آریا بانو - بیتوته / کردستان منطقه‌ای را از شمال غربی زاگرس تا شرق توروس را در بردارد که بیشتر ساکنین آن کرد هستند و فرهنگ، زبان و آداب و رسوم در آن بنا شده‌است.
کردستان یکی از مقصد‌های جذاب برای سفر در ایران است اگر قصد سفر به کردستان را دارید فرصت خوردن غذاهای محلی را از دست ندهید. غذاهای محلی استان، نه تنها به عنوان جاذبه های فرهنگی کردستان به شمار می روند بلکه به دلیل مواد تشکیل دهنده در آنها دارای خاصیت غذایی فوق العاده ای نیز هستند.
در ادامه شما را با برخی از غذاهای محلی کردستان آشنا می کنیم:
کباب کردی

در کردستان هم مثل بیشتر نقاط ایران در جشن ها و مهمانی ها کباب درست می کنند. برای درست کردن این کباب که بیشتر از غذاهای مرسوم عشایر و دامداران است از گوشت بره چند ماهه استفاده می شود. گوشت به قطعات بزرگ خرد می شود و بر روی آتش کباب می شوند.
قایرمه

قایرمه یا کنگر سوخاری غذایی محلی در کردستان است که با کته یا نان سرو می‌شود. کنگر یا کرفس، آرد، زیره، بکینگ پودر، تخم مرغ، آب یا شیر، کره، زعفران دم‍‌کرده و روغن مواد مورد نیاز برای طبخ این غذا هستند.
آش دانه کولانه

برای پختن آش دانه کولانه از گندم، نخود، لوبیا، عدس، پیاز، مرزه خشک، قلم گوسفندی و ادویه‌هایی مثل زردچوبه، نمک و فلفل قرمز استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که این آش یک غذای مناسبتی است و آن را در زمان رویش اولین دندان شیری کودک می‌پزند و بین اقوام تقسیم می‌کنند. این غذا معمولا در فصل‌های سرد سال پخته می‌شود و شما می‌توانید بعد از اینکه آش کاملا پخته شد از کوفته‌های قلقلی هم در آن به جای قلم استفاده کنید.
کلانه

کلانه ترد و خوش‌طعم است. کلانه از غذاهای محلی شهرستان پاوه در استان کرمانشاه است. این غذا تا حد زیادی به پیتزای فرنگی شباهت دارد با این تفاوت که به روش سنتی روی ساج تهیه می شود. سبزیجات مخصوص مثل پیازچه را خرد کرده و میان خمیری مخصوص و نازک می‌گذارند و سپس با روغن حیوانی یا کره سرخ می‌کنند. یکی از دلایل خوشمزگی این غذا پخت آن روی ساج (نوعی سینی مخصوص) است.
شلکینه

شلکینه یکی دیگر از غذاهای محلی کردستان است. شلکینه را به مقدار زیاد معمولا روی ساج درست می‌کنند که خیلی زیبا و نازک درست می‌شود. این غذا؛ یک غذای سنتی مخصوص مهمانی‌های دسته جمعی مردم سنندج در فصل بهار است. اما می‌توان در فصل‌های دیگر و به مقدار کم با توجه به شرایط گفته شده آن را در خانه نیز درست کرد. این غذا سرشار از خاصیت است زیرا در طبخ آن تخم مرغ و شیر و آرد وجود دارد و می‌تواند یک میان وعده مناسب به خصوص برای کودکان باشد. شلکینه را بر طبق سنت مرسوم با کره حیوانی چرب کرده و می‌خورند. برطبق ذائقه هنگام خوردن می‌توان به آن شکر اضافه نمود که این امر سلیقه‌ای است.
آش گزنه (آش دوخین)

در استان کردستان با آمدن فصل تابستان و برداشت غلات، این محصولات به شکل‌های مختلف، به صورت سنتی فرآوری و برای استفاده در زمستان‌های بسیار سرد این منطقه آماده می‌شوند. هیزان شکلی از همین غلات فرآوری شده است. گندم و جو در دوغ پخته می‌شوند و سپس با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب خشک می‌شوند.
آش گزنه از غذاهای کردستان است که به نام آش دوخین نیز شناخته می‌شود، از ترکیب هیزان با گزنه، برگ شلغم، پونه و کاکوتی تهیه می‌شود.
کوکو ترگ خانه گان

مردم کردستان سبزی‌هایی که در مناطق کوهستانی این استان می‌روید را به خوبی می‌شناسند و از آن‌ها به بهترین شکل در آشپزی خود استفاده می‌کنند. ترگ خانه گان نام محلی یک نوع تره است که در مناطق خاص می روید. ترگ خانه گان گیاهی با خواص فوق‌العاده است و آن را به نام کرفس آبی نیز می‌شناسند. مردم کردستان این سبزی را با تخم‌مرغ، پیاز و ادویه ترکیب می‌کنند و با آن نوعی کوکو بسیار خوشمزه طبخ می‌کنند.
آش سه نگه سیر

یکی از غذاهای سنتی و اصیل استان کردستان آش مخصوصی به نام سه نگه سیر است که در فصول سرد سال میهمان سفره های این مناطق می شود. تهیه این آش بسیار ساده بوده و در عین حال بسیار خوشمزه و مقوی می باشد. که گوشت مرغ و عدس را به همراه پیاز و زردچوبه و فلفل پخته و از طرفی برنج را هم جداگانه می پزند و وقتی مرغ و عدس پخته شد برنج را اضافه میکنند و کشک سائیده شده درون آن میریزند. 
یکاوه

یه کاوه هم با برنج و هم بلغور درست میشود، ماده اصلی بعد از آن گوشت میباشد که بیشتر گوشت گوسفندی بوده، در اوایل ان را باشیر تهیه میکردند. گوشت گوسفندی را که در پاییزکشتار میکردند، بطور کامل میپختند تا آب آن تمام شود ودر داخل روغن تفت میدادند و داخل ظرفهای سفالی نگهداری میکردند برای فصل سرما به این گوشت (قاورمه ) میگفتند.همراه با پیاز داغ و کشمش و خرماو قاورمه یه کاوه را طبخ میکردند.
غذای مناسبی برای اکثر فصل های سال مخصوصا فصل های سرد سال است. در آن می توان به جای گوشت قرمز از گوشت سینه مرغ نیز استفاده کرد.
نان برساق

برساق نام یکی از نان های محلی و سنتی کردستان است که البته در استان های کرمانشاه، لرستان و ایلام هم مصرف می شود. برای تهیه این نان خوشمزه آرد، شیر و بیکینگ پودر را با هم ترکیب می کنند تا خمیری یکدست و روان به وجود بیاید. بعد آن را چندین ساعت در محیطی گرم و خشک قرار می دهند تا خمیر ور بیاید. سپس به اندازه دلخواه از خمیر بر می دارند، آن را به شکل نان های گرد کوچکی در می آورند و در روغن سرخ می کنند. نان برساق به ویژه در ماه رمضان و به عنوان افطار تهیه می شود و بسیار خوشمزه است.
خورش گیلاخه کردستان

خورش گیلاخه یکی از خورش های سنتی استان کردستان است که به دلیل رویش گیاه گیلاخه در استان کردستان در این منطقه طبخ می گردد. گیاه گیلاخه از دو قسمت پیازچه و برگ تشکیل شده که پیازچه آن منبع غنی فیبر می باشد. اگرچه گیلاخه قبل از پخت بسیار لزج است اما خورش آن اصلا لزج نبوده و بسیار هم خوش طعم و خوشرنگ است. پیازچه های سفیدی که روی خورش می بینید در اصل پیازچه گیلاخه هستند.
سوپ غازیاغی

این سوپ یکی از غذاهای محلی استان کردستان است. غازیاغی یک سبزی‌ کوهی است که عطر و طعم فوق‌العاده‌ای دارد و در غذاهای مختلف از آن استفاده می‌کنند. برای تهیه این سوپ به غیر از این سبزی از مواد اولیه‌ای مثل رشته سوپ، سینه مرغ، سیب‌زمینی، پیاز، روغن و ادویه استفاده می‌شود.
آش پرپوله

آش پرپوله یا آش عدس غذای محلی کردستان است. این نوع آش مخصوص فصل‌های سرد سال در شهر سنندج می‌باشد. عدس، پیاز، رشته آشی و ادویه موادی هستند که برای طبخ این آش از آنها استفاده می شود. آش پرپوله به علت داشتن ویتامین‌های A ، C و E خاصیت آنتی اکسیدانی دارد بنابراین سیستم ایمنی بدن را تقویت و بدن را در برابر بیماری‌های مختلف و انواع سرطان‌ها به ویژه سرطان‌های پروستات و سینه محافظت می‌کند.
کتلت دیزی

مواد تشکیل دهنده این کتلت همان موادی هستند که در دیزی از آنها استفاده می‌شود. به هنگام طبخ دیزی مقدار بیشتری از این مواد را در آن می‌ریزند و بعد با آنها کتلت درست می‌کنند.
آش شه له مین

شلمین یا شه له مین نام آشی محلی در کردستان است که در زمستان و پاییز و در هوای سرد و بارانی طرفداران زیادی دارد. شلمین مانند ترخینه، طی فرآیندی خاص و زمان‌بر به تکه‌هایی مانند ترخینه تبدیل شده و به صورت خشک آماده مصرف است. برای تهیه این آش علاوه بر شلمین از نخود، عدس، گردو، گوشت، پیاز، ادویه و روغن استفاده می‌شود.