بزرگنمايي:

آریا بانو - اصفهان- قصه دردناک کودکان و نوجوانانی که قربانی انواع خشونت‌ها می‌شوند این پرسش را در اذهان مطرح می‌کند که آنها چقدر به حقوق کودکانه خود آگاهی داشته‌اند؟ صاحب‌نظران امر معتقدند این مهم یکی از چالش‌های اساسی جامعه است که باید برای آن تدابیر ویژه‌ای اتخاذ کرد.

به گزارش ایرنا، هر از چند گاهی قصه پر رنج کودکان یا نوجوانانی به گوش می‌رسد که در معرض خشونت‌ها و آزارهای مختلف روحی، جسمی و جنسی قرار گرفتند؛ نگاه ریشه‌ای به این حوادث نشان می‌دهد که بسیاری از این فرزندان در بطن خانواده مورد آزار و خشونت قرار داشتند؛ خانواده‌ای که از آن همواره بعنوان امن‌ترین کانون در جامعه یاد می‌شود.
بروز این جنایت‌ها در حق کودکان و نوجوانان همواره واکنش‌های بسیاری را در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به دنبال داشته است اما نگاهی دقیقتر به روایت‌های بازگو شده از بطن این رویدادها نشان می‌دهد که این کوچکان رنج دیده، مدت‌ها مورد آزار و اذیت نزدیکان خود مانند پدر و مادر یا ناپدری و نامادری قرار داشتند اما زمانی این فجایع علنی می‌شد که دیگر کار به بیمارستان یا پزشکی قانونی می‌کشید و آثار شکنجه‌ها و خشونت‌ها بر بدن نحیف این کودکان سر باز می‌کرد.
مطالعه صفحه‌های حوادث روزنامه‌ها یا پایگاه‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی گویای این است که بسیاری از این کودکان و نوجوانان مدت‌ها با رفتارهای خشونت‌آمیز، تهدیدآمیز و تحقیرانه در خانه مواجه بودند و برخی از آنها بطور متناوب مورد شکنجه‌های مختلف جسمی و روحی مانند تهدید به مرگ، گرسنگی دادن، نرفتن به مدرسه، کار اجباری، داغ کردن بدن، تنبیه بدنی و تجاوز جنسی به اَشکال مختلف قرار داشتند.
اما این سوال در ذهن پیش می‌آید که آیا آنها تلاشی برای رهایی خود از چنگال این خشونت‌ها کردند؟ آیا آنها می‌دانستند که بعنوان کودک چه حقوقی در خانه و جامعه دارند تا از آن حتی به ساده‌ترین شکل دفاع کنند؟ آیا آنها می‌دانستند که هیچکس حق انجام رفتارهای خشونت‌آمیز علیه آنها را ندارد؟ آیا آنها با حقوق فرزندی خود آشنا بودند؟ 
آیا آنها در خانه، مهدکودک و مدرسه یا توسط رادیو و تلویزیون درباره خشونت خانگی یا هر تهدید دیگری آموزش دیده بودند؟ آیا آنها درباره مسائل جنسی، حریم خصوصی یا کنترل روابط و احساسات خود آموزش دیده بودند؟ آیا آنها می‌دانستند مکان‌ها و نهادهایی وجود دارد که می‌توانند به آن پناه ببرند؟ آیا آنها با شماره اورژانس اجتماعی آشنایی داشتند تا با آن تماس بگیرند و تقاضای کمک یا مشاوره کنند؟
اگر پاسخ به این پرسش‌ها، مثبت بود بدون شک بسیاری از این دختران و پسران این چنین در آغوش خانواده‌ای که باید مامن و گرمابخش وجود آنها می‌بود، پَر پَر نمی‌شدند و تصویر معصومانه آنها در شبکه‌های اجتماعی بعنوان قربانیان کودک آزاری یا فرزند کُشی دست به دست نمی‌شد.
به گفته کارشناسان و جامعه شناسان یکی از مباحث مغفول در چنین ناهنجاری‌هایی، حقوق کودکان و نوجوانان است که آیا مالکان اصلی این حقوق، خودشان در این زمینه اطلاعات یا حتی آشنایی مختصری دارند و بعنوان مثال آیا یک کودک پنج ساله می‌داند که اگر مورد خشونت یا تهدید یا محرومیت از حقوق اولیه خود قرار گرفت چگونه در برابر آن واکنش نشان دهد و بتواند خود را نجات دهد.
حقوق کودکان و نوجوانان چیست؟
حقوق بشر، اساسی‌ترین و ابتدایی‌ترین حقوقی است که هر فرد به‌طور ذاتی، فطری و به صِرف انسان بودن از آن بهره‌مند می‌شود؛ از جمله حقوق بنیادین هر فرد در جوامع بشری می‌توان به حق زندگی، منع شکنجه، منع برده‌داری و آزادی بیان اشاره کرد اما علاوه بر این حقوق کلی، کودکان و نوجوانان نیز بدلیل شرایط سنی و آسیب‌پذیری بیشتری که دارند دارای حقوق ویژه و خاصی هستند.
از جمله حقوق اولیه و اساسی کودک و نوجوان می‌توان به هویت و کرامت انسانی، نیازهای اساسی غذا، آموزش و مراقبت‌های بهداشتی، تفریح و بازی، برقراری ارتباط با والدین و قوانین کیفری مناسب بر اساس سن کودک اشاره کرد که خانواده‌ها و حکومت‌ها در قبال این حقوق، مسوولیت‌های ویژه‌ای دارند.
حق بقا، رشد، حمایت و مشارکت نیز چهار رکن اساسی حقوق کودکان است که در پیمان‌نامه حقوق کودک به‌طور صریح و روشن به آنها اشاره شده است؛ پیمان‌نامه حقوق کودک یک کنوانسیون بین‌المللی است که حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کودکان را بیان می‌کند. 
همچنین بر اساس قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب سال 81 مجلس شورای اسلامی، هر نوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود به آنان صدمه‌ جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت جسم یا روان آنان را به مخاطره اندازد ممنوع است، هرگونه خرید، فروش، بهره‌کشی و به‌کارگیری کودکان به‌منظور ارتکاب‌ اعمال خلاف از قبیل قاچاق، ممنوع است، هرگونه صدمه، اذیت، آزار و شکنجه جسمی و روحی کودکان و نادیده‌ گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی و ممانعت از تحصیل آنان ممنوع است، کودک‌آزاری از جرائم عمومی بوده و احتیاج به شکایت شاکی خصوصی‌ ندارد و افراد، مؤسسه‌ها و مراکزی که به نحوی مسؤولیت نگاهداری و ‌سرپرستی کودکان را بر عهده دارند مکلفند به محض مشاهده موارد کودک آزاری مراتب را جهت پیگرد قانونی و اتخاذ تصمیم مقتضی به مقام‌های صالح قضایی اعلام کنند.
با توجه به افزایش موارد خشونت خانگی و کودک آزاری در سال‌های اخیر و ضعف‌ها و نواقصی برای رسیدگی به آنها، لایحه‌ای درباره حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان تدوین و سال 90 برای بررسی و تصویب به مجلس شورای اسلامی فرستاده شد و سرانجام پس از فراز و فرودهای بسیار در خرداد امسال، تایید و توسط رییس جمهوری برای اجرا، ابلاغ شد.
در این لایحه، به مواردی مانند خشونت مستمر، فرار از خانه، عدم ثبت ولادت، سوء رفتار، بهره‌کشی، نادیده‌گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی کودکان، ممانعت از تحصیل آن‌ها، خرید و فروش کودکان و فعالیت مجرمانه به وسیله کودک اشاره شده است؛ همچنین در این لایحه پیش‌بینی شده است که کودکان هم می‌توانند اعلام شکایت کنند و والدینی که مرتکب جرم کودک‌آزاری می‌شوند از سرپرستی کودک خود محروم خواهند شد.
در لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان، سن 18 سالگی تمام، مرز میان کودکی و بزرگسالی یاد شده و افراد زیر این سن می‌توانند از حمایت‌های این قانون بهره‌مند شوند.
یک عضو هیات علمی گروه حقوق دانشگاه اصفهان، ابتدایی‌ترین حقوق کودکان و نوجوانان را آموزش، تغذیه، بهداشت، تفریح و سرگرمی و اوقات فراغت دانست و گفت: در تعالیم مذهبی به حقوق کودکان و نوجوانان توجه و تاکید بسیار شده است.
حجت‌الاسلام رسول مظاهری کوهانستانی در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه کودکان باید حق آموزش رایگان داشته باشند و این موضوع در قانون کشورمان تا 18 سالگی در نظر گرفته شد، تصریح کرد: بر اساس قانون، اگر خانواده‌ای امکانات لازم برای فرستادن فرزند خود به مدرسه را ندارد، دولت باید حمایت کند.
کودکان و نوجوانان با حقوق خود آشنایی ندارند
با وجود موارد صریح در قوانین کشورمان درباره حقوق کودک و نوجوان اما به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و فعالان مدنی، هنوز عده کثیری از کودکان و نوجوانان با این حقوق آشنا نیستند و حتی از ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین آنها اطلاعی ندارند در حالی که لازم است آموزش‌های لازم در این باره ارایه شود.
عضو هیات علمی گروه حقوق دانشگاه اصفهان با بیان اینکه بسیاری از کودکان و نوجوانان ما بدلیل آشنا نبودن با حقوق خود نمی‌دانند که هنگام مواجهه با هرگونه آزار و اذیت مانند خشونت خانگی به کجا پناه ببرند، اظهار داشت: اطلاع‌رسانی و آگاهی‌سازی در جامعه ما درباره حقوق کودکان بسیار کم است در حالی که می‌توان از دوره ابتدایی در این زمینه کار کرد.
مظاهری با بیان اینکه اگر دانش آموزان از دوره ابتدایی با حقوق اولیه خود آشنا می‌شدند ما امروزه بسیاری از این مشکلات را نداشتیم، افزود: آگاهی‌بخشی رسانه‌های گروهی از طریق دعوت از استادان دانشگاه و حوزه‌های علمیه و جامعه شناسان و ارائه برنامه‌های آموزشی و تبلیغاتی مناسب و جذاب در این زمینه بسیار مهم است تا جلوی این فجایع را بگیرند.
وی با تاکید بر اینکه منع خشونت و اینکه کسی نمی‌تواند فرد دیگری را تحت آزار و اذیت قرار دهد باید در مدارس آموزش داده شود، تصریح کرد: اگر به تعالیم اسلامی نگاهی بیندازیم می‌بینیم که در هیچ جا اجازه داده نشد که کسی فرزند خود را مورد خشونت قرار دهد یا او را به قتل برساند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: حقوق کودک آنقدر اهمیت دارد که اگر فردی، فرزندش را به قتل برساند مانند این است که جامعه‌ای را به قتل رسانده باشد.
وی یکی از آموزش های مهم را مسائل جنسیتی دانست و گفت: این گونه مباحث باید با ظرافت خاصی و روش‌های روانشناسی به این قشر از جامعه آموزش داده شود.
مظاهری با بیان اینکه بر اساس کنوانسیون حقوق کودک، تکلیف دولت‌ها در این زمینه مشخص شد، افزود: دولت‌ها باید سامانه‌هایی در کشورشان تعریف کنند تا کودکان بتوانند در هنگام مواجهه با انواع آزار و اذیت مانند خشونت خانگی با آنها تماس بگیرند و مشکلات خود را بیان کنند.
آشنایی با حقوق کودکان از مهد کودک آغاز شود
یک حقوقدان و وکیل دادگستری در اصفهان با تاکید بر اینکه مباحث مربوط به حقوق کودکان از دوران مهد کودک قابل آموزش است، گفت: این مباحث را می‌توان به زبان ساده و با استفاده از تصاویر، کارت پُستال، فیلم کوتاه، انیمشین و بازی به کودکان آموزش داد.
ساناز السادات جعفری با اشاره به طرح آزمایشی که وی در یکی از مهدکودک‌های اصفهان در این زمینه اجرا کرد، افزود: در این طرح با آموزش و سرگرمی مباحث حقوق بشر و حقوق کودک را به زبانی ساده به کودکان آموزش می‌دادیم بعنوان مثال با استفاده از عکس، شعر و بازی نحوه تماس با شماره 123 یا دیگر شماره های اضطراری را فرا می‌گرفتند یا می‌آموختند که بچه‌ها، حق بازی کردن دارند.
وی با بیان اینکه اجرای این طرح آزمایشی با موفقیت همراه بود تاکید کرد که لازم است طرح جامعی در این زمینه در مهدهای کودک سراسر کشور اجرا شود.
این حقوقدان در گفت و گو با ایرنا به اهمیت آموزش‌های مرتبط با جنسیت نیز اشاره و اضافه کرد: می‌توان با روش‌های آموزشی ساده به کودکان آموخت که حریم خصوصی بدن آنها کجاست و اینکه چه کسانی می‌توانند به آنها دست بزنند یا آنها را ببوسند.
جعفری ادامه داد: همچنین می‌توان به کودکان آموخت که اگر فردی به حریم خصوصی آنها تجاوز کرد، آنها به چه کسانی می‌توانند بگویند یا چگونه از خود دفاع کنند.
به گفته این کارشناس، بسیاری از افراد در دوران کودکی خود مورد آزارهای جنسی قرار گرفتند اما نمی‌دانستند که آن موضوع، آسیب یا تجاوز جنسی بوده است زیرا با حقوق خود در این زمینه آشنا نبودند.
جعفری به شیوع بیماری کرونا نیز اشاره کرد و گفت: با اطلاع‌رسانی و تبلیغات گسترده‌ای که در رسانه‌ها، مکان‌های عمومی و رادیو و تلویزیون درباره کرونا صورت گرفت امروز کودکان به خوبی با این بیماری و روش‌های پیشگیری از آن آشنا هستند که این موضوع نشان می‌دهد آنها آموزش‌پذیری بالایی دارند و می‌توان درباره مباحث اساسی و مهم دیگری مانند حقوق کودکان نیز به این شکل عمل کرد.
این حقوقدان به اورژانس اجتماعی اشاره و خاطرنشان کرد: باید تبلیغات بیشتری درباره شماره تلفن 123 ( اورژانس اجتماعی) مانند آنچه که برای شیوع بیماری کرونا انجام شد، صورت گیرد و کودکان بدانند که در چه مواقعی و چگونه می‌توانند با این شماره تماس بگیرند.
سامانه اورژانس اجتماعی به شماره تلفن 123 توسط سازمان بهزیستی در کشور راه اندازی شده است که هنگام بروز آسیب‌های اجتماعی می‌توان با آن تماس گرفت و از کارشناسان کمک خواست.
جعفری به برخی از تناقض قوانین نیز در جامعه برای رسیدگی به این آسیب‌ها اشاره و تصریح کرد: باید ساز و کارهایی اتخاذ شود تا زمانیکه کودکی با سامانه اورژانس اجتماعی تماس می‌گیرد و مشکلات خود را بیان می‌کند، پدر و مادر مکلف به پاسخگویی به آن باشند.
وی به موضوع قتل رومینا دختر 13 ساله بدست پدرش اشاره و اضافه کرد: این دختر با مردی که تفاوت سنی زیادی با او داشت، رابطه احساسی برقرار کرده بود و این امر نشان می‌دهد که آموزش‌های لازم درباره سن بلوغ و چگونگی کنترل روابط احساسی به کودکان و نوجوانان ما داده نشده است بهمین دلیل نوجوانانی مانند رومینا وقتی نمی‌توانند با پدر و مادر، معلم یا یک مشاوره در این زمینه مشورت کنند دست به رفتارهایی مانند فرار از خانه می‌زنند.
محمود عباسی معاون وزیر دادگستری و دبیر مجمع ملی کنوانسیون حقوق کودک نیز بی‌اطلاعی اکثریت قریب به‌اتفاق مردم از ظرفیت‌های قانونی شکل گرفته اجتماعی مانند اورژانس 123 را از مهم‌ترین عوامل بروز فاجعه قتل رومینا عنوان کرده است.
یک جامعه‌شناس با بیان اینکه چهار عامل اصلی در بروز آسیب‌ها و خشونت‌های خانگی علیه کودکان تاثیر دارد، آنها را فرهنگی، اجتماعی، ناموسی و اقتصادی خواند و گفت: در جوامعی که روابط خویشاوندی و خونی، شدید باشد مسائل ناموسی بیشتر به چشم می‌خورد.
حسن ثقفیان در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه در حادثه قتل رومینا عوامل مختلفی مانند پدر، مادر، رومینا و دوست رومینا دخیل بودند، افزود: طرف دیگر عوامل نیز به جامعه، فرهنگ اجتماعی، آموزش و پرورش و رسانه‌ها بر می‌گردد.
وی، رومینا را نماینده نسل امروز کودکان و نوجوانان کشورمان خواند که خیلی زود با فضای مجازی آشنا شدند و گفت: امروز سن آگاهی جنسی و ارتباطات در کشورمان پایین آمده و لازم است که آموزش‌های لازم به کودکان و نوجوانان درباره حقوق آنها و حفظ حریم خصوصی در این زمینه داده شود.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد شهرضا، با تاکید بر اینکه نظام آموزش و پرورش کشورمان بیشتر بر بعد آموزشی تاکید دارد، افزود: لازم است که بخشی از آموزش‌های حقوق شهروندی و حقوق کودکان از طریق آموزش و پرورش ارایه شود و رسانه‌ها، سینما، رادیو و تلویزیون نیز در این زمینه با ارایه محتواهای جذاب مانند فیلم‌های کوتاه چند دقیقه ای کمک کنند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه خشونت خانگی فقط شامل آزار جنسی نیست، تاکید کرد: کودکان از حق اجتماع و خانواده برخوردارند و کسی حق ندارد آنها را داخل خانه، مورد خشونت روحی، کلامی یا فیزیکی قرار دهد.
ثقفیان با اشاره به پرونده قتل رومینا خاطرنشان کرد: لازم بود قبل از اینکه این دختر به خانه فرستاده شود، به اورژانس اجتماعی معرفی می‌شد تا مشکلاتش توسط مشاوران بررسی و برای آن راهکار ارائه شود اما این دختر مستقیم به خانه فرستاده شد و آن اتفاق ناگوار رخ داد.
وی با بیان اینکه لازم است همه بخش‌های جامعه از خانواده گرفته تا مدرسه، دانشگاه، رسانه و سازمان‌های مختلف به خوبی با مباحث مربوط به حقوق کودکان و نوجوانان آشنا باشند و هماهنگی و یکپارچگی در این زمینه وجود داشته باشد، تاکید کرد: اورژانس اجتماعی نیز نیاز به تقویت هرچه بیشتر دارد تا بتواند جایگاه واقعی خود را در جامعه پیدا کند و فقط به گونه‌ای نباشد که حالت تبلیغی یا سود آنی داشته باشد.
ضرورت تقویت مسوولیت اجتماعی در قبال حقوق کودک
همانطور که گفته شد تغذیه، بهداشت و آموزش مناسب و تامین نیازهای زیستی از حقوق اولیه و اساسی هر کودکی محسوب می‌شود اما به گفته معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان، حقوق کودکان از بُعد روانشناسی و تامین عزت به نفس آنها نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
مجتبی ناجی در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه این بُعد از حقوق کودکان در کشورمان کمتر مورد توجه قرار گرفته است، افزود: حقوق کودکان در خانواده‌ها از نظر بعد زیستی مانند تغذیه، مورد توجه است اما خانواده‌ها باید از نیازهای زیستی کودکان عبور کرده و به مسائل روانشناسی و عزت نفس نیز توجه خوبی داشته باشند.
وی به تغییر هرم جمعیتی کشور در سال‌های اخیر اشاره و اضافه کرد: در زمان حاضر خانواده‌ها بیشتر فرزند محور شدند و به نیازهای زیستی آنها توجه لازم را دارند و حتی برخی موارد مورد توجه افراطی قرار گرفته است.
به گفته ناجی، امروز با کودک آزاری‌های جدیدی نیز مواجه هستیم مانند سوء رفتارهای آموزشی و تحت فشار قرار دادن کودکان برای رفتن به کلاس‌های آموزشی مختلف و اضافه بر مدرسه.
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی اصفهان با اشاره به اینکه بخشی از کودک‌آزاری‌ها نیز مربوط به خانواده‌هایی است که بدلایل مختلف، وضعیت استانداردی از نظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ندارند و با اختلالات روان شناختی ناشی از آسیب‌هایی مانند اعتیاد و طلاق مواجهند، گفت: در این خانواده‌ها، کودکان از حداقل حقوق خود حتی موارد زیستی محرومند و والدین نمی‌توانند سرپرستی مفیدی را درباره فرزندانشان اعمال کنند.
ناجی با بیان اینکه تعداد این قبیل خانواده‌ها در مقایسه با جمعیت خانوارهای ایرانی، بسیار کم است، تصریح کرد: اما همین تعداد کم هم زیاد است بطوریکه رومینا هم یک نفر بود اما یک جامعه و حتی دنیا را تحت تاثیر قرار داد.
وی، حساسیت جامعه را عامل محافظت کننده در این زمینه دانست و افزود: آگاه‌سازی در این باره باید به گونه‌ای انجام شود که برای پیشگیری از رخدادهای ناگوار بعدی، حساسیت‌زا باشد اما نه اینکه فضای مطلق تیره و تار از جامعه ترسیم شود.
وی با بیان اینکه جامعه نباید نسبت به رخدادهایی مانند خشونت خانگی و کودک‌آزاری بی‌تفاوت باشد، تاکید کرد: جامعه نباید چنین آسیب‌هایی را بپذیرد و با نشان دادن حساسیت و ادای مسوولیت اجتماعی جلوی تکرار فجایعی مانند قتل رومینا را بگیرد.
ناجی با تاکید بر اینکه لازم است آگاه‌سازی نسبت به حقوق کودکان در بین همه سطوح جامعه انجام شود، افزود: بزرگسالان نیز باید از این حقوق مطلع باشند هرچند محتواهای آموزشی هر یک از گروه‌های سنی در این زمینه متفاوت است.
این کارشناس ادامه داد: اگر آموزش درباره حقوق کودکان در بین همه گروه‌های مردمی انجام شود، مسوولیت اجتماعی آنها نیز در قبال این موضوع تقویت می‌شود و علاوه بر اینکه خودشان به رعایت این حقوق عنایت بیشتری خواهند داشت هرگاه با موردی از رعایت نشدن این حقوق یا آسیب‌هایی مانند خشونت خانگی و کودک‌آزاری در جامعه مواجه شدند آن را به اورژانس اجتماعی اطلاع می‌دهند.
ناجی با تاکید بر اینکه لازم است شماره تلفن 123 مانند سایر شماره‌های اضطراری از جمله 110 یا 115 بعنوان یکی از ملزومات زندگی شناخته و معرفی شود، خاطرنشان کرد: آگاهی عمومی مردم نسبت به خدمات اورژانس اجتماعی بیشتر شده اما همچنان باید درباره آن تبلیغ کرد.
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان با اشاره به قانون حمایت از کودکان و نوجوانان، گفت: شرح وظایف همه بخش‌ها، دستگاه‌های اجرایی و نهادها در این زمینه مشخص شده و امید است با اجرای آن، این قبیل آسیب‌ها و رخدادهای ناگوار به حداقل برسد.
به گفته کارشناسان، نهاد خانواده، مدرسه، مراکز خدمات اجتماعی، روانشناسی، انتظامی و قضایی باید حقوق کودکان را بیش از پیش مورد توجه قرار دهند تا از بروز رخدادهای ناخوشایندی مانند قتل رومینا به دست پدر یا کشته شدن دختران و پسران خردسال دیگر بر اثر خشونت‌های خانگی جلوگیری شود؛ از طرفی تایید و ابلاغ لایحه قانون حمایت از کودکان و نوجوانان در خرداد امسال، بارقه‌هایی از امید را برای تحقق هرچه بهتر این موضوع ایجاد کرده که لازم است مطالبه‌گری جدی از سوی مردم و رسانه‌ها درباره اجرای این قانون صورت گیرد.
برچسب‌ها
حقوق شهروندی اصفهان کودک آزاری حقوق عمومی