بزرگنمايي:

آریا بانو - بازده / آیا تا به حال رویای یک اتاق کاملاً تمیز و منظم را داشته‌اید؟ از همان اتاق‌هایی که تصاویرشان در ژورنال‌های دکوراسیون منزل فراوان است؟ یا ترجیح می‌دهید وقت خود را در اتاقی سپری کنید که با اشیاء، یادگاری‌ها، کتاب‌ها، آثار هنری و وسایلی که زندگی روزمره‌ی شما را تشکیل می‌دهند، پر شده باشد. این نوشتار درباره یک موضوع بسیار جالب یعنی روانشناسی اتاق نامرتب است!!! اگر میخواهید چند نکته بسیار خواندنی درباره اینکه اتاق به هم ریخته درباره شما و شخصیت تان چه می گوید بدانید با ما همراه باشید.
روانشناسی اتاق نامرتب
برای بعضی از آدم‌ها یک اتاق مرتب و تمیز می‌تواند آرامش‌بخش باشد. نوعی آرامش حاصل از نظم در دنیایی که اغلب بی‌نظم است. برای برخی دیگر، چنین اتاقی می‌تواند استریل، تهی و دور از الهام و انگیزه باشد. برخی از آدم‌ها در یک اتاق به هم ریخته احساس اضطراب می‌کنند، در حالی که عده‌ای دیگر در میان آن همه به هم ریختگی و درهم و برهمی بیش‌ترین خلاقیت را دارند.
این روزها نظم داشتن و منظم بودن، کار بسیار بزرگی است. به نظر می‌رسد که همه می‌خواهند راهی برای ساماندهی کامل همه‌ی جنبه‌های زندگی خود پیدا کنند و برای این کار از کتاب‌ها گرفته تا سمینار و سیستم‌های سازمانی استفاده می‌کنند. از مدت‌ها پیش به هم ریخته و نامرتب بودن به عنوان نوعی نقص شخصیت یا نشانه‌ی تنبلی تلقی می‌شود. پاکیزگی و منظم بودن نیز به عنوان یک رفتار ایده‌آل دیده می‌شود که هم نشانه‌ای از موفقیت و هم مسیر رسیدن به آن است.
اما در مورد آن‌هایی که کمی نامرتب‌تر یا به هم ریخته‌تر هستند چه؟ یک اتاق به هم ریخته درباره‌ی شخصیت شما چه می‌گوید؟ دقیقاً روانشناسی پشت یک اتاق به هم ریخته چیست؟
سلامت روان
داشتن یک اتاق نامرتب و به هم ریخته ممکن است نتیجه‌ی عوامل زیادی باشد. مثلا ممکن است به این معنی باشد که شما مشغول کار هستید و وقت کمی برای تمیز کردن و سازماندهی دور و اطراف‌تان دارید؛ یا ممکن است نشانه این باشد که شما چیزهای زیادی دارید. یا نتیجه‌ی وجود بچه‌های خردسال در خانه باشد که معمولاً بعد از بازی میل و انگیزه‌ای برای تمیز کردن اطراف‌شان ندارند.
اما اگر اتاق شما همیشه و به طور معمول نامرتب باشد چه؟ آیا چنین اتاقی از وضعیت سلامت روح و روان شما چیزی می‌گوید؟
در برخی موارد، وضعیت اتاق شما ممکن است با یک وضعیت روانی مرتبط باشد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی ممکن است آن‌قدر مشغول تمیز نگه داشتن چیزها باشند که هر نوع به هم ریختگی ممکن است به منبع قابل‌توجهی از اضطراب برای آن‌ها تبدیل شود. در موارد دیگر، برخی از مردم مواردی را نگه می‌دارند یا حتی تلنبار می‌کنند که بسیار بی‌اهمیت هستند و به درد هیچ چیز نمی‌خورند. خانه‌های آن‌ها پر می‌شود از وسایل بی‌فایده، روزنامه‌های قدیمی و ظروف پلاستیکی که سال‌ها پشت سر هم جمع‌آوری شده‌اند.
روانشناسی اتاق نامرتب
آیا داشتن اتاق به هم ریخته ارتباطی با سلامت روان دارد؟
فراتر از این‌ها و سایر اختلالات جدی، روانشناسی پشت یک اتاق به هم ریخته می‌تواند به چند عامل مهم ارتباط داشته باشد:
– آیا به هم ریخته بودن اتاق‌تان پدیده‌ای جدید است؟
– آیا این به هم ریختگی چیزی است که واقعا شما را آزار می‌دهد؟
– آیا این حالت نشانه‌ای از اتفاقات عمیق‌تر در زندگی شما است؟
1. به هم ریختگی ممکن است عادی باشد
– آیا همیشه همین‌طور بوده‌اید؟
– برای بعضی از آدم‌ها صرفاً تمیز بودن، ساماندهی وسایل و قرار دادن هر چیزی در جای خودش، اولویت نیست.
– در این مورد، به هم ریختگی صرفاً یک حالت عادی است. اگر خانه به هم ریخته است و کاملاً راحت هستید احتمالاً این اوضاع نشانه‌ی شخصیت و ترجیحات شما است.
2. به هم ریختگی ناشی از احساس خستگی
– آیا این به هم ریختگی شما را آزار می‌دهد؟
– آیا در اثر شلوغی و درهم و برهمی اتاق‌تان حس خستگی، ناامیدی و عصبانیت دارید؟ خب، این به وضوح نشان می‌دهد که باید چیزی را مورد بررسی قرار بدهید.
– ممکن است گاهی اوقات به هم ریختگی برای‌تان خسته‌کننده باشد، اما شاید این‌که بفهمید از کجا باید شروع کنید و چگونه مشکل را حل کنید برای‌تان خسته‌کننده‌تر به نظر برسد.
– شاید لازم باشد برخی از اقلام داخل اتاق تان را دور بریزید، تاکتیک‌های جدید نظم‌دهی را یاد بگیرید یا از سایر اعضای خانواده برای پاکسازی فضا کمک بگیرید.
3. به هم ریختگی به عنوان نشانه‌ای از افسردگی
آیا به هم ریخته بودن اتاق‌تان اتفاقی جدید و غیرمعمول است؟ این‌که به طور معمول منظم و مرتب هستید، و ناگهان بی‌خیال نظم دادن و تمیر کردن اتاق‌تان شده‌اید، ممکن است نشانه‌ی این باشد که چیزی در زندگی شما در جریان است. به عنوان مثال، به هم ریختگی گاهی اوقات می‌تواند نشانه‌ی افسردگی باشد. افراد افسرده معمولاً احساس خستگی یا ناامیدی می‌کنند و قادر نیستند وظایف روزمره‌ی خانه را به انجام برسانند.
افسردگی همچنین سبب می‌شود که تمرکز کردن برای‌تان دشوار شود و انرژی لازم برای تمیز و مرتب کردن اتاق را نداشته باشید. اگر انجام کارها و رسیدگی به امور برای‌تان دشوار شده، اختصاص دادن زمان و توجه لازم برای مرتب کردن وسایل و فضا دشوار خواهد بود. بنابراین در حالی که متوجه هستید اتاق به هم ریخته است و قصد تمیز کردن آن را دارید، اما به دست آوردن تمرکز و انرژی لازم برای انجام این کار ممکن است برای‌تان دشوار یا حتی غیرممکن باشد.
– اگر گمان می‌کنید اتاق به هم ریخته‌ی شما ممکن است نشانه‌ای از مشکلات موجود در زندگی شما یا نتیجه‌ی افسردگی باشد، از کمک گرفتن نترسید. در مورد آن‌چه برای‌تان رخ می‌دهد با پزشک‌تان صحبت کنید یا با یک متخصص بهداشت روان مشورت کنید و برای وضعیت فعلی‌تان مشاوره بگیرید. یک مشاور، درمانگر یا پزشک می‌تواند به ریشه‌یابی آن‌چه در زندگی‌تان در جریان است کمک‌ کند و به شما در تهیه‌ی یک برنامه‌ی عملی برای رفع مشکل یاری برساند.
4. شخصیت
چه چیزی افراد مرتب و به هم ریخته را متمایز از هم می‌کند؟ آیا برخی از آدم‌ها دقیقا با شخصیتی متولد شده‌اند که نظم را ترجیح می‌دهند در حالی که عده‌ای دیگر با هرج و مرج بزرگ و شکوفا می‌شوند؟
هرچند ممکن است برخی تصور کنند که یک اتاق به هم ریخته نشانه‌ی یک ذهن متلاطم است، اما کسانی که این نوع محیط را ترجیح می‌دهند لزوماً بی‌نظم نیستند. میزهای آن‌ها ممکن است به شدت به هم ریخته و نامرتب به نظر برسد، که پر از کاغذ، پاکت نامه و پرونده‌های جور واجور است. با این حال ظاهرا وقتی به چیزی نیاز دارند دقیقا می‌دانند که کجا قرار دارد. روانشناس مشهور زیگموند فروید گفته‌است: “به هم ریختگی را مرتب نکنید. من دقیقاً می‌دانم که هر چیزی در کجا قرار دارد. ”
در حقیقت، به نظر می‌رسد برخی از آدم‌ها در چنین محیطی شکوفا می‌شوند. برخی از آدم‌های خلاق و پربازده، شلخته‌هایی غیر قابل‌درمان هستند.
اگر داشتن اتاق کاملاً مرتب و منظم چیزی است که به شما الهام و انگیزه می‌دهد و کمک‌تان می‌کند تا بهره‌ور و خلاق باشید، به این معنا است که یک شخصیت نوع A داشته باشید. افراد با این نوع شخصیت معمولا کمال‌گرا هستند. این‌که همه چیز سر جای خود قرار داشته و مرتب و منظم باشد، حس آن‌ها را به نظم و کنترل ارضاء می‌کند.
اما اگر معمولا در مورد کارهای خانه و مرتب کردن وسایل رویکردی نسبتا بی‌تفاوت دارید و خیلی برای‌تان مهم نیست که هر چیزی در جای خود باشد، ممکن است بیش‌تر از شخصیت نوع B برخوردار باشید. آدم‌هایی که این نوع شخصیت را دارند نسبت به همتایان نوع A آرامش بیش‌تری دارند. آن‌ها به جای تمرکز بر رسیدن به کمال، بیش‌تر به دنبال ایده‌ها، تجارب و خلاقیت هستند.
مزایای نامرتب بودن
و تحقیقاتی هم وجود دارند که از ایده‌ی مثبت بودن به هم ریختگی پشتیبانی می‌کنند. محققان دریافته‌اند که هرچند کار در یک اتاق منظم رفتارهایی مانند سخاوت و غذا خوردن سالم را ترویج می‌کند، اما کار در یک محیط به هم ریخته در واقع به خلاقیت بیش‌تر منجر می‌شود.
5. سخاوت
در این تحقیق از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا پرسشنامه‌هایی را در یک اتاق پر کنند. برای برخی از شرکت‌کنندگان اتاق بسیار تمیز و منظم بود. سایر آن‌ها، پرسشنامه را در فضایی بسیار به هم ریخته و بدون نظم تکمیل کردند.
به شرکت‌کنندگان به محض این‌که از اتاق خارج شدند، چند گزینه ارائه شد. ابتدا از آن‌ها سؤال شد که آیا دوست دارند به یک خیریه پول اهدا کنند یا خیر. سپس به آن‌ها میان‌وعده تعارف شد؛ آن‌ها باید سیب یا آب نبات را انتخاب می‌کردند. تعداد کسانی که تمایل داشتند به خیریه پول اهدا کنند در میان آن‌هایی که نظرسنجی را در یک اتاق مرتب پر کردند، بیش‌تر بود. درعین حال بیش‌تر آن‌ها سیب را به جای آب نبات انتخاب کردند.
6. افزایش خلاقیت در اثر به هم ریختگی
محققان معتقدند که انجام کار در فضایی تمیز و مرتب، مردم را به سمت هنجارهای اجتماعی سوق می‌دهد و سبب می‌شود که آن‌ها تمایل به انجام کارهایی داشته باشند که جامعه و سایرین از آن‌ها انتظار دارند. از سوی دیگر کار کردن در یک فضای به هم ریخته، چنین نیازی را از بین می‌برد و به مردم اجازه می‌دهد از شر هنجارها و انتظارات اجتماعی خلاص شوند.
در یک آزمایش جداگانه، شرکت‌کنندگان دوباره در اتاق‌های تمیز یا به هم ریخته قرار گرفتند و از آن‌ها خواسته شد تا یک کار را تکمیل کنند، این کار عبارت بود از یافتن کاربردهای جدید برای توپ‌های پینگ پنگ. در پایان این آزمایش مشخص شد که شرکت‌کنندگان در شرایط اتاق به هم ریخته ایده‌های خلاقانه‌تر و نوتری را ارائه دادند در مقایسه با کسانی که در اتاق تمیز قرار داشتند.
چنین یافته‌هایی ممکن است هنگام طراحی فضاهای کاری، خصوصاً برای حرفه‌هایی که به نوآوری و خلاقیت زیادی نیاز دارند، پیامدهای مثبتی داشته باشد. ممکن است کارفرمایان تشویق شوند و به کارگران خود اجازه‌ی شخصی‌سازی فضاهای کاری را بدهند، حتی اگر این کار سبب شود که فضای کاری آن‌ها کمی نامرتب شود.
همان‌طور که محققان توضیح می‌دهند، بدیهی است که این عقیده لزوماً به معنای این نیست که هر کسی که در یک محیط به هم ریخته و نامنظم قرار دارد، خلاق‌تر خواهد شد. برخی از آدم‌ها نیز در فضاهای بسیار مرتب و سامان‌یافته بهتر کار می‌کنند و برخی دیگر در محیط‌های کم نظم عملکرد بهتری دارند. نقش شخصیت و ترجیحات را در چنین مواردی نمی‌توان نادیده گرفت.
به عنوان مثال، این‌که فردی را که یک محیط مرتب و منظم را ترجیح می‌دهد، مجبور کنیم که در یک محیط بی‌نظم کار کند، نتیجه‌ی مثبتی نخواهد داشت و حتی ممکن است منجر به خلاقیت کم‌تر و بهره‌وری پایین‌تر در او شود. و مشاغلی که روی کارآیی و تصمیم‌گیری سریع متمرکز هستند، ممکن است در فضای کاری مرتب بهتر انجام شوند، در حالی که مشاغل وابسته به خلاقیت ممکن است در فضاهای بی‌نظم نتیجه‌ی بهتری را به بار بیاورند.
بنابراین، هرچند نظم ممکن است یک ویژگی بسیار مطلوب باشد، اما تحقیقات نشان داده‌اند که بی‌نظم بودن و درهم و برهمی هم مزایایی با خود دارد. اگر شما کار در یک اتاق به هم ریخته را ترجیح می‌دهید، بهتر است با برخی مزایای احتمالی این ویژگی که اتفاقا از سوی علم روانشناسی نیز پشتیبانی می‌شوند، آشنا شوید:
7. تمایل‌تان برای امتحان کردن چیزهای جدید بیش‌تر خواهد شد
یک مطالعه نشان داده‌است که آدم‌ها در یک اتاق به هم ریخته سریع‌تر از کسانی که در یک اتاق مرتب و سازمان‌یافته کار می‌کنند، راه‌حل‌هایی برای مشکلات پیش‌آمده می‌یابند. دانشمند آلبرت انیشتین، که به نبوغ و تفکر خلاقانه معروف است، به داشتن یک میز به هم ریخته مشهور بود. او یک بار در پاسخ به نظرات دیگران در مورد فضای کاری‌اش گفت، “اگر یک میز به هم ریخته نشانه‌ی داشتن ذهن به هم ریخته است، پس یک میز خالی چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟”
در آزمایش دیگری که توسط Vohs و همکارانش انجام شد، شرکت‌کنندگان به طور تصادفی در یک اتاق به هم ریخته یا مرتب قرار گرفتند. سپس به آن‌ها یک منوی اسموتی داده شد. در عین حال به آن‌ها گفته شد که در یک مطالعه‌ی انتخاب مصرف‌کننده شرکت کرده‌اند. آن‌ها باید یکی از سه گزینه اسموتی را انتخاب می‌کردند: یک اسموتی برای تقویت سلامتی، یک اسموتی برای تندرستی یا اسموتی برای افزایش ویتامین‌های بدن.
نیمی از منوها گزینه‌ی سلامتی را “کلاسیک” عنوان کرده بودند. نیم دیگر منوها آن را “جدید” توصیف کرده بودند. نتایج نشان داد که افراد در اتاق مرتب و منظم، دو برابر احتمال انتخاب گزینه کلاسیک را داشتند، در حالی که افراد حاضر در اتاق به هم ریخته دو برابر احتمال انتخاب گزینه‌ی توصیف‌شده با عنوان جدید را داشتند.
نتایج این آزمایش نشان می‌دهد که آدم‌ها در محیط‌های مرتب و منظم به احتمال زیاد به برنامه‌های معمول و همیشگی خود می‌چسبند، در حالی که افراد در محیط‌های به هم ریخته احتمالا تازگی و نو بودن را ترجیح می‌دهند.
گرچه مینیمالیسم ممکن است مد روز باشد، اما این احتمال هم وجود دارد که خلاقیت شما را از بین ببرد. اگر مرتب نگه داشتن یک میز یا اتاق بیش‌تر از خود بی‌نظمی به شما استرس وارد می‌کند، مدتی بی‌خیال شوید، کمی با به هم ریختگی و بی‌نظمی زندگی کنید و ببینید آیا این روند به شما کمک می‌کند که مهارت‌های خلاقانه‌ای را در خودتان شکل بدهید یا نه.
مضرات به هم ریخته بودن
البته، به هم ریخته بودن و بی‌نظمی یک سری جوانب منفی هم دارد. یک اتاق نامرتب می‌تواند پیدا کردن چیزهایی را که لازم دارید دشوار کند و در اماکن حرفه‌ای ممکن است به از دست دادن فرصت‌ها یا از بین رفتن اسناد مهم منجر شود.
اما نقاط ضعف احتمالی دیگری نیز در این رابطه وجود دارد.
8. میل کم‌تر برای کمک به خیریه
Vohs و همکارانش پی بردند افرادی که اوقات خود را در یک اتاق به هم ریخته می‌گذرانند، کمتر احتمال دارد که به خیریه کمک مالی کنند. 82 درصد از شرکت‌کنندگان که وقت خود را در یک اتاق منظم و مرتب سپری می‌کنند حاضر بودند پول خود را برای امور خیریه هزینه کنند، در برابر تنها 47 درصد کسانی که وقت خود را در یک اتاق به هم ریخته و نامنظم می‌گذرانند.
9. کاهش میل به پیروی از قوانین کاهش
تحقیقات قبلی نشان داده‌اند که دست زدن به جرم در افرادی که در محیط بی‌نظم قرار می‌گیرند، بالاتر است. این نتیجه، لزوماً نشان‌دهنده‌ی اخلاقمندتر بودنِ همه‌ی آدم‌هایی که منظم و مرتب هستند، نیست. بلکه در واقع به این معنا است که حضور داشتن در یک محیط منظم و مرتب پیروی از قانون را در آدم‌ها ترویج می‌کند. البته این مورد هم می‌تواند جوانب مثبت و منفی خود را داشته باشد. با این حال، در شرایطی که پیروی از قوانین مهم است، منظم نگه داشتن فضا و وسایل نیز فواید خود را دارد.
10. انتخاب گزینه‌هایی که چندان سالم نیستند
در مطالعه‌ای که قبلاً ذکر شد، محققان دریافتند شرکت‌کننده‌هایی که در یک اتاق منظم بودند، احتمالاً می‌توانند گزینه‌های خوبی را برای سلامتی‌شان انتخاب کنند. آن‌ها به جای انتخاب آب نبات، یک سیب را انتخاب کردند. این یافته‌ها نشان می‌دهد اگر به دنبال بهبود اوضاع سلامتی‌تان هستید، شاید بهتر باشد این کار را با تمیز کردن و نظم دادن به فضا شروع کنید.
کلام پایانی درباره روانشناسی اتاق نامرتب
هم نظم و هم بی‌نظمی را می‌توان در طبیعت و در محیط‌هایی که به دست خودمان ساخته شده، به وفور یافت. گاهی اوقات آدم‌ها تمایل دارند در یک موقعیت مکانی خاص به هم ریخته و در موقعیت دیگری مرتب‌تر باشند. چنان‌چه تحقیقات در مورد این موضوع نشان می‌دهد، هر حالت مجموعه‌ای از مزایا و معایب خاص خود را دارد. به منظور تعیین اینکه یک اتاق به هم ریخته چه چیزهایی در مورد شما می‌گوید، به این فکر کنید که چرا فضای پیرامون‌تان معمولا نامرتب است، و به علاوه عادات، ترجیحات و وضعیت ذهنی‌تان را مورد بررسی قرار بدهید.
اگر در یک اتاق به هم ریخته عملکرد خوبی دارید، اجازه ندهید که هنجارهای موجود شما را تحت فشار قرار دهند و سبب شوند که به اجبار یک سبک زندگی سازمان‌یافته‌تر یا مینیمالیستی را دنبال کنید. با این حال، اگر به هم ریخته بودن باعث ایجاد استرس در شما می‌شود یا اگر گمان می‌کنید نشانه‌ی یک مشکل اساسی در روح و روان شما است، برای برطرف کردن مشکل موجود هر کاری لازم است انجام بدهید. این کار ممکن است شامل ارزیابی عادات‌تان، کمک گرفتن از دیگران یا صحبت با پزشک یا درمانگر در مورد نگرانی‌های‌تان باشد.