آریا بانو - خلبانان ایرانی در دوران دفاع مقدس با یک موشک فونیکس سه هواپیمای عراقی را به طور همزمان نابود کردند.

هنگامی که ارتش بعث عراق در آخرین روز تابستان 59 به ایران اسلامی حمله کرد، متاسفانه بیشتر بخش‌های ارتش به دلیل توطئه‌های ضد انقلاب و همچنین خیانت‌های دولت موقت در آمادگی کامل قرار نداشتند، زیرا که پس از پیروزی انقلاب اسلامی فرآیند‌های آمادگی نظامی و همچنین تعمیر و نگهداری تجهیزات ارتش عملا تعطیل شده بود. تنها نیروی آماده ارتش در آن روز‌ها نیروی هوایی بود که با وجود خلبانان شجاع خود علی‌رغم توطئه‌های دشمنان، مدافع خاک کشورمان بود.
خلبانان نیروی هوایی ارتش که همگی انسان‌های باهوش و توانمندی بودند با استفاده از دانش خود که در هنگام تحصیل در کشور‌هایی مانند آمریکا و پاکستان به دست آوردند، حماسه‌هایی را در دوران جنگ تحمیلی خلق کردند. یکی از این حماسه ها، کاری بود که دو نفر از خلبانان زبده نیروی هوایی ارتش به نام‌های اسدالله عادلی و محمد مسبوق انجام دادند.

امیر سرتیپ خلبان «اسدالله عادلی»
معرفی قهرمانان دفاع مقدس
امیر سرتیپ خلبان بازنشسته «اسدالله عادلی» از نخستین خلبانانی بود که برای طی دوره آموزشی هواپیمای اف-14 وارد آمریکا شد و پس از طی موفق دوره‌های این هواپیما به ایران بازگشت و در دوران جنگ تحمیلی نیز در عملیات‌های موفقی حاضر بود.

امیر سرتیپ خلبان «محمد مسبوق»
امیر سرتیپ خلبان بازنشسته «محمد مسبوق» نیز از موفق‌ترین خلبانان نیروی هوایی ارتش است که وی هم در عملیات‌های غرورآفرین بسیاری حضور تعیین کننده ای داشته است.
ماجرای شکار شگفت‌انگیز سه فروند فلاگر با یک موشک فونیکس
اگر تاریخ غرورآمیز دفاع مقدس را ورق بزنیم، عملیات‌های موفق زیادی را مشاهده می‌کنیم که خلبانان ایرانی آنها را خلق کرده‌اند. البته نباید آموزش‌های پیشرفته و همچنین تجهیزات مدرن آن دوران نظیر جنگنده اف 14 را در خلق این حماسه‌ها نادیده گرفت. جنگنده اف 14 در آن زمان به طور اختصاصی تنها در اختیار کشور‌های آمریکا و ایران بود. یکی از ویژگی‌های این جنگنده داشتن رادار AG 9 بود که قادر بود تا اهداف پروازی را در فاصله بیش از 300 کیلومتری رهگیری کند. موشک فونیکس این جنگنده نیز می‌توانست هدف متجاوز را از فاصله 150 کیلومتری نابود کند.

جنگنده اف 14 تامکت
نخستین سفارش ایران از این جنگنده در سال 1354 و به تعداد 80 فروند انجام شد. بسیاری نقش بی بدیل این جنگنده را در دوران دفاع مقدس حس کردند، به نحوی که به خلبانان عراقی دستور داده بودند تا اگر یک جنگنده اف 14 را در رادار خود مشاهده کردند به سرعت به عراق بازگردند. چون می‌دانستند که در صورت درگیری با این جنگنده شانسی برای بقا ندارند.
آمار رسمی که از عملکرد این هواپیما به دست آمده حاکی از آن است که این جنگنده در دوران دفاع مقدس حداقل 160 هواپیمای عراقی را با موفقیت شکار و در مقابل تنها 8 بار توسط دشمن شکار شد. 

پرواز دو فروندی میگ 23
در مقابل عراق با داشتن تعداد بسیاری از جنگنده‌های سوخو 22 و میگ 23 در کنار جنگنده‌های گران قیمت میگ 25 و میراژ توان هوایی مناسبی را داشت که به طور مداوم نیز از سوی متحدان شرقی و غربی خود تجدید قوا می‌شد.
میگ 23 فلاگر، یک جنگنده نسل سوم بال متغیر برتری هوایی است که در سال 1970 میلادی در شوروی طراحی و تولید شد. این جنگنده با یک نفر سرنشین نخستین جنگنده‌ای است که از موشک‌هایی برخوردار بود که امکان شلیک موشک فراتر از میدان دید را داشت. بعد‌ها از روی طراحی این جنگنده، جنگنده بمب‌افکن سنگین سوخو 24 ساخته شد.
پنجه تامکت ایرانی بر صورت فلاگر عراقی
جنگنده اف 14 ایرانی بنابر آمار رسمی و تائید شده در طول دوران جنگ تحمیلی، 58 فروند از میگ 23 را شکار کرد و نقش به سزایی در اثبات برتری هوایی ایران داشت.

میگ 23
یکی از این شکار‌ها شکار سه فروند میگ 23 عراقی با یک فروند موشک فونیکس بود که تا آن موقع در تاریخ نبرد‌های هوایی بی‌سابقه بود. چراکه تا آن زمان هیچ خلبانی نتوانسته بود با یک فروند موشک فونیکس به طور همزمان سه فروند هواپیما را نابود کند. اما این خلبانان ایرانی بودند که با تبحر خود این کار را انجام دادند.
ماجرای شکار سه جنگنده عراقی با یک موشک ایرانی چه بود؟
امیر سرتیپ خلبان بازنشسته «اسدالله عادلی» به همراه هواپیمای اف 14 با کابین عقبی امیر سرتیپ خلبان بازنشسته «محمد مسبوق» توانستند تا 3 فروند میگ 23 را با یک تیر موشک فونیکس شکار کنند.

امیر سرتیپ خلبان بازنشسته محمد مسبوق این خاطره را چنین نقل می‌کند؛ ماه‌های اول جنگ بود. در یک پرواز شبانه جهت گشت هوایی، همراه با ستوان یکم خلبان اسدالله عادلی به منطقه پرواز کردیم. همین که وارد منطقه ایستایی شدیم، در صفحه رادار سه فروند هواپیمای عراقی را مشاهده کردم که در یک پرواز جمع بسیار نزدیک به سمت جزیره خارک در پرواز هستند. بلافاصله موقعیت آن‌ها را به رادار بوشهر اطلاع دادم و از آن‌ها خواستم که وضعیت منطقه را قرمز کنند و بعد سعی کردم با اجرای تاکتیک مناسب آن‌ها را رهگیری کنم.

موشک «فونیکس»
پیش خودم استنباط کردم اگر هواپیمای وسطی را مورد هدف قرار دهم، امکان سرنگونی دو هواپیمای دیگر نیز در اثر انفجار سر جنگی موشک یا متلاشی شدن هواپیمای وسطی وجود دارد. با توکل بر خدا این تاکتیک انجام شد و با شلیک یک فروند موشک فونیکس از فاصله 38 مایلی، هواپیمای انتخابی را مورد اصابت قرار دادم و بعد از آن اثری از دو هواپیمای دیگر روی صفحه رادار هواپیما مشاهده نشد.

جنگنده اف 14 در حال پرواز بر روی خلیج فارس
چند ثانیه بعد از شلیک موشک، رادار بوشهر نیز با کد رمز اطلاع داد که هر سه فروند هواپیما سرنگون شده‌اند و لاشه‌های آن‌ها روی جزیره افتاده است. این اولین باری بود که با شلیک یک فروند موشک، سه فروند هواپیمای دشمن مورد هدف قرار گرفت و سرنگون شد.

نقشه موشک فونیکس
این عملیات شگفت‌انگیز به قدری مهم بود که در تاریخ جنگ‌های هوایی دنیا به عنوان یکی از مهم‌ترین و شگفت‌انگیزترین عملیات‌های هوایی به ثبت رسید.
چرایی اهمیت انهدام سه فروند جنگنده عراقی با یک موشک فونیکس
اگر این خاطره را به دقت بررسی کنیم متوجه می‌شویم که انهدام سه فروند جنگنده عراقی با یک تیر موشک فونیکس در دوران دفاع مقدس بسیار اهمیت داشت. مهم ترین دلیل اهمیت آن هم تحریم بودن ایران از سوی آمریکا و متحدانش در خرید انواع تسلیحات بود. البته دلیل دیگر آن را می‌توان گران قیمت بودن موشک فونیکس عراقی و تعداد محدود آن در ایران دانست.