بزرگنمايي:

آریا بانو - هنر زندگی/ شاید برای بسیاری از مادران این سوال پیش بیاید که اولین واکنش نوزاد به اسم خود در چه سنی و چگونه اتفاق می‌افتد؟ بسیاری از مادران هنگامی که فرزندشان به دنیا می‌آیند هیجان زده هستند و دوست دارند کودک به نامی که آن‌ها بعد از اسامی متنوع انتخاب کرده‌اند واکنش نشان دهند. در واقع این موضوع در میان کودکان متفاوت است اما سن شروع معمولا بین 5 تا 9 ماهگی متغیر می‌باشد. والدین می‌توانند با تقویت مهارت‌های شنیداری و گفتاری مانند کتاب خواندن به بهبود این مسئله کمک کنند. البته در صورتی که احساس کردید کودکتان واکنشی به شنیدن اسم خود نشان نمی‌دهد بهتر است بعد از آزمایش‌های خانگی که در ادامه بیان می‌کنیم به پزشک مراجعه کرده و سریعا مداخله انجام گردد. همچنین می‌توانید از مشاوران کودک در این زمینه کمک بگیرید.
اولین واکنش نوزاد به اسم خود
فهمیدن این موضوع که کودک شما چه زمانی اسم خود را تشخیص می‌دهد می‌تواند برایتان خوشایند باشد اما این مهم هنگامی که کودکتان نتواند با نامی که صدایش می‌کنید واکنشی نشان دهد، ممکن است باعث نگرانی‌ شما و همسرتان شود. از این رو داشتن اطلاعات کافی در مورد اینکه چه زمانی عدم واکنش کودک به نامی که صدایش می‌زنید خطرناک است، می‌تواند بسیاری از نگرانی‌های شما را برطرف کند. به طور کلی اولین واکنش نوزاد به اسم خود در 5 تا 9 ماهگی رخ می‌دهد و بعد از آن مراجعه به متخصص ضروری است.
عدم واکنش‌های یکسان درباره اولین واکنش نوزاد به اسم خود
بیشتر والدین انتظار دارند که بلافاصله بعد از اینکه نام کودکشان را صدا زدند او از خودش واکنش نشان دهد و سرش را بچرخاند. اما این مهم نمی‌تواند برای همه کودکان یکسان باشد. متخصصان می‌گویند که برخی از کودکان زودتر و برخی بسیار دیرتر نسبت به شنیدن اسم‌شان واکنش نشان می‌دهند. مهم این است که آن‌ها متوجه درخواست‌های شما می‌شوند و حتی صداهایی نیز از خود تولید می‌کنند مبنی بر اینکه به حرف‌های شما گوش می‌دهند و می‌خواهند توجه شما را به خود جلب کنند.
اولین واکنش نوزاد به اسم خود | سیر تکاملی درک اسم و حرف زدن کودک
3 تا 6 ماهگی
در این دوران کودک می‌تواند تغییر لحن صدای شما را تشخیص دهد. به عنوان مثال وقتی به او در مورد کاری که انجام می‌دهد از فعل منفی «نه» استفاده ‌کنید، او متوجه می‌شود و کاری که انجام می‌دهد را متوقف می‌کند. از طرفی برخی از کودکان ممکن است متوجه اینکه منظور شما چیست نشوند و نباید در این خصوص زیاد نگران باشید.
5 تا 6 ماهگی
در این دوره وقتی کودک خود را صدا می‌زنید او می‌تواند نسبت به اسمش واکنش نشان دهد، اما شاید متوجه نشود که چرا اسمش را صدا زدید و از او چه می‌خواهید.
6 تا 7 ماهگی
در این دوره کودک می‌تواند برخی از حرف‌هایی که به او می‌زنید را متوجه شود. مثلاً وقتی به او می‌گویید «یوسف، این دستمال را بگیر و آن را داخل سطل زباله بینداز» شاید بفهمد که چه چیزی گفته‌اید اما نمی‌داند که چطور باید این کار را انجام دهد. به همین دلیل به راهنمایی‌های شما نیاز دارد.
10 تا 12 ماهگی
در این دوره کودک شما می‌توانید دستورات و سخنانی که به او می‌گویید را درک کند و با زبان بدن نیز آشنا می‌شود. در این مرحله نیز کودکتان نیازمند راهنمایی‌های عملی شما خواهد بود.
اولین واکنش نوزاد به اسم خود | نقش والدین در بهبود مهارت‌های شنیداری و گفتاری
آشنایی با صداهای مختلف
برخی از والدین برای اینکه بتوانند مهارت‌های شنیداری و گفتاری کودکشان را تقویت کنند از یک آهنگ مخصوص و یک لالایی قدیمی استفاده می‌کنند. اگر می‌خواهید که کودک شما بتواند نام و حرف‌هایی که با او می‌زنید را درک کند باید طیف گسترده‌ای از موسیقی‌ها و لالایی‌ها، صدای باد، تیک تاک ساعت و هر چیز دیگر را برای او پخش کنید. با این کار بعد از مدتی کودک شما می‌تواند به نامی که او را صدا می‌زنید، واکنش مثبت نشان دهد.
خواندن کتاب داستان
خواندن کتاب در تقویت نیروی شنیداری کودک شما بسیار مؤثر است. کتاب‌ داستان‌های متنوع و جذابی را برای او انتخاب کرده و سعی داشته باشید که آن را همراه با تغییر لحن صدا، خواندن به شکل شعر و ... برای او بخوانید. این مهم باعث می‌شود که ارتباط شنیداری بین شما و کودکتان هیجان انگیزتر شود. در حین اینکه برای او کتاب می‌خوانید بارها اسمش را صدا بزنید.
تکرار نام کودک با مکالمه‌های یک طرفه
برای اینکه یک کودک بتواند نام خود درک کرده و با آن ارتباط برقرار کند شما به عنوان والدین باید در هر شرایطی نام او را صدا بزنید و یا در گفت‌وگوی خود آن را بگنجانید. مثلاً می‌توانید بگوید «ببین رضا، آسمان امروز آبی است، رضا اجازه بده مادر برای خود یک فنجان قهوه بریزد». داشتن این مکالمه‌های یک طرف می‌تواند مهارت‌های زبانی و شنیداری کودک شما را تقویت کند و او را به این نتیجه می‌رساند که هر وقت کلمه رضا را شنید، یعنی خودش است.
چه زمانی باید نسبت به مهارت‌های شنیداری و درک کودک خود نگران شویم؟
همانطور که بیان شد این مهم که کودک چند بار به اسمی که صدایش می‌زنید واکنش نشان می‌دهد، می‌تواند از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد. اما مواقعی وجود دارد که به شما می‌گوید که دقیقاً چه زمانی باید نگران شوید.
اولین واکنش نوزاد به اسم خود | احتمال ابتلا به ناشنوایی
توانایی شنیداری کودکان بسیار قوی است و در عین حال با تمرکز بالایی که دارند می‌توانند در شلوغ ترین محیط‌ها راحت بخوابند. کمبود اکسیژن در زمان تولد، ابتلا به عفونت‌های شدید گوشی و یا متولد شدن در خانواده‌هایی که ناشنوا هستند، می‌تواند کودک را با اختلال شنوایی مواجه کند. به همین دلیل ممکن است وقتی او را به اسم صدا می‌زنید واکنشی از خود نشان ندهد. در این مورد باید با پزشک متخصص مشورت کنید.
واکنش به صداهای بلند و آرام
وقتی کودک به صورت ناگهانی در معرض صدایی بلند و یا نوایی آرام از طرف شما و یا محیط روبه‌رو می‌شود باید واکنش‌های ناگهانی از خود نشان دهد. مثلاً وقتی سکوت حکم فرما است اگر صدایی ناگهانی مثل افتادن یک لیوان در زمین و شکستن آن را بشنوند باید سریع واکنش نشان دهد. در غیر این صورت ممکن است شنوایی او دچار مشکل باشد.
آزمایش‌های سریع خانگی برای تست شنوایی کودک
دست زدن پشت سر کودک
برای اینکه مطمئن شوید کودک از سلامتی شنوایی برخوردار است می‌توانید پشت سر او چند بار دست بزنید. اگر به دست زدن شما واکنش نشان داد و سرش را به سمت‌تان چرخاند، می‌توانید اطمینان پیدا کنید که شنوایی‌اش طبیعی است و می‌تواند اسم خود را بشناسد.
صدا زدن اسم
چند بار اسم او را با فاصله صدا بزنید، اگر برگشت و با چشمانش شما را دنبال کرد یعنی می‌تواند بشنوند و نامش را تشخیص دهد.
نشان دادن تصاویر
اگر کودکتان بین 10 تا 15 ماهگی قرار دارد، وقتی برایش کتاب می‌خوانید در حین خواندن از او بخواهید که تصویر یک حیوان و یا یک درختی که در کتاب وجود دارد را به شما نشان دهد. اگر از انجام آن امتناع کرد، می‌تواند نشان دهنده مشکل در شنوایی‌اش باشد.
مراجعه به پزشک
همانطور که گفتیم نشانه‌های بالا می‌توانند از علائم مشکل در شنوایی کودک باشد، اما اینکه کودک به اسمی که صدایش می‌زنید واکنش نشان ندهد هم شاید هیچ ارتباطی با بیماری‌ها و مشکلات شنوایی نداشته باشد. از این رو برای اطمینان از این مهم که شنوایی فرزندتان سالم است می‌توانید به پزشک مراجعه کنید.
اگر پزشک به شما اطمینان داد که کودکتان مشکلی ندارد، نگران نباشید، او اسم خودش را می‌شنوند و حتی متوجه هم می‌شود اما فعلاً تمایلی به واکنش نشان دادن از خود ندارد. در این خصوص کودک را تحت فشار قرار ندهید و از روش‌هایی که گفته شد مثل تکرار کردن استفاده کنید. به مرور زمان نسبت به اسمی که او را صدا می‌زنید، واکنش نشان خواهد داد.
سؤالات متداول در خصوص اولین واکنش نوزاد به اسم خود
وقتی با کودک حرف می‌زنیم چه لحنی داشته باشیم؟
حتماً باید از لحنی دوستانه استفاده کنید. مثلاً اگر کودک را به حمام بردید، با لبخند در صورتش نگاه کنید و بعد از صدا کردن اسمش از او بپرسید که «علی کوچولو از حمام لذت بردی؟» و بعد دو مرتبه لبخند بزنید.
چه زمانی عدم واکنش کودک به اسمش می‌تواند خطرناک باشد؟
اگر کودکی با تمام شدن 9 ماهگی هنوز هم به اسمش واکنش نشان نداد سعی کنید این مهم را به تأخیر نیندازید و آن را نزد پزشک ببرید.