بزرگنمايي:

آریا بانو - لجبازی کودکان و رفتارهای اضطرابی که ممکن است به دلیل دوری از شرایط عادی زندگی در آنها بروز کند امری عادی است که می توان آنها را کنترل کرد.

شیوع ویروس کرونا در جهان و ایران برای کلیه انسان ها تجربه‌ای جدید و غیرقابل پیش‌بینی بود و قطعاً در کلیه اقشار جامعه در سطوح مختلف ایجاد نگرانی اضطراب و استرس نموده است که البته تا حدودی طبیعی می باشد.
در کنار آن تحمل شرایط قرنطینه برای والدین مشکلاتی به همراه داشته است از جمله این چالش ها فرزندپروری است همانطور که ما بزرگترها در این شرایط رفتارهایمان تغییراتی داشته است، قطعاً کودکان نیز از این قضیه مستثنی نیستند، از جمله تغییرات رفتاری آنها می توان به بی قراری، بی حوصلگی، غمگینی، لجبازی و بدقلقی، اضطراب و ترس های کودکان اشاره کرد و همین امر منجر به تغییرات خلق و خو و خواب آنها گردیده است.
با استفاده از نظریه تئوری انتخاب به چگونگی رفتار می پردازیم
آدمها اساساً چرا رفتار می‌کنند؟
انسان ها اساساً رفتار می کنند تا یک سری از نیازهایشان که درونشان هست را پر کنند همه ما چه بزرگسال و چه کودکان درون مان یک سری ظرف ها یا نیازها داریم که باید همیشه آنها را پر کنیم نیازهای ما شامل
1_ بقا: مانند سلامتی امنیت خوراک و پوشاک و سرپناه و...
2_ قدرت: مانند احساس ارزشمندی، توانمندی، دستاورد داشتن، عزت نفس و...
3_ آزادی: داشتن حق انتخاب و مجبور نبودن
4_ عشق و تعلق: تعامل و محبت با دیگران
5_ تفریح: بازی و نشاط و گردش
همه انسان ها برای ارضای نیازهای شان نیاز به ارتباط دارند. بهترین فضا برای ارضاء نیازهای کودکان فضای بازی محور است البته نه بازی های باقاعده بلکه بازی های هدفمند با طرح ریزی پنج نیاز اساسی ذکر شده.
فرزند پروری مانند رانندگی یک مهارت است و نیاز به آموزش دارد و به مرور این مهارت افزایش پیدا می کند که البته لازم است زیر نظر افرادی که کوچینگ فرزندپروری انجام می دهند دوره های تخصصی فرزندپروری را که بهترین نوع آن در بستر بازی می باشد را آموزش دید.
کودکان تا سنین حدود 5 سالگی تنها منبع ارضا نیازهایشان والدین هستند و به مرور که وارد جامعه می شوند مانند مهد کودک و دوستان و مربیان در پر کردن ظرف نیازهایشان کمک می کنند لذا در بستر این ارتباط اجتماعی با پر شدن ظرف نیازهایشان احساس خوشنودی و شادکامی می کنند. کودکانی که مهد کودک می رفتند الان خانه نشین شده اند و همین امر یکی از علل عدم خوشنودی و بدقلقی آنهاست که ما اصطلاحاً آنرا لجبازی می خوانیم به یاد داشته باشیم کودکان به هیچ وجه با ما لجبازی نمی کنند بلکه سعی دارند ظرف نیاز خود را پر کنند که ما نادانسته آن را لجبازی می پنداریم.
از دیگر عوامل،
عوامل محیطی است مانند پرخاشگری و عصبانیت، استرس و روابط بد بین والدین است که منجر به اضطراب، ترس و بی قراری کودکان می شود.
والدینی که دائم در حضور کودک ترس های خود را از کرونا و بیماری بیان می کنند و مرتب اخبار بد را دنبال می‌کنند و دائم در حضور کودک ترس های خود را از آینده می شمارند چگونه انتظار دارند این مسافری که چشمش به ناخداست راحت و امن در این کشتی متلاطم بنشیند و خم به ابرو نیاورد.
چند راهکار برای کاهش استرس کودکان
1_ کاهش محرکهای محیطی و محرک های دیداری است. خلوت کردن اتاق کودک مثلاً جمع کردن اسباب بازی های اضافه، کم کردن لباس های درون کمد کودک و حتی دکوری های زیادی در منزل منجر به تشدید محرکهای دیداری کودکان می‌شود. حتماً متوجه شده‌اید وقتی تعداد زیادی اسباب بازی در اتاق کودک هست بعضاً کودک همه را به هم می ریزد ولی فقط با تعداد کمی بازی می کند این آشفتگی، ذهن کودک را خسته و عصبی می کند.
راهکار؛ به صورت دوره‌ای اسباب بازی را در اختیار کودک قرار دهید یعنی تعدادی را جمع کنید و چند هفته بعد مجدداً در اختیار کودک قرار دهید از آنجایی که ذهن کودک هنوز مراحل رشدش را کامل ننموده است بیشتر از ظرفیتش به او با محرک های زیاد فشار نیاورید مثلاً 10 دست لباس جلویش نگذارید تا یکی را انتخاب کند چون توان این کار را ندارد و بر اثر گیجی رفتارهایی را از خود نشان می دهد که ما به آنها صفت لجبازی می دهیم فقط دو نمونه بگذارید و از او بخواهید یکی را انتخاب کند.
2_ خانواده قابل پیش بینی باشید یعنی با برنامه باشید تنظیم ساعت خواب و بیداری کودک از مهمترین نکات جهت سلامتی جسمی و روانی اوست خانواده قابل پیش بینی و با برنامه یعنی داشتن اصول مثلاً خانواده‌ای یک روز صبحانه می خورند یک روز نمی خورند یک روز تا ساعت 3 صبح بیدارند یک روز 11 شب یک روز ساعت 12 ناهار میخورم یک روز 3 بعدازظهر یک روز باید کودک مسواک بزند روزی دیگر اهمیت نمی دهید.
3_ در این ایام به دلیل تغییر سبک زندگی کودکان، یکی از نیازهای اساسی آنان به نام نیاز به تفریح متاسفانه کاهش یافته است که ضرورت دارد نیاز به تفریح کودکان هم توجه نماییم و این نیاز را به شکل های مختلف در محیط خانه ارضا کنیم مثلاً از طریق انواع بازی ها، ارتباط مجازی بچه ها با دوستان و مربیان مهدکودک شان تماشای فیلم و کارتون به همراه والدین، برقراری تماس‌های تصویری با دوستان و اقوام به خصوص مادربزرگ و پدربزرگ، آشپزی و شیرینی پزی، نگهداری از گل و گیاه و حیوانات.
4_ همدلی کردن با کودکان و درک احساسات شان، توجه به هیجانات آنها از طریق گفتگوی همدلانه بدون شوخی و مسخره کردن احساس آنها.
بچه ها در بازی رفتارهای جدید را یاد می گیرند.
این 8 رفتار را نباید با کودکان داشته باشیم تا بتوانیم ارتباط خوبی با آنها برقرار کنیم.
1- انتقاد کردن
2- غر زدن
3- مقایسه کردن
4- سرزنش کردن
5- تنبیه کردن
6- شکوه و شکایت کردن
7- تهدید کردن
8- نصیحت کردن
ارتباط با کیفیت ارتباطی است که این 8 رفتار در آن نباشد.