بزرگنمايي:

آریا بانو - بازده / روان درمانگرها گاهی اوقات مشتریان را ترغیب به انجام آزمایش های رفتاری می‌کنند، آزمایشاتی که واقعیت اعتقادات آن‌ها را مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد. این یک روش قدرتمندِ درمان شناختی رفتاری است که به آدم‌ها کمک می‌کند تشخیص دهند که فرضیات آن‌ها لزوماً دقیق نیستند. آن‌چه فکر می‌کنید و باورها و اعتقادات‌تان همیشه درست نیست. اما نگه داشتن برخی از این اعتقادات ممکن است باعث رنج و آزار شما شود.
به عنوان مثال، کسی که معتقد است برایش مقدر شده که همیشه از “بی‌خوابی” رنج ببرد، ممکن است در تلاش برای کشف این‌که آیا راهکارهای خاصی می‌توانند به او در بهتر خوابیدن کمک کنند یا نه، چندین آزمایش رفتاری مختلف را امتحان کند. مثلا او می‌تواند ورزش صبحگاهی و خاموش کردن گوشی و دستگاه‌های مشابه را یک ساعت قبل از خواب، امتحان کند.
1. آزمایش های رفتاری به چه صورت انجام می‌شوند؟
درمانگران درمان شناختی رفتاری به آدم‌ها کمک می‌کنند تا از مشکلات، افکار، احساسات و اعتقاداتی که در مورد مشکلا‌شان دارند، آگاه شوند. درمانگر در واقع فرد را در شناسایی افکار نادرست و الگوهای فکری که در بروز مشکل نقش داشته‌اند، کمک می‌کند.
در مرحله‌ی بعدی درمانگر با پرسیدن سؤال به فرد کمک می‌کند که افکار غیر منطقی یا زیان‌اور خود را را به چالش بکشد و او‌ را ترغیب کنند که راه‌های جایگزینی برای مشاهده‌ی یک مسئله در نظر بگیرد.
درمانگران غالباً سؤالاتی را مطرح می‌کنند که به بیمار کمک می‌کند به دنبال استثنائاتی در قوانین و فرضیات خود باشد. به عنوان مثال، یک درمانگر ممکن است از فردی که مصرانه می‌گوید، “هیچ کس من را دوست ندارد” ، بپرسد: “آخرین باری که احساس کردی کسی واقعا تو را دوست دارد، کی بود؟”
به این ترتیب آن فرد می‌تواند درک کند که فرضیات او 100٪ دقیق نیستند.
اما تغییر الگوهای فکری همیشه در تغییر باورهای عمیق و به شدت درونی مؤثر نیست، تا حدودی به این دلیل که ما به طور مداوم به دنبال شواهدی هستیم که اعتقادات ما را پشتیبانی می‌کنند.
کسی که معتقد است هیچ کس هرگز او را دوست ندارد ممکن است به طور خود به خود فکر کند این‌که پاسخی از پیامی که ارسال کرده دریافت نمی‌کند، اثبات دیگری است بر این واقعیت که مردم از او بیزار هستند. در عین حال، او ممکن است دعوت به یک مهمانی را به عنوان “دعوت همدردی” از کسی که برای او ناراحت است، ببیند، نه به عنوان شاهدی بر این‌که مردم در واقع او را دوست دارند.
وقتی تغییر الگوهای فکری در تغییر اعتقادات فرد مؤثر نیست، ممکن است تغییر رفتار آن‌ها به عنوان اولین اقدام، بهترین گزینه باشد.
فردی که کاری را انجام می‌دهد که پیش‌تر تصور داشته از عهده‌اش برنمی‌آید، ممکن است کم کم متفاوت دیدن خود را شروع کند. یا فردی که می‌بیند مردم به روشی که او فرض می‌کرده و تصورش را داشته واکنش نشان نمی‌دهند، ممکن است اعتقادات ناسالم خود را نسبت به سایر آدم‌ها رها کند.
با استفاده از آزمایش‌های رفتاری برای جمع‌آوری شواهد می‌توان اعتقادات خود محدودکننده را از بین برد و به آدم‌ها کمک کرد تا خود، دیگران یا جهان را به شیوه‌ای متفاوت ببینند.
مطالعات نشان می‌دهند که درمان شناختی رفتاری در معالجه‌ی مشکلات روحی روانیِ مختلف مانند اضطراب، افسردگی، اختلالات خواب، سوء مصرف مواد و PTSD (اختلال استرس پس از آسیب روانی) مؤثر است.
2. فرآیند آزمایش های رفتاری
آزمایش‌های رفتاری می‌توانند اشکال زیادی داشته باشند. برای برخی از آدم‌ها آزمایش رفتاری ممکن است شامل انجام یک نظرسنجی برای جمع‌آوری شواهدی در مورد این باشد که آدم‌های دیگر فلان اعتقاد را دارند یا خیر. برای دیگران ممکن است مسئله این باشد که باید با یکی از ترس‌های‌شان رو به رو شوند.
مهم نیست که فرد چه نوع آزمایش رفتاری را باید انجام بدهد، به هر حال درمانگر و مشتری معمولاً روی فرایندهای زیر کار می‌کنند:
1. شناسایی دقیق عقاید / فکر / روندی که آزمایش آن را مورد هدف قرار خواهد داد
2. طوفان مغزی ایده‌ها برای آزمایش
3. پیش‌بینی نتیجه و ابداع روشی برای ثبت نتیجه
4. پیش‌بینی چالش‌ها و طوفان مغزی برای پیدا کردن راه‌حل‌ها
5. پیش بردن آزمایش
6. بررسی آزمایش و نتیجه‌گیری
7. شناسایی آزمایش‌های پیگیری، در صورت لزوم
درمانگر و بیمار برای طراحی آزمایش با یکدیگر همکاری می‌کنند. سپس، بیمار آزمایش را انجام داده و نتایج را نظارت می‌کند. درمانگر و بیمار معمولاً هم گزارش می‌دهند و در مورد چگونگی تأثیر نتایج در سیستم اعتقادی فرد صحبت می‌کنند.
ممکن است درمانگر آزمایش‌های بیش‌تر یا آزمایش‌های مداومی را برای ادامه‌ی ارزیابی باورهای ناسالم تجویز کند.
3. نمونه‌ها
متخصص درمان شناختی رفتاری ممکن است به افراد در طراحی نوعی آزمایش رفتاری که تقریباً همه‌ی شیوه‌های تحریف فکری را خنثی می‌کند، یاری برساند. در این‌جا چند نمونه از آزمایش‌های رفتاری را می‌بینید:
* یک خانم معتقد است که سایر آدم‌ها فقط در صورتی او را دوست دارند که آدمی کامل و بدون عیب و ایراد باشد. گرایش‌های کمال‌گرایانه‌‌ی این خانم استرس و اضطراب زیادی در او ایجاد می‌کند. او موافقت خود را برای انجام یک آزمایش رفتاری اعلام می‌کند؛ این آزمایش انجام دادن چند اشتباه به صورت عمدی و سپس نظارت بر نحوه‌ی واکنش آدم‌ها را شامل می‌شود. او ایمیلی با چند اشتباه تایپی می‌فرستد و یک کارت تولد با خطای گرامری برای کسی می‌فرستد تا ببیند مردم چگونه واکنش نشان می‌دهند.
* یک مرد معتقد است که به لحاظ اجتماعی بی دست و پا است. در نتیجه، به ندرت در رویدادهای اجتماعی شرکت می‌کند – و هنگامی که این کار را انجام می‌دهد، به تنهایی و دور از جمع در کنجی می‌نشیند. آزمایش رفتاری وی به این ترتیب است که باید هر هفته به یک رویداد اجتماعی برود و با پنج نفر صحبت کند. او سپس ارزیابی می‌کند که وقتی برون‌گرا شده و با دیگران دوستانه رفتار می‌کند، مردم چه واکنشی در برابر او نشان می‌دهند.
* یک زن نگران است که پسرش او را فریب می‌دهد. او حساب‌های پسرش را در رسانه‌های اجتماعی مدام بررسی می‌کند تا ببیند که او چه کاری انجام می‌دهد. آزمایش رفتاری او این است که دو هفته استفاده از رسانه‌های اجتماعی را متوقف کند و ببیند اضطرابش بهتر می‌شود یا خیر.
* مردی تلاش می‌کند شب‌ها خواب مداومی داشته باشد. وقتی از خواب بیدار می‌شود، تلویزیون را روشن می‌کند و تماشا می‌کند تا زمانی که دوباره وقت خواب برسد و به تخت‌خواب برود. آزمایش رفتاری او خواندن کتاب هنگام بیدار شدن از خواب است تا ببیند آیا با این تغییر شیوه، می‌تواند سریع‌تر به خواب برود یا نه.
* یک زن مبتلا به افسردگی در روزهایی که احساس بدی دارد، سر کار نمی‌رود. او در روزهایی که حال خوشی ندارد، تمام مدت را در رختخواب می‌ماند و تلویزیون تماشا می‌کند. آزمایش رفتاری او به این ترتیب است که در روزهای ناخوشی خود را ملزم به حضور در محل کار کند و ببیند آیا بیرون رفتن از خانه کمکی به بهبود خلق و خوی او می‌کند؟
* مردی که دارای اضطراب اجتماعی است به هر قیمتی که شده از معاشرت پرهیز می‌کند. او فکر می‌کند که هیچ چیز ارزشمندی برای حضور در گفتگوها ندارد. آزمایش رفتاری او شروع به شرکت در رویدادهای اجتماعی کوچک است تا ببیند که آیا تعامل او با دیگران به اندازه‌ای که خودش پیش‌بینی می‌کند، ضعیف است یا نه.
4. کلام پایانی
اگر علاقمند این هستید که برخی از باورهای محدودکننده‌‌تان را آزمایش کنید، بکوشید برای خودتان نوعی آزمایش رفتاری طراحی کنید. اگر مطمئن نیستید که چگونه باید این کار را انجام بدهید، برای طراحی آزمایش به کمک نیاز دارید یا دوست دارید درباره‌ی نحوه‌ی شناخت باورهای غیرمنطقی اطلاعات بیش‌تری کسب کنید، بهتر است با یک متخصص درمان شناختی رفتاری تماس بگیرید.
اگر نمی‌دانید که کجا باید مراجعه کنید، با پزشک‌تان صحبت کنید. ممکن است او بتواند شما را به یک متخصص درمان شناختی رفتاری که می‌تواند به شما کمک کند، رجوع بدهد.