن، منابع آنلاین پخش زنده و کتابخانه مجازی