بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا/قم معاون ترویج و همکاری های علمی پژوهشکده زن و خانواده با اشاره به اینکه متاسفانه دلسوز برای زنان نداریم، گفت: در جامعه هنوز مسئله زنان نداریم و متاسفانه بسیاری از طرف های بحث حجاب نگران زنان نیستند و نگران چیزهای دیگری هستند.

زهرا داورپناه در نشست تخصصی حجاب و عفاف که امروز در محل رسانه رسمی حوزه برگزار شد، با اشاره به اهمیت پژوهش در رابطه با مسئله حجاب اظهار داشت : یک راه گفتگو در زمینه حجاب این است که زمینه بحث مشخص شود، یکی از چالش هایی که در این زمینه داریم این است که بحث‌هایی که در این رابطه صورت میگیرد خیلی آمیخته است و زمینه‌ها و ابعاد موضوع حجاب در این بحث‌ها مشخص نیست.
معاون ترویج و همکاری های علمی پژوهشکده زن و خانواده با بیان اینکه یکی از کارهایی که دائما در پژوهشکده زن و خانواده انجام میشود پژوهش در این رابطه است، افزود: اخیرا فراتحلیلی در رابطه با حجاب در پژوهشکده انجام شد که همه مقاله ها و کارهای علمی که در حوزه حجاب انجام شده بود تحلیل شد و یکی از نتایجی که به دست آمد این است که چقدر کم در این حوزه گفتگو داشته ایم و نیاز است کسانی که اهل مطالعه هستند در این زمینه ورود کنند.
وی با بیان اینکه مطرح شدن زیاد یک موضوع به معنی عمیق شدن درآن نیست، خاطرنشان کرد: گاهی ما یک کلمه را خیلی تکرار می‌کنیم و تصور میکنیم که خیلی به آن پرداخته شده است اما بعد متوجه می‌شویم در سطح ماندیم.
داورپناه با ارائه تعریفی از علم تصریح کرد: تعاریف قدیم علم به طبقه‌بندی و دسته‌بندی می پرداختند، همین که مسائلی که وجود دارد را طبقه بندی کنیم یعنی کار علمی کرده ایم و در حوزه حجاب طبقه بندی های خوبی نداریم و افرادی که در مبحث حجاب ورود میکنند در زمینه مشخصی وارد نمی‌شوند.
ابعاد متنوع بحث حجاب
به گفته معاون ترویج و همکاری های علمی پژوهشکده زن و خانواده حجاب به مثابه نسبت با حاکمیت یکی از زمینه های مسئله حجاب است که خود میتواند در ابعاد مختلفی از جمله نسبت حکومت با مردم و نسبت مردم با حکومت بررسی شود.
وی افزود: حجاب به عنوان نسبت با جامعه و یا نسبت زنان با مردان موضوعاتی است که ذیل مسئله حجاب طبقه‌بندی میشود.
داورپناه با اشاره به گفتمانی که از فایده های حجاب سخن میگوید، تصریح کرد: اگر رعایت حجاب طوری معرفی کنیم که منوط به فایده‌هایش باشد اگر کسی به این فایده ها خدشه‌ای وارد کند یا اصلا بگوید که من این فایده‌ها را نمیخواهم آن وقت اصل بحث هم زیر سوال میرود، همین قاعده در موارد دیگری مانند حفظ سلامت روان مردان با حجاب زن هم حکم میکند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با بیان اینکه بحث حجاب، حجاب به مثابه لباس است، خاطرنشان کرد: حجاب نه به معنی پارچه، بلکه به عنوان پدیدار فرهنگی و عرفی که نشان از فرهنگ، قومیت ما دارد و با تجربه زیسته ما ارتباط دارد. مثلا نسبت حجاب با زیباشناختی، عرف و فرهنگ چیست میتواند مورد سوال باشد.
وی افزود: گاهی حجاب به عنوان نسبت با خدا مطرح می‌شود که زمینه فقهی، قرآنی، حدیثی و روایی دارد.
داورپناه با اشاره به شبکه معنایی حجاب، تصریح کرد: یک شبکه معنایی حجاب را میسازد و خود آن هم نیاز به بحث دارد ما در این رابطه ها صحبت نمیکنیم و در جلسات میبینیم که صرفا بحث های کلی مطرح میشود.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با اشاره به اینکه ما وقتی با پدیده های پیچیده مواجه هستیم به راحتی نباید تجویزی کنیم، خاطرنشان کرد:این تجویزها، گفتگوها را به قیل و قال تبدیل میکند و وقتی در حجاب تجویزهای بدون ظرافت میشود تبعاتی هم خواهد داشت.
تجویزهای ناصحیح در حوزه حجاب
وی با اشاره به برخی تجویزهای ناصحیح، تصریح کرد: گاهی ما مسئله را درست نفهمیده ایم اما تجویز بسیط میکنیم، به عنوان مثال گفتمان رسمی ما چادر را به عنوان حجاب تجویز کرده، در حالی که ما انواع و اقسام پوشش ها را داشتم که خیلی از آنها متناسب بوده اند یا با اصلاحاتی مناسب میشدند که این پیچیدگی‌ها دیده نشده است. وقتی تجویز بسیط صورت می‌گیرد، مسئله پیچیده تر می‌شود و تبعات زیادی را در پی خواهد داشت.
داورپناه ادامه داد: در روبه رو هم کسی که با الزام حجاب مخالفت قطعی میکند هم پیشنهاد درستی ندارد چرا که نمیداند جامعه ما جامعه خانواده محور و جمع گرا است. حجاب صرفا مسئله ای فردی نیست و صرف نظر از مصالح دینی، می تواند منجر به مسائل اجتماعی بین نسلی و بین جنسی دشواری شود.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با بیان اینکه خیلی وقت‌ها کسانی که دراین عرصه بحث میکنند آینده نگری ندارند، عنوان کرد: حجاب یک امر جدا در جهان نیست، ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که هر روز ظاهرگراتر و اینستاگرامی تر می‌شود، جهانی که در آن تنوع تشویق میشود که «متفاوت شو» و حتی در صداو سیمای جمهوری اسلامی تشویق میکنند که «بذار تنت انتخاب کنه».
وی افزود: در این جهان خیلی هم که خودمان را به زحمت بیندازیم به ما حجاب استایل و فشن حجاب میدهد که خیلی از حجاب به مثابه امر دینی که به معنی پوشیدگی و مستوری است دور است.
داورپناه ادامه داد: وقتی ما برای تبلیغ حجاب از هنرپیشه ها استفاده میکنم فارغ از خوب یا بد بودن او فرهنگ نمایش را ترویج کرده ایم، ذات هنرپیشگی تظاهر و نمایش است و این نشاندهنده این است که ما تحلیل درستی نداریم.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با تاکید بر اینکه سیاسی شدن حجاب، اختراع جمهوری اسلامی نبوده، ادامه داد: حجاب یک امر سیاسی درجهان است. همانطور که رهبر انقلاب هم فرمودند که ما حجاب را مسئله نکردیم بلکه دشمنان ما این موضوع را مسئله کردند.
دعوا بر سر تایید
وی با بیان اینکه امروز دعوا سر یک حکم شرعی نیست بلکه سر کسب تایید است، تصریح کرد: اینکه همجنس گراها در جامعه های غربی برای رسم ازدواجشان تظاهرات میکنند همه نشان این است که دعوا سر تایید و به رسمیت شناخته شدن است تا قدرت کسب کنند.
داورپناه با اشاره به اینکه در دین اسلام، برخی کارها گناه است، اما اگر در ملأ عام انجام دهیم مجازات هم دارد خاطرنشان کرد: اگر کافری در جامعه اسلامی زندگی میکند یکی از پیمان هایش این است که تظاهر به گناه نکند. در حکومت اسلامی اجازه نمیدهیم که بعضی چیزها به رسمیت شناخته شود
معاون ترویج و همکاری های علمی پژوهشکده زن و خانواده با اشاره به اینکه زنان در همه کشورها نمادهای فرهنگی به حساب می آیند، عنوان کرد: همانطور که در کتاب وندی براون آمده است حتی در اروپای لیبرال دموکرات هم در مورد پوشش زنان بحث میشود به این خاطر که زنان و پوشش آنها در همه جا یک حساسیت فرهنگی است و به همین خاطر موضوعی است که ذاتا دشوار است و نیاز به گفتگو دارد.
وی با بیان اینکه در مسئله حجاب خیلی وقت ها روی مدل هایی از تبلیغ تمرکز کرده ایم که شاید جوابگو نبوده است، افزود: اگر دغدغه حجاب داریم اگر روی هر کدام از این ها فکر کنیم کلی اتفاقات خوب برای حجاب می افتد، همیشه از کارهای سخت تر غافل بودیم، همانطور که از گفتگوهای سخت تر فرار کردیم، مانند تقویت ایمان دینی، تقویت وفاداری به اصول دین و وفاداری به فروع دین و تقویت عبودیت که کارهای سخت بودند.
داورپناه با اشاره به اینکه متاسفانه دلسوز برای زنان نداریم، افزود: شاید مسئله زنان هنوز نداریم و متاسفانه بسیاری از طرف های بحث حجاب نگران زنان نیستند و نگران چیزهای دیگری هستند زنان بسیاری در دوران کرونا کار خود را از دست دادند، زنان سرپرست خانواری که کار در منزل میکردند یا بسیاری از زنان دیگر اما هیچ فمینیست و اپوزیسیونی دلش برای آنها نسوخت یا در بحث دشواری دسترسی به مسکن –که حقی انسانی است- هیچ کس نگران تبعات خاص وضعیت فعلی مسکن برای زنان به خصوص زنان سرپرست خانوار نیست.
وی با اشاره به تمرکز رسانه ها روی قتل های ناموسی خاطرنشان کرد: درست است که یک قتل ناموسی هم زیاد است اما چرا همینقدر که به مسئله رومینا پرداخته شد به مسئله آسیه پناهی پرداخته نشد، چون جذاب و جوان نیست و مسئله عشقی پیرامونش مطرح نیست و همه اینها تابع ظاهرگرایی امروز جامعه است.
وی افزود: قبل از اینکه فکر کنیم با حجاب حق زنان ضایع شده است مسائل بسیار دیگری بوده است که حق زنان را نقض کرده است و اگر دلسوز حقوق زنان بودیم و مسئله زنان برایمان مهم بود باید به سراغ آنها هم میرفت.