بزرگنمايي:
آریا بانو-
به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا
بامداد روز یکشنبه 30 شهریور، در بیانیه ای مدعی شد که تمام تحریم‌های
سازمان ملل از جمله تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران از سر گرفته شده است. در
بیانیه وزرات خارجه آمریکا تصریح شده است: «برای اعمال تحریم ها درنگ نمی
کنیم و از تمام اعضای سازمان ملل انتظار داریم که بطور کامل به تعهداتشان
در قالب تحریم های بازگشته، عمل کنند.»
آمریکا 30 مرداد ماه گذشته در اقدامی خلاف قواعد بین المللی و در حالی
که عضوی از برجام نبود؛ در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل؛ مدعی آغاز
مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم‌های این نهاد علیه ایران شد. بر اساس
دستورالعمل حل اختلاف تصریح شده در قطعنامه 2231 مهلت قانونی رسیدگی به این
ادعای آمریکا روز یکشنبه 30 شهریور پایان یافت و آمریکا مدعی است که از
این پس تحریم‌های شورای امنیت که پس از توافق برجام و صدور قطعنامه 2231
لغو شده بود از جمله تحریم‌های تسلیحاتی بار دیگر باز خواهد گشت. این
قطعنامه تیرماه سال 94 و پس از قطعی شدن توافق برجام در شورای امنیت تصویب
شد و ایران را از زیر فصل 7 منشور سازمان ملل به عنوان تهدید جهانی خارج و 6
قطعنامه پیشین شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی را ملغی کرد. اقدام تازه
آمریکا در بازگرداندن این تحریم‌ها با واکنش بی سابقه جامعه جهانی روبرو
شده است و تاکنون کشورهای مختلف بر رد این زیاده خواهی تاکید کرده‌اند.
واکنش ایران به ادعای بازگشت تحریم‌ها
«مجید تخت روانچی» سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در
نامه‌ای به دبیرکل و رئیس شورای امنیت این سازمان تاکید کرد ادعای آمریکا
برای بازگردانده شدن تحریم‌های لغو شده قطعنامه 2231، فاقد اثر حقوقی، باطل
و بی‌اثر است. وی همچنین در توییتی با بیان اینکه مهلت غیرقانونی و دروغین
ایالات متحده فرا رسیده و از بین رفته است، نوشت: «ادعای آمریکا برای
مکانیسم ماشه بی‌ربط و بی اعتبار است. ایالات متحده همچنان ناقض برجام و
قطعنامه 2231 شورای امنیت است و شنا کردن در خلاف جریان بین‌المللی تنها
باعث انزوای بیشتر آن می‌شود.»
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی هم در بیانیه‌ای با تاکید بر اینکه
رویکرد رژیم کنونی آمریکا خطری بزرگ برای صلح و امنیت بین‌المللی و تهدیدی
بی‌سابقه برای سازمان ملل متحد و شورای امنیت است، تاکید کرد: چنانچه
آمریکا رأسا - یا با همکاری معدود دست‌نشانده‌های خود اقدامی در راستای این
تهدیدات انجام دهد با واکنش جدی مواجه خواهد شد و مسئول تمامی عواقب
خطرناک آن خواهد بود.
«سعید خطیب زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه آمریکا طرف
اشتباه تاریخ ایستاده و وظایف خود را فراموش کرده است، گفت: پیام تهران به
واشنگتن این است که به جامعه جهانی و وظایف خود برگردد. اگر آمریکا دست از
یاغی‌گری بردارد، جامعه جهانی آنها را خواهد پذیرفت.
پیش از اعلام رسمی ادعای آمریکا مبنی بر بازگرداندن تحریم های ایران
«محمدجواد ظریف» وزیر امورخارجه در گفت و گوی تلویزیونی با بیان اینکه
محدودیت‌های تسلیحاتی ایران در پایان ماه اکتبر تمام می شود، گفته بود:
«آمریکایی‌ها خودشان هم می‌دانند که ادعای آنها در زمینه برگرداندن
قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت علیه ایران باطل است.»
«محمدباقر قالیباف» رییس مجلس هم با تاکید بر لزوم اقدام هوشمندانه و
فعالانه در مقابل اقدامات خصمانه آمریکا گفت: «کمیسیون امنیت ملی پس از
شکست آمریکا در حوزه حقوقی و سیاسی حرکت‌های یک جانبه آمریکا را رصد کند و
اقدامات متقابل لازم را برای صیانت از منافع مردم با جدیت پیگیری و به صحن
ارائه دهد.»
«حمید بعیدی نژاد» سفیر جمهوری اسلامی در انگلیس هم در توییتر نوشت:
«شورای امنیت بدون هیچگونه اقدامی، مخالفت خود را با درخواست آمریکا اعلام و
آن را بایگانی نمود. آمریکا با یک انزوای بی سابقه روبرو شده و سیاست
ضدبرجامی‌اش با شکست کامل روبرو شده است.»
جامعه جهانی: تحریم ها باز نمی‌گردند
ادعای آمریکا بر اساس پیش بینی روزهای گذشته از سوی اعضای برجام،
اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد رد شد و مجموعه واکنش‌های منتشر شده به
ادعاهای آمریکا یک گزینه مشترک دارد و آن تاکید بر عدم بازگشت تحریم‌های
ایران و حمایت از برجام است.
«جوسپ بورل» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده
برجام با انتشار بیانیه‌ای، ادعای آمریکا مبنی بر از سرگیری تحریم‌های
سازمان ملل علیه ایران را رد و تصریح کرد: «تعهدات طرف‌های باقی‌مانده در
این توافق به رفع تحریم‌ها ادامه دارد و برجام ستون کلیدی معماری نظام
جهانی عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای است و با پرداختن جامع به برنامه اتمی
ایران، در امنیت منطقه و جهانی سهیم است.»
وزیران امور خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام (آلمان، انگلیس و فرانسه)
هم روز یکشنبه با انتشار بیانیه‌ای مشترک با تاکید بر پایبندی خود به اجرای
کامل قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل تصریح کردند که اعلام ادعایی
آمریکا در خصوص بکارگیری مکانیسم ماشه در برجام فاقد اثر قانونی است.
«نیکلا دو ریویر» سفیر فرانسه در سازمان ملل متحد بامداد یکشنبه در
پیامی توییتری مخالفت کشورش را با ادعای آمریکا مبنی بر بازگشت همه
تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران از بامداد امروز، اعلام کرد و نوشت:
«تحریم‌های سازمان ملل [علیه ایران] همچنان لغو شده باقی می‌ماند و ایران
همچنان مسوول عمل به وظایف خود [در برجام] است.»
دبیرکل سازمان ملل در نامه‌ای به شورای امنیت اعلام کرد که به دلیل «عدم
قطعیت»، نمی‌تواند در زمینه اقدام آمریکا در بازگشت تحریم‌های ضد ایرانی
سازمان ملل اقدامی انجام دهد. گوترش در این نامه تاکید کرده است: «به نظر
می‌رسد که در مورد آنکه فرآیند (بازگشت تحریم‌ها) واقعاً آغاز شد یا خیر و
مصادف با آن خاتمه تحریم‌ها کماکان نافذ است یا خیر، عدم قطعیت وجود دارد.
دبیر کل نمی‌تواند اقدامی انجام دهد که گویی چنین عدم قطعیتی وجود ندارد.»
وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای با بیان اینکه آمریکا با ارائه
اطلاعات نادرست در مورد بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران به گمراه کردن
جامعه جهانی ادامه می‌دهد؛ اعلام کرد ادعای آمریکا در مورد بازگرداندن
تحریم‌ها واقعیت ندارد و جهان برای نگاه به برجام عینک آمریکایی نمی‌زند.
تارنمای آمریکایی بلومبرگ در گزارشی نوشت: «واشنگتن در حالی اعلام کرده
تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بار دیگر اعمال می‌شوند که به اعتقاد
بیشتر کشورهای جهان دولت ترامپ به دلیل خارج شدن از برجام، اختیار و حقی
برای بازگرداندن این تحریم‌ها ندارد.»
رسانه‌های اسپانیایی زبان هم تاکید کردند: «آمریکا در حالی خبر از
بازگشت تحریم‌ها می‌دهد که اکثریت اعضای شورای امنیت به دلیل خروج این کشور
از توافق برجام در سال 2018 میلادی، هیچ حقی برای کاخ سفید قائل نبوده و
بر خلاف نظر دولتمردان آمریکایی، سازمان ملل در این مسیر هیچ اقدامی نکرده
است.»
آنچه انتظار جهان و ایران را می‌کشد
مهم‌ترین پرسش افکار عمومی ایران و جهان پس از ادعای بازگشت تحریم‌ها
علیه ایران این است که این موضوع چه اتفاقاتی را در ایران پی خواهد داشت و
جامعه جهانی در برابر این زیاده خواهی‌ها چه رویکردی در پیش خواهد گرفت. در
پاسخ به پرسش نخست باید تاکید کرد که گرچه هرنوع تحریم و محدودیتی زندگی و
معیشت مردم ایران را بیشتر از پیش مورد تهدید قرار می‌دهد اما این فشار
تازه زمانی که جمهوری اسلامی طی سه سال گذشته با پدیده «اَبَر تحریم» دست و
پنجه نرم کرده است نمی‌تواند چندان شوک آور باشد.
اینکه اما جامعه جهانی تا چه اندازه و با چه کیفیتی دربرابر یکجانبه
گرایی آمریکا خواهد ایستاد؛ چندان قابل پیش بینی نیست اما پاسخ منطقی این
پرسش را ظریف در گفت و گوی تلویزیونی شامگاه شنبه بیان و تصریح کرده است:
«حقوق و قواعد بین المللی در جامعه بین المللی جای قدرت را نمی‌گیرد و قدرت
یک ضرورت است. حقوق بین الملل و روابط بین الملل یک عامل قدرت است و قدرت
را تعدیل کند. ما باید بپذیریم آنچه که قاعده حقوقی و توافق انجام می دهد
ایجاد یک تعادل است نه بر هم زدن روابط، برجام نمی تواند قدرت آمریکا را در
بازارهای مالی به هم بزند البته دنیا باید بفهمد که اگر امروز آمریکا این
قلدری را در مورد ایران انجام دهد فردا علیه خود آنها اعمال خواهد شد.»