بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / ما یک خانواده پنج نفره‌ایم. فرزند اول خانواده که شرمم می‌آید به او بگویم برادر، مدام من را تهدید به کتک زدن می‌کند. 20 ساله است و بسیار پر توقع، بددهن و قلدر. اوایل با پدرم مشکل داشت و حالا توهین و تهدیدی است که نثار من و خواهرو مادرم می‌کند. پدر و مادرم سکوت مطلق را در پیش گرفتند، مدام می‌گویند هیچ چیزی نگو و کوتاه بیا، از ترس این‌که از خانه برود و به کارهای خلاف کشیده شود. برای‌شان مهم نیست که من چه فشاری را تحمل می‌کنم. کمکی از دست‌تان بر می‌آید؟ پاسخ
چگونگی رفتار با جوان به اصطلاح ناسازگار، نافرمان و گاه خودشیفته از مسائل بسیار شایع بین خانواده‌های شبیه شماست. دلایل فردی و بین فردی بسیاری باعث این موضوع می‌شود که با توجه به علت آن، راهبردهای متفاوت را طلب می‌کند.
اگر به دلایل فردی و شخصیتی باشد :بعضی افراد در جوانی، چنین بحرانی را تجربه می‌کنند که چرایی آن، قرار گرفتن در برزخی بین دنیای نوجوانی و بزرگ سالی است. به زبان ساده، پدر و مادر از جوان خود انتظار یک مرد یا زن کامل را دارند ولی هنوز مهارت‌های کافی ایفای این نقش گاه دشوار در فرد وجود ندارد و قد کشیده و صدای خش‌دار فرزند این موضوع را نشان نمی‌دهد. در این فضا و شرایط، جوان خود را با برادر و خواهر کوچک‌ترش در احقاق انواع حق یکسان می بیند ولی در جایی دیگر خود را مسئول تذکر دادن و حتی تنبیه کردن آن‌ها نیز می داند و وارد عمل می‌شود به این دلیل که بزرگ‌تر از آن‌هاست. این دوگانگی متاسفانه هم خود جوان و هم اطرافیان را دچار تنش می کند و در نهایت کدورت‌های تکرار شونده کار را به آن‌جایی می‌کشاند که الان شما توصیف کردید.
راه‌حل:پرهیز والدین از توبیخ مکرر کلامی و تحقیر جوان، راه‌حل اصلی است. فرصت دادن به جوان برای تجربه و ترمیم خطاهای سهوی خودش، دادن مسئولیت‌های کوچک و در قبال انجام آن پاداش دادن و از همه مهم‌تر انجام رفتار کلامی و عینی درست به کرات و با حوصله برای جوان در قبال رفتار به ظاهر غلط و گاه بی‌ادبانه وی، توصیه می‌شود. برای مثال اگر جوان بی‌ادبانه صحبت می‌کند، شما به خوبی با او رفتار کنید. اگر مادرش را تحقیر می‌کند، شما به مادر احترام بگذارید و نکته مهم، حوصله و صبر شما و دیگر اعضای خانواده در انجام رفتارهای ذکر شده است که باید به طور مداوم و در دراز مدت رخ دهد تا نتیجه‌بخش باشد و باعث تغییر رویه برادرتان شود. همچنین چند عامل دیگر نیز می‌تواند مسبب رفتارهای مخرب برادرتان باشد مانند اعتیاد به روان گردان یا مسکرات، روابط عاشقانه آسیب‌زا که منجر به آسیب جسمی یا ذهنی شده، انواع اختلالات روانی رایج در این دوره سنی که تشخیص و درمان دارویی و روانی متخصص را می طلبد.
اگر به دلایل بین فردی و مربوط به نظام خانواده باشد :گاهی فرزند خانواده علاوه بر متغیرهایی که مطرح شد، از والد پدر یا مادر خود تقلید می کند و به طور تلویحی مجوز بد رفتاری با دیگر اعضا را به خود می‌دهد. پدری که در حضور فرزندان، مادر خانواده را تحقیر می‌کند، نمی‌تواند انتظار داشته باشد که دیگر اعضا این کار را نکنند. این موضوع می‌تواند نمونه‌ای از آشفتگی نظام خانواده باشد.
راه‌حل:نکته‌ای که در نظام یک خانواده سالم مبرهن است، وجود والدین مدبر و متشخص و خویشتن دار است. بنابراین گاه درمان درد بد رفتاری یک عضو در خانه، والدینی هستند که سال‌ها قبل یا حتی همین الان نظام خانواده را بیمار کرده‌اند. گاهی عضو شورشی خانواده، دقیقا همان فرد تحقیر شده در سال‌های کودکی و نوجوانی است که حالا قصد مقابله به مثل دارد. بنابراین تا زمانی که نگرش‌های وی درباره شرایط قبل و اکنون خود ترمیم نشود، وی از رفتار متخاصمانه خود دست بر نمی‌دارد. تغییر باورها و نظام نگرشی فرد می‌تواند وی را آرام کند و از ایجاد تنش‌های مکرر باز دارد. توجه داشته باشید که فرایند خانواده درمانی توسط یک مشاور متعهد به ویژه با رویکرد سیستمی تلاش می‌کند روابط آشفته و آسیب‌زای عینی و ذهنی بین اعضا را کشف و با طراحی و زیرکی خاص روابط جدید و سالمی را جایگزین کند تا مجدد نظام خانواده ترمیم شود و خانواده حیات تازه‌ای بیابد.
نویسنده : رضا زیبایی | روان‌شناس عمومی