بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / هجده سال بیشتر نداشتم، پدر و برادرم معتاد بودند و مادرم الکلی بود. همسرم هم در ابتدا الکلی بود و سپس معتاد شد. انگار من هم باید معتاد می شدم و شدم و از تریاک شروع شد.
از خانم «ح» می پرسم، چه موادی مصرف می کرده است؟ وقتی پاسخ می دهد و مواد مصرفی اش را برایم ردیف می کند، برای لحظه ای هنگ می کنم؛ بماند که ماجراهای خودفروشی هایش خود قصه غم انگیز دیگری است. او از 18 سالگی با تریاک شروع می کند و تا 35 سالگی با این مواد سیاه بخت می شود؛ هروئین، کراک، ماری جوآنا، مشروبات الکلی و شیشه...می گوید: «کارم به جایی رسیده بود که دیگر هیچ کدام جواب نمی داد و برای این که لحظاتی بتوانم آرام شوم کراک، هروئین و شیشه را با هم مخلوط می کردم و می خوردم، حتی تزریق هم فایده ای نداشت. به تمام معنا بیچاره شده بودم، خانواده ام هر کاری برایم انجام می دادند، فایده ای نداشت.
بارها در بیمارستان، مراکز روان درمانی و کمپ ترک اعتیاد بستری ام کردند اما نمی توانستم. هزینه های تهیه مواد من را به جایی کشاند که راهی جز خودفروشی نداشتم، گاهی هم باید برای دزدی های دیگران تور و طعمه می شدم و بارها هم دستگیر شدم.
چون معتاد خراب بودم می دانستند که اعتیاد این بلا را به سرم آورده، گاهی با تعهد آزاد
می شدم...سال های سیاهی بود، بچه هایم در بهزیستی بودند و خودم در گوشه خرابه ها روزگار می گذراندم...».
خانم «ح» اکنون 42 سال دارد و از هفت سال قبل توانسته است اعتیاد را کنار بگذارد.
پنج فرزند دارد که همه آن ها هم معتاد بوده اند و او توانسته همه آن ها را ترک دهد.
می گوید: الان دو سال است که یکی از پسرهایم پاکی دارد و بقیه هم قبل از او پاک شده بودند. در این مدت هم توانسته ام خیلی ها را ترک دهم، زندگی من در همه آن سال های سیاه نابود شد اما دیگر نمی خواهم سیاهی اعتیاد زندگی خودم و دیگران را تباه کند.
به نظر شما می توانم برگردم؟
گفت وگوی دوم من با زنی است که اکنون در موادمخدر غوطه ور است. اگر گیرش بیاید، هروئین مصرف می کند و گرنه هرچه گیر آمد خوش آمد. می پرسم، فکر می کنی می توانی از این وضعیت خودت را نجات دهی؟
(پرسشم را با پرسشی دیگر بی پاسخ می گذارد وقتی از من می پرسد: به نظر تو می توانم برگردم؟!) راست می گوید، واقعا می تواند برگردد به زندگی؟! نمی دانم اما خیلی از معتادان توانسته اند به زندگی بازگردند. نمونه اش همان خانم «ح» که در اعتیاد به انتهایش رسیده بود اما حالا خودش دیگران را ترک می دهد. می گوید: هزینه مواد را با دوستانم با جمع آوری بازیافت جور می کنیم. (من دیگر ادامه نمی دهم چون دوستانش هم جنس خودش نیستند...! نمی دانم خدا می داند که این درد خانمان سوز چه بلاهایی که سر آدم ها نمی آورد...)
6 درصد معتادان زنان هستند
این ها روایت یکی از زنانی بود که توانسته است از چنگ اعتیاد رهایی یابد. اما مسئولان از افزایش گرایش زنان به «اعتیاد» سخن می گویند. سردارمومنی دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در یکی از آخرین آمارهایی که ارائه داده است، شمار مصرف کنندگان مواد مخدر در کشور را دو میلیون و 800 هزار نفر برشمرده و گفته است: «156 هزار نفر از این افراد، زنان هستند که 6 درصد جمعیت مصرف کننده مواد مخدر در کشور را تشکیل می دهند».
البته آقای مومنی به آمار جهانی هم اشاره کرده است که وضعیت ایران در مقایسه با آن امیدوار کننده است: «در دنیا نزدیک به 280 میلیون نفر مصرف کننده مواد مخدر هستند که بر اساس آمارهای موجود، از تعداد مصرف کنندگان مواد مخدر، 33 درصد زنان هستند به این صورت که در جوامع سنتی آسیایی 10 درصد، جوامع توسعه یافته 20 درصد و آمریکای لاتین 3 درصد جمعیت معتادان را زنان تشکیل می دهند و ما با 33 درصد آمار جهانی، فاصله زیادی داریم».
طبق گفته این مسئول بیشترین گروه سنی زنان معتاد، گروه سنی 33 تا 44 سال است.
چرا ؟
اما زمینه های اعتیاد زنان چیست و چرا زنان به عنوان مهم ترین عناصر تربیتی جامعه، گاهی خود گرفتار چنین آسیب بزرگی می شوند؟ در این زمینه به سراغ دیدگاه های فرزانه سهرابی پژوهشگر ارشد «موسسه کادراس» (یک مرکز بین المللی مطالعات مواد مخدر) می رویم .
او ضمن این که آمار زنان معتاد در کشور را حدود 10درصد اعلام می کند، می گوید: در پی افزایش تعداد معتادان در کشور، شاهد رشد اعتیاد در قشر بانوان هستیم. گرایش خانم ها به مصرف مواد مخدر در واکنش به شکست های عاطفی یا بحران های خانوادگی و اجتماعی شکل می گیرد.
این پژوهشگر حوزه مواد مخدر و اعتیاد، دیروز به ایسنا گفت که بالا رفـتن تحصـیلات و اشتغال زنان در کنـار دگرگـونی‌هـا و تحولات ارزشی جامعه ایرانی، بر حضور آن ها در جامعه افزوده و گاه آنان را در برخـی رفتارهـا و اعمال به مردان نزدیک کرده است. افزایش مصرف مواد میان زنان را می‌توان با تغییرات هویت فرهنگی در قالب تغییر نقش‌های زنانه و دگرگونی ارزش‌های مردانه مسـلط و نیز تغییر موقعیت و سبک زندگی زنان در جامعه دانست. علاوه بر فراهم‌تر شدن فضاها و محیط‌های کسب تجربه و تغییر در اجتماعات کوچک و چندنفره دخترانه و دسترسی آسان زنان به مواد، حضور زنان در دورهمی‌های مختلف که در آن مواد مصرف می‌شود نیز عامل دیگر افزایش مصرف مواد است. یکی دیگر از عوامل مهم در اعتیاد زنان، اعتیاد شوهران آن هاست که مستقیم یا غیرمستقیم بر مصرف مواد و آسیب‌های بعدی آن اثر می‌گذارد.