بزرگنمايي:
آریا بانو - تابناک با تو / خوشگذرانیهای علمی اخیراً محبوبیت بسیاری در میان کودکان پیدا کرده است. کودکان علاقهمند به انجام آزمایشهای جادویی، جالب و سرگرم کننده هستند؛ اما نگران نباشید. انجام این آزمایشها به هیچ وجه چالش برانگیز نیست. احتمالاً تمام وسایل مورد نیاز برای انجام این آزمایشهای علمی در منزل یافت میشوند تا بتوانید با انجام آنها، کودکان خود را به این فعالیتها علاقهمند کنید. با «تابناک باتو» همراه باشید تا با این آزمایشهای علمی شگفت انگیز بیشتر آشنا شوید.
1. موشک چای کیسهای
وسایل موردنیاز:
یک چای کیسهای
فندک یا کبریت
ظرف یا سینی نسوز
یک کیسه زباله برای چایهای کیسهای سوخته
آزمایش: چای کیسهای را با احتیاط از یک طرف ببرید و چای آن را بیرون بریزید. کیسه را به شکل یک استوانه درآورید و سپس آن را روی سینی قرار دهید. موشک ما آماده است! قسمت بالای کیسه چای را روشن کرده و تماشا کنید که چگونه این موشک کوچک به پرواز در میآید.
نتیجه: به دلیل جرم کم کیسه چای، جریان هوای گرم باعث پرواز آن میشود.
2. حبابهای صابونی منجمد
وسایل مورد نیاز:
مقداری
صابون مایع
هوای سرد
آزمایش: هنگامی که دما به زیر صفر رسید، یک قالب
صابون مایع بردارید، با
کودکان خود بیرون بروید و شروع به درست کردن حباب کنید. خواهید دید که چگونه کریستالهای کوچک یخ زده روی سطح حباب ظاهر میشوند. سپس این کریستالهای کوچک به سرعت رشد میکنند و با یکدیگر ادغام میشوند. اگر هوا به قدر کافی سرد نیست و حبابها یخ نمیزنند، از یک دانه برف استفاده کنید. یک حباب درست کنید و سپس یک دانه برف را روی آن بیندازید. دانه برف بلافاصله به داخل حباب میلغزد که به یخ زدن آن کمک میکند.
نتیجه: وقتی هوای بیرون کاملاً سرد است یا وقتی دانه برف با حباب
صابون تماس مییابد، بلافاصله فرآیند تبلور آغاز میشود. به همین دلیل حباب یخ میزند.
3. صید یخ
وسایل مورد نیاز:
یک کاسه آب
چند تکه یخ
مقداری نمک
تعدادی نخ یا ریسمان
آزمایش: یک مکعب یخ را در ظرف آب قرار دهید. نخ را تا نیمه در آب قرار دهید به طوری که یک سر آن روی یک مکعب یخ قرار بگیرد و سر دیگر آن بیرون کاسه آویزان شود. کمی نمک روی تکه یخ بریزید و پنج الی ده دقیقه صبر کنید. سپس انتهای دیگر نخ را برداشته و یخ را بیرون بکشید.
نتیجه: وقتی نمک بر روی تکه یخ ریخته میشود قسمت کوچکی از یخ را گرم و ذوب میکند. ظرف پنج الی ده دقیقه نمک حل شده در آب، یخ و نخ را به هم متصل میکند.
4. آتشفشان خانگی
وسایل مورد نیاز:
مقداری جوش شیرین
مقداری رنگ قرمز
اب
مایع ظرفشویی
سرکه
مقوا
خاک رس
آزمایش: با مقوا یک مخروط درست کنید و یک سوراخ در قسمت بالایی آن ایجاد کنید. سپس یک ظرف خالی درون مخروط قرار دهید و در اطراف مخروط مقوایی، خاک رس بریزید تا مانند کوه واقعی به نظر برسد. آن را روی بشقاب یا سینی قرار دهید تا در هنگام سرریز شدن مواد از کثیف شدن سطح جلوگیری شود. درون ظرف جوش شیرین، رنگ قرمز و آب بریزید. سپس یک قطره مایع ظرفشویی به این مخلوط اضافه کنید. آن را خوب هم بزنید و از کودک خود بخواهید تا کمی سرکه به این مخلوط اضافه کند. حالا از نمایش لذت ببرید!
نتیجه: وقتی جوش شیرین و سرکه در تماس با یکدیگر قرار بگیرند یک واکنش شدید شیمیایی ایجاد میشود که در طی آن آب، نمک و دی اکسید کربن تولید میشود. حبابهای گاز تولید شده باعث خروج مخلوط و ایجاد "فوران آتشفشان" میشوند.
5. پوشش کاغذی
وسایل مورد نیاز:
یک لیوان
آب
ورق کاغذ
آزمایش: یک تکه کاغذ مربع شکل برداشته و آن را روی لبه یک لیوان آب قرار دهید. کاغذ را به آرامی از سویی به سوی دیگر لبه لیوان حرکت دهید. خواهید دید که ورق به لبه شیشه چسبیده است.
نتیجه: وقتی یک لیوان آب را با یک تکه کاغذ بپوشانیم و آن را برگردانیم، از سویی آب به سطح کاغذ فشار وارد کرده و از سوی دیگر هوا از قسمت بالایی و انتهایی لیوان به سطح آب فشار میآورد. فشار هوا موجود در قسمت بالایی و انتهایی لیوان از فشار آب درون لیوان بیشتر خواهد بود. بنابراین، کاغذ نمیافتد.
6. بادکنک خود بادشونده
وسایل مورد نیاز:
چند بادکنک
بظری خالی 1 یا 1.5 لیتری
یک قاشق چای خوری
یک قیف
مقداری سرکه
جوش شیرین
آزمایش: یک سوم بطری را با سرکه پر کنید. دو الی سه قاشق چای خوری جوش شیرین را از طریق یک قیف در بادکنک بریزید. بادکنک را روی سر بطری قرار دهید. بادکنک شروع به بادشدن میکند. به دلیل آن که بادکنک با دی اکسید کربن پر شده است، بادکنک قادر به بالا رفتن نیست. برای آنکه بادکنکها به سقف متصل شوند، آن را بر روی هر ماده مصنوعی مالش دهید تا بار ساکن بر روی آن تولید شود. سپس آن را نزدیک سقف قرار دهید.
نتیجه: اثر متقابل جوش شیرین و سرکه باعث تولید دی اکسید کربن میشود که بادکنک را پر از باد میکند. به دلیل الکتریسیته ساکن، بادکنک میتواند تا 5
ساعت روی سقف شناور باشد.
7. تخم مرغ بدون پوسته آهکی
وسایل مورد نیاز:
2 عدد تخم مرغ
2 شیشه یا فنجان شیشهای
کمی آب
سرکه
آزمایش: یک تخم مرغ خام را در یک لیوان شیشهای پر از آب بریزید و تخم مرغ دوم را در یک لیوان سرکه قرار دهید. تخم مرغها در ابتدا کاملاً یکسان به نظر میرسند. آنها را برای چند
ساعت کنار بگذارید. اولین نتایج
آزمایش طی پنج الی شش
ساعت مشاهده خواهد شد. طی هفت الی ده روز، تخم مرغ دوم کاملاً نرم شده و پوسته آهکی آن از بین میرود.
نتیجه: تخم مرغ در سرکه دچار تغییر شیمیایی میشود. پوسته تخم مرغ از کربنات کلسیم تشکیل شده و سرکه به دلیل خاصیت اسیدی خود، آن را کاملاً حل میکند. به این فرآیند شیمیایی بین تخم مرغ و سرکه، کلیسم زدایی گفته میشود. این فرآیند شیمایی در دو مرحله رخ میدهد: ابتدا پوسته تخم مرغ نرم میشود و سپس از بین میرود.
8. سه لایه مایع
وسایل مورد نیاز:
مقداری آبمیوه
روغن گیاهی
الکل
یک ظرف شفاف
آزمایش: آب را در یک ظرف شیشهای بریزید و سپس
روغن گیاهی را به آرامی در امتداد دیوارهها به آن اضافه کنید. اگر الکل سفید است با رنگ قرمز آن را رنگ کنید و به آرامی آن را روی
روغن بریزید. مایعات بر روی یکدیگر به صورت سه لایه مجزا دیده میشوند.
نتیجه: این سه ماده چگالیهای مختلفی دارند: ماده با چگالی کمتر بر روی مادهای با چگالی بیشتر قرار میگیرد. برای مشاهده بهتر
آزمایش و لایهها میتوانید مایعات را رنگ کنید.