بزرگنمايي:

آریا بانو - لست سکند / چین کشوری است که هنگام مطالعه آن با تضادهای فراوانی روبرو خواهید شد. این کشور قرن‌ها یکی از متمدن‌ترین نواحی کره زمین بود و نوآوری‌ها و اکتشافاتی در آن انجام شد که تا سده‌ها بعد در غرب کشف نشده بودند. ولی در قرن نوزدهم، اوضاع چین شیب رو به پایین فاجعه باری پیدا کرد؛ مرتباً مورد حمله کشورهای خارجی قرار ‌گرفت و جنگ زیرساخت‌های آن را از بین برد. اوایل جنگ جهانی دوم، که این کشور هنوز گیج اشغال ژاپن بود، جبهه کمونیست‌ها تحت فرمان مائو تسه‌تونگ توانست کنترل آن را به دست بگیرد. طی سلطنت مائو، ده‌ها میلیون نفر چینی جان خود را از دست دادند: به‌ویژه در قحطی بزرگ سال‌های 1958 تا 1961. برآوردها در این مورد بسیار متفاوت هستند؛ برخی ارقامی چون 15 میلیون مرگ‌ومیر و برخی دیگر بیش از 45 میلیون مرگ‌ومیر را برآورد کرده‌اند.
البته شرایط در سال‌های اخیر تغییر کرده است؛ چین به بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان تبدیل شده است و در اقتصاد جهانی نقش عمده‌ای ایفا می‌کند، ولی ردپای گذشته آن از جمله «سیاست تک‌فرزندی» هنوز پابرجاست. در ادامه درباره چند جنبه عجیب‌وغریب زندگی در پرجمعیت‌ترین کشور جهان خواهید خواند. کشوری که در همین اواخر سرآغاز بحرانی جهانی شد که نه تنها تاثیرات عجیبی بر اقتصاد خودش گذاشت، بلکه سایر کشورهای جهان را نیز به شدت تهدید کرد!
بدل مجازات
در جوامع غربی، ثروتمندان زندگی‌هایی بی‌نقص و پرمزیت دارند، ولی حتی مرفه‌ترین طبقه جامعه نیز از قانون مستثنی شمرده نمی‌شوند. ارزان‌خر میلیاردر لئونا هلمسلی با لقب «ملکه خشم» در اوایل دهه 90 میلادی تقریباً دو سال را پشت میله‌های زندان سپری کرد و حتی متنفذ عرصه مدیریت خانه، مارتا استوآرت مدتی را زندانی بود. ولی در چین اگر پولدار باشید و کمی نفوذ داشته باشید، می‌توانید شخص دیگری را به‌جای خودتان به زندان بفرستید.
اگرچه مقامات بارها با قاطعیت مسئله «بدل‌های مجازات» را انکار کرده‌اند، ولی آن‌طور که معلوم است پنهان‌کارهای خوبی نبوده‌اند، چراکه این «بدل‌های مجازات» شباهت چندانی به متهمان ندارند و نرم‌افزارهای تشخیص چهره بارها این نکته را ثابت کرده‌اند. استخدام کسی برای حضور در جلسه محاکمه دادگاه و تقبل مجازات دیگری آن‌قدر در میان اشراف چین رایج است که اصطلاحی را در این کشور به آن اختصاص داده‌اند: «دینگ ژوی» به معنی متهم جایگزین. در موردی که یادآور ماجرای «پسرهای شلاقی» اروپای قرون‌وسطی بود، یک جوان ثروتمند 20 ساله به نام هو بین در سال 2009 هنگام مسابقه سرعت اتومبیل مردی را زیر گرفت و کشت و به 2 سال حبس محکوم شد. شخصی که به‌جای او در محاکمه حاضر شد ظاهری بسیار متفاوت با هو داشت، ولی محکوم شد و نهایتاً در ماه سپتامبر 2012 آزادانه از زندان بیرون آمد. احتمالاً اول هم به سمت دستمزد پروپیمانش دویده است.
آلودگی هوا
صنعت افسارگسیخته چین و شمار رو به افزایش اتومبیل‌های این کشور سبب شده‌اند تا شاخص بی‌مانند آلودگی هوای آن سر به فلک بکشد. در پایتخت چین، یعنی پکن، غلظت مخلوط دود و مه آن‌قدر بالاست که ساختمان‌ها را به‌سختی می‌توان دید و مردم یا مجبورند در خانه بمانند یا بیرون بروند و به ریه‌هایشان آسیب برسانند. شاید دیوار بزرگ چین را نتوان از فضا دید؛ ولی دودمه این کشور از فضا آشکار است و آن‌قدر غلیظ است که شرکت‌های هواپیمایی معمولاً مجبور می‌شوند پروازهایشان را کنسل کنند. «دهکده‌های سرطانی» یا همان محله‌هایی که شمار فراوانی از مردم آن‌ها از تنفس گازهای سرطان‌زا می‌میرند، پدیده‌هایی هستند که در مناطق شهری و نزدیک کارخانه‌ها در حال پدیدار شدن‌اند.
آلودگی هوا با مقیاس قسمت در میلیون (ppm) یا تعداد ذرات بزرگ‌تر از 5/2 میکرومتر موجود در هوا سنجیده می‌شود و سازمان سلامت جهانی آستانه این آلودگی را 20ppm تعیین نموده است. اگر میزان آلودگی بالاتر از این باشد، سلامت انسان به خطر می‌افتد. میانگین جهانی این آلودگی 71 است. پکن مرتباً به آلودگی 500 می‌رسد و گاه به 775 نیز رسیده است. دولت چین گام‌هایی را در راستای پاک‌سازی محیط‌زیست برداشته است، ولی اگر نظر کسانی را که به‌اجبار ماسک جراحی می‌زنند تا بتوانند از فروشگاه محلشان خرید کنند بپرسید، این اقدامات چندان کمکی به بهبود آلودگی نکرده‌اند.
شهرهای روح‌وار
چین پرجمعیت‌ترین کشور جهان است و جمعیت آن پیوسته افزایش نیز می‌یابد. دولت که تصمیم گرفت سرمایه‌اش را به جمعیت بالای متقاضی مسکن خود اختصاص دهد، توسعه‌دهندگان را واداشت تا زیرساخت‌های شهری کاملی را برای سکونت توده‌های مردم بسازند. شوربختانه، قیمت‌های مسکن به‌سرعت از نرخ تورم کشور پیشی گرفتند و بسیاری از این شهرهای پهناور (که تجهیزات کاملی چون آسمان‌خراش، فروشگاه و حتی حومه دارند) کاملاً خالی از سکنه ماندند. اکنون حباب مسکن در بیشتر مناطق چین ترکیده است و صدها میلیارد دلار سرمایه بلااستفاده مانده‌اند. تصاویر این منطقه‌ها و شهرها حسی وهم‌آور و آخرالزمانی به انسان می‌دهند. بهترین مکان برای مشاهده این پدیده فروشگاه نیوساوس چاینا، بزرگ‌ترین فروشگاه جهان کنار یک منطقه پهناور قابل اجاره است که از زمان بازگشایی‌اش در سال 2005 ،99 درصد خالی بوده است.
سگ‌ها
هیچ ملتی روی کره زمین رابطه‌ای پیچیده‌تر از چینی‌ها با سگ‌ها ندارد. بااینکه بیشتر نژادهای محبوب و کهن سگ‌ (مانند چائو چائو، پاگ، پیکینیز و شیتزو) در جهان از چین می‌آیند، ولی در این کشور به سگ‌ها به‌عنوان یک منبع غذایی نیز نگریسته می‌شود. البته محبوبیت گوشت سگ (یا گورو به زبان خودشان) به‌تازگی کاهش یافته است. حتی در مواردی حامیان حیوانات آمده‌اند و سگ‌ها را از بازار نجات داده‌اند. ضمنا ازآنجایی‌که اکنون چین با یک طبقه متوسط رو به ظهور روبه‌روست، سگ‌های خانگی درست مانند اتومبیل‌ها به نمادی برای نمایش وضعیت اجتماعی افراد تبدیل شده‌اند. حتی در سال 2011 یک شخص برجسته در عرصه نفت کشور چین یک سگ بولداگ تبتی خیلی قرمز به نام هانگ دانگ (شتک بزرگ) را به قیمت 10 میلیون یوآن (تقریباً 5/1 میلیون دلار آمریکا) خریداری کرد.
فِیسکین ها
در بیشتر نقاط جهان، پوست برنزه نشانه زیبایی است و بسیاری از افراد به هر دری می‌زنند (حتی با ریسک سرطان) تا پوستشان را برنزه کند. ولی در چین که از دیرباز یک کشور زراعتی بوده است، پوست رنگ‌رفته را نماد زیبایی نمی‌پندارند. زیرا زمانی که کارگران زمین‌های کشاورزی زیر نور آفتاب می‌سوختند، تنها پوست ثروتمندان و اشراف خانه‌نشین بود که سفید می‌ماند. به همین دلیل اکنون چینی‌ها تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا از سوختگی پوستشان جلوگیری کنند؛ به حدی که آن‌ها را در روزهای آفتابی معمولاً چتر به دست می‌بینید. ولی به‌تازگی روندی در پوشش‌های ساحلی چین راه افتاده است که شاید باورهای پیشین غربی‌ها را درباره ماسک‌ها به هم بریزد.
چندی است که زنان چینی با پوشیدن «فِیسکینی‌» به ساحل می‌روند؛ فیسکینی ماسک محافظتی‌ای است که تمام سر انسان را به‌جز چشم، سوراخ بینی و دهان می‌پوشاند. سبک این ماسک‌ مانند ماسک‌هایی است که کشتی گیران «لوچادور» به خود می‌زدند و رنگ‌ها و الگوهای گوناگونی دارد؛ ظاهراً محبوب هم شده‌ است. درباره موفقیت فیسکینی از زبان یکی از توزیع‌کننده‌های آنلاین برای شما نقل‌قول می‌کنیم که گزارش داد: «ما فیسکینی های صورتی‌رنگمان را تمام کرده‌ایم... همه‌شان به‌خوبی به فروش رفته‌اند. همچنین رنگ نارنجی این ماسک برای محافظت از افراد درباره جانوران دریایی از بقیه مؤثرتر است.»
پزشکی سنتی
قرن‌ها پیش از کشف پنی‌سیلین، چینی‌ها روش‌های عجیب درمانی خودشان را توسعه داده بودند. پزشکی سنتی چین (TCM) از این نظریه حمایت می‌کند که میزان سلامتی افراد بر اساس جریان کی یا «انرژی حیاتی» در مسیرهایی در بدن به نام مِریدیان‌ها یا دایره‌های طول تعیین می‌گردد. اگرچه روش‌هایی مانند طب سوزنی و حجامت بسیار مشهور شده‌اند، اما درباره تأثیر آن‌ها اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. در مورد استفاده از حیوانات در این درمان‌ها برای جذب قدرت یا ضرورت حیاتی حیوان به بدن انسان نیز اختلاف‌نظرهای شدیدی هست. در عصری که به نظر می‌رسد شرکت‌های دارویی پاسخ تمام بیماری‌ها را یافته باشند، پزشکی سنتی چین در کنار آن‌ها بیش‌ازپیش محبوبیت یافته است و ممکن است در این میان چندین گونه جانوری را به کام انقراض بکشاند.
یکی از پرآوازه‌ترین درمان‌ها در این حوزه «صفرای خرس» نام دارد، که دردسر و ترس آن مانند فیلم‌های ترسناک آزاردهنده و جنون‌آمیز است. خرس‌ها که بعضی از آن‌ها در جنگل‌ها و بعضی دیگر در اسارت زاده می‌شوند، در «قفس‌های تنگ» کوچک فلزی‌ که هیچ جای چرخیدنی در آن‌ها وجود ندارد گذاشته می‌شوند. پنجه‌هایشان کشیده می‌شود و دندان‌هایشان تا لثه ساییده می‌شود تا نتوانند از خودشان دفاع کند. سپس سوراخی در شکم خرس ایجاد می‌کنند و یک لوله سوند برای بیرون کشیدن صفرا (ماده‌ای که کمک می‌کند چربی هضم شود) در آن فرو می‌کنند. بعد لباسی آهنی را به‌زور به تن حیوان می‌کنند تا نتواند سوند را دربیاورد. آن‌ها باور دارند که صفرای خرس می‌تواند انواع گوناگون دردها و بیماری‌ها مانند سردرد، مشکل روده و مشکلات بینایی را درمان کند.
یک درمان دیگر پراستفاده در چین «شاخ کرگدن» نام دارد که به‌ویژه برای تب و تشنج کارآمد است. شاخ‌های کرگدن از کراتین ساخته شده‌اند، همان ماده‌ای که ناخن انگشت دست و پای انسان از آن تشکیل می‌شود و البته مطالعات علمی تاکنون ثابت کرده‌اند که برای سلامتی سودی ندارد. باید افزود که این شاخ‌ها به دلیل کمیاب بودن (و در معرض انقراض بودن بیشتر گونه‌های کرگدن) قیمت گرمی‌شان حتی از طلا نیز بالاتر است. یک‌ شاخ کامل کرگدن می‌تواند تا 250 هزار دلار آمریکا برای شما هزینه در برداشته باشد.
مناطق زمانی
چین کشور پهناوری است و ازنظر مساحت پس از روسیه و کانادا در مقام سوم قرار می‌گیرد. این کشور در عریض‌ترین عرض جغرافیایی‌اش بیش از 5000 کیلومتر عرض دارد. پیش از سال 1949 برای این قسمت عریض پنج منطقه زمانی در نظر گرفته می‌شد، ولی پس از آغاز حاکمیت کمونیست‌ها به تمام کشور یک زمان واحد که 8 ساعت جلوتر از ساعت گرینویچ است، اختصاص داده شد. این یک حرکت سیاسی بود تا حکومت بتواند اتحاد را بین مردم چین حفظ کند، ولی زیان‌هایی را نیز به همراه داشت. مثلاً، در غربی‌ترین نواحی کشور، خورشید بعد از ساعت 10 صبح طلوع می‌کند. به همین دلیل مردم برای استفاده از نور خورشید و تنظیم زمان رفت‌وآمدشان با آن، از «زمان غیررسمی» خودشان استفاده می‌کنند. هنگ‌کنگ و ماکائو نیز مناطق زمانی اختصاصی خودشان را دارند.
ازدواج با روح‌ها
بسیاری از فرهنگ‌ها باور دارند که باید قربانی یا پیشکش‌های کوچکی را به روح مردگان بفرستند تا عبور آن‌ها در زندگی پس از مرگ را تسهیل کنند. یونانی‌ها مراسمی را پایه‌گذاری کردند که طی آن روی چشمان مردگان سکه می‌گذاشتند تا دستمزد هارون قایق‌ران را داده باشند؛ کسی که به باور آن‌ها فرد از دنیا رفته را از رود استوکس می‌گذرانده و به دنیای زیرین می‌برده است. همچنین در تابوت مومیایی‌های مصری‌ای که کشف شده‌اند، ثروت و حیوانات خانگی بوده است که گویا قرار بوده در دنیای دیگر همراه آن‌ها باشد. ولی کمتر فرهنگی را می‌توان یافت که در آن برای عضوی از خانواده که مجرد مرده است همسری اختیار کنند تا در آن جهان کنارش باشد.
انواع گوناگونی از ازدواج روحی و ازدواج با روح در چین وجود دارد، ولی ضرورتا در این وصلت‌ها دست‌کم یکی از دو طرف باید مرده باشد (جای تعجبی نیست که این کار را بیشتر برای بالا بردن مقام مردها می‌کنند). گاه یک زن زنده به عقد یک مرد مرده درمی‌آید، و او را مجبور می‌کنند تا با خانواده مرد در یک خانه زندگی کند و بی‌همسری‌اش را در آن خانه بگذراند تا برای ملحق شدن به همسر مرده‌اش در دنیای دیگر آماده شود. در مواردی هم جنازه مرد و زنی که همدیگر را نمی‌شناخته‌اند با یکدیگر دفن می‌شود. جالب است بدانید این کار به تجارتی وحشتناک در گورستان‌ها تبدیل شده است: نرخ جنازه‌های زن در چین اکنون 50000 یوان (8150 دلار آمریکا) است.
تخم‌مرغ‌های ادرارآلود
کشورهای جنوب شرق آسیا را از دیرباز به خاطر عادت‌های غذایی عجیب‌وغریب و ناسالمشان می‌شناخته‌اند؛ غذاهایی چون ساناکچی (اختاپوس زنده)، کرم ابریشم و نوشیدنی خون مار در آن‌ها دیده شده است. ولی در استان ژجیانگ چین، یک غذای سنتی هست که حتی بدسلیقه‌ترین و تنفرانگیزترین سلیقه‌های غذایی را بهت‌زده کرده است؛ غذایی که به آن «تخم‌مرغ پسر» می‌گویند و کنار خیابان توسط دست‌فروش‌ها به قیمت دانه‌ای 25 سنت فروش می‌رود. این تخم‌مرغ‌ها در نگاه نخست شبیه به دیگر تخم‌مرغ‌های آب پز معمولی به نظر می‌رسند، ولی فرقشان در این است که آن‌ها را به‌جای آب در ادرار پسربچه‌های دبستانی می‌جوشانند. بهترین این تخم‌مرغ‌ها آن‌هایی هستند که در ادرار پسربچه‌های زیر 10 سال جوشانده شده باشند!
اهالی منطقه عاشق این تخم‌مرغ‌ها که ابتدا در ادرار خیس می‌خورند و سپس در آن جوشانده می‌شوند هستند. پس از جوشاندن، پوست تخم‌مرغ‌ها را می‌شکنند و آن‌ها را در آب‌نمک دوباره آهسته می‌جوشانند. گفته می‌شود طعم آن‌ها تازه و شور است و سودهای فراوانی برای سلامتی انسان دارند: ازجمله محافظت از بدن در برابر سکته قلبی، بهبود درد مفصل و افزایش گردش خون در بدن! اما شما باور نکنید!
شما از چه عادت یا فرهنگ عجیب دیگری در این منطقه باخبر هستید؟ از این موارد اطلاع داشتید؟