بزرگنمايي:

آریا بانو - بیتوته / خیلی وقت‌ها فرا می‌رسد که روح انسان رنجیده از مشکلات زندگی شده و تلخی‌ها کام جان را از شیرینی خالی می‌کند. در این لحظات است که انسان به‌دنبال راهی برای آرام گرفتن روح ناآرام خویش می‌گردد.
از امام رضا (ع) از پدر بزرگوارش (ع) روایت است که امام صادق (ع) مردی را دید، بر مرگ فرزند خویش سخت می نالید. فرمود: ای فلان، برای مصیبت کوچک اینگونه ناله داری، در حالی که از مصیبت بزرگ غافل مانده ای و اگر آن راهی که پسرت رفته، تو آماده و مستعد طی کردن آن باشی، هیچوقت اینگونه ناله نمی کنی، پس مصیبت آماده نبودن تو برای مرگ بزرگتر از مصیبت فرزندت خواهد بود.
صبر در برابر مصائب، در قیامت، ثواب و پاداش فراوانی دارد. قرآن کریم، اجر چنین صبری را بی‌اندازه و بی‌حساب می‌داند:
«إِنَما یُوَفَى الصَابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسابٍ»؛ در فرهنگ قرآن و عترت، هر عمل نیک و هر کار خیری، پاداش مشخص و معین دارد، اما بر اساس این آیه شریفه، در قیامت، پاداش صبر و استقامت صابرین، بدون اندازه‌گیری و بی حد و حصر است و به غیر از خداوند، کسی از میزان آن اطلاع ندارد.
خداوند بلند مرتبه نیز خود فرمود: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فی‏ کَبَدٍ؛ ما انسان را در رنج آفریده ایم.(بلد/4» و این حقیقت جهان هستی است که سختی‌ها و راحتی‌ها در کنار هم وجود دارند و تصور دنیای بدون رنج را فقط در خیال می‌توان داشت.
کمتر موضوعى را در قرآن مى توان یافت که مانند صبر تکرار و مورد تاکید قرار گرفته باشد، در قرآن مجید در حدود هفتاد مورد از صبر، سخن به میان آمده که بیش از ده مورد از آن به شخص پیامبر ص اختصاص دارد. تاریخ مردان بزرگ گواهى مى دهد که یکى از عوامل مهم یا مهمترین عامل پیروزى آنان استقامت و شکیبایى بوده است، افرادى که از این صفت بى بهره اند در گرفتاریها بسیار زود از پا در مى آیند و مى توان گفت نقشى را که این عامل در پیشرفت افراد و جامعه ها ایفا مى کند، نه فراهم بودن امکانات دارد و نه استعداد و هوش و مانند آن.
در روایات اسلامى عالیترین صبر را آن دانسته اند که به هنگام فراهم آمدن وسائل عصیان و گناه، انسان مقاومت کند و از لذت گناه چشم بپوشد.
بلا و مصیبت، بخشی از ملزومات زندگی است که انسان بهتر است به صورت شایسته با آن کنار آید.
از این رو، علمای علم اخلاق، صبر را به سه دسته تقسیم می کنند:
1-صبر بر اطاعت،یعنی شکیبایی در برابر مشکلاتی که در راه اطاعت وجود دارد.
2-صبر بر معصیت،یعنی ایستادگی در برابر انگیزه های نیرومند و محرک گناه.
3-صبر بر مصیبت،یعنی پایداری در برابر حوادث تلخ و ناگوار و عدم برخورد انفعالی وترک جزع و فزع.
احادیث پاداش صبر در برابر مصیبت:
رسول اکرم صلى الله علیه و آله:
ثَلَاثٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ جَمَعَ اللَّهُ لَهُ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ الرِّضَا بِالْقَضَاءِ وَ الصَّبْرُ عِنْدَ الْبَلَاءِ وَ الدُّعَاءُ عِنْدَ الشِّدَّهِ وَ الرَّخَاءِ.
کسى که سه خصلت در او باشد خداوند خیر دنیا و آخرت را براى او فراهم مى کند: خشنودى به مقدّرات، صبر در بلا و دعا در سختى و راحتى .
(بحارالأنوار(ط-بیروت) ج68، ص156، ح71)
امام على علیه السلام:
فَصَبْراً عَلَى دُنْیَا تَمُرُّ بِلَأْوَائِهَا کَلَیْلَهٍ بِأَحْلَامِهَا تَنْسَلِخ‏
در برابر دنیایى که گرفتارى آن، مانند خواب هاى پریشان شب مى گذرد شکیبا باش.
(امالی (صدوق) ص 622–بحارالأنوار(ط-بیروت) ج40، ص348، ح29)
امام باقر (ع):
چون روز رستاخیز شود ندا دهنده‏ اى فریاد برآورد: کجایند بردباران؟ پس گروهى از مردم بایستند پس آنگاه ندا دهنده ‏اى ندا دهد: کجایند تحمل ‏کنندگان؟ پس گروهى از مردم به پا خیزند. عرض کردم [راوى‏]: فدایت گردم بردباران و تحمل‏ کنندگان چه کسانى هستند؟ پس امام علیه السّلام فرمود: بردباران بر انجام واجبات و تحمل‏ کنندگان بر دورى از گناهان. (تحف العقول)
حضرت صادق (ع):
کسى که صبر کند ؛ پیروز شود. (اصول کافى جلد 1 صفحه 31)
امام علی (ع):
صبر و شکیبایی و اخلاق نیکو و حلم و بردباری از اخلاق پیامبران است. (بحارالانوار جلد 71 حدیث 92)
امام رضا علیه السلام:
لَا یَسْتَکْمِلُ عَبْدٌ حَقِیقَهَ الْإِیمَانِ حَتَّى تَکُونَ فِیهِ خِصَالٌ ثَلَاثٌ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ وَ حُسْنُ التَّقْدِیرِ فِی الْمَعِیشَهِ وَ الصَّبْرُ عَلَى الرَّزَایَا.
هیچ بنده اى حقیقت ایمانش را کامل نمى کند مگر این که در او سه خصلت باشد: دین شناسى، تدبر نیکو در زندگى، و شکیبایى در مصیبت ها و بلاها.
(تحف العقول ص 446 – بحار الانوار(ط-بیروت) ج 75 ، ص 339)