بزرگنمايي:

آریا بانو - هفته نامه سلامت / مجموعه عواملی که میتوانند موجب درد زیر شکم در خانم ها باشند:
درد ناشی از تخمک گذاری
علل درد تخمدان متفاوت است. بعضی از خانم ها در نیمه چرخه عادت ماهانه دچار درد ناشی از تخمک گذاری می شوند. این درد به دلیل وجود مایعی است که در اثر آزاد شدن فولیکول به فضای داخل رحم ریخته می شود. درد مشکلی برای فرد ایجاد نمی کند، فقط کمی آزار دهنده است و به مرور و طی 8-7 ساعت و بدون درمان فروکش می کند. بیشتر خانم ها با این نوع درد آشنا هستند و هر ماه آن را تجربه می کنند.
درد در اثر کیست تخمدان
افرادی که دچار کیست تخمدان هستند شاید هیچ علامتی نداشته باشند، ولی با بزرگ تر شدن کیست ممکن است عارضه ای به نام «تورسیون کیست» یا «پیچ خوردن کیست حول محور تخمدان» اتفاق بیفتد. این عارضه بسیار دردناک است و بیمار حتما باید خود را به مرکز درمانی برساند. مورد بعدی «پرفوراسیون کیست» است. در این مواقع نیز کیست پاره می شود و درد ایجاد می کند. پارگی ممکن است با خونریزی همراه باشد.
زنانی که دچار نشانگان تخمدان پلی کیستیک هستند هم معمولا درد شدیدی را هنگام عادت ماهانه تجربه می کنند. این افراد ممکن است غیر از زمان عادت ماهانه هم درد داشته باشند البته پلی کیستیک تخمدان با علائم دیگری مانند هیرسوتیسم، بی نظمی عادت ماهانه و… همراه است.
مورد دیگری که باید به آن توجه داشت درد در اثر توده های سرطانی در تخمدان است. همان طور که می دانید سرطان بیماری بی سروصدایی است و معمولا زمانی درد ایجاد می کند که توده گسترش یافته است. افرادی که در خانواده و بستگان نزدیک خود سرطان زنانه داشته اند باید با پزشک متخصص زنان در مورد شیوه پیگیری ها مشورت کنند.
نشانگان پیش از عادت ماهانه
اغلب ما نشانگان پیش از عادت ماهانه را با تغییرات خلق وخو در خانم ها می شناسیم، ولی این اختلال با علائم دیگری مانند گرفتگی شدید عضلات شکم، سردرد، کمر درد و حساس شدن پستان ها و… نیز ممکن است همراه باشد. نشانگان پیش از عادت ماهانه مشکل خاصی محسوب نمی شود و نیازی هم به درمان ندارد، مگر اینکه در زندگی شخصی فرد اختلال ایجاد کند.
درد عادت ماهانه
درد عادت ماهانه معمولا چند ساعت قبل از شروع عادت ماهانه آغاز می شود. خانم ها ممکن است درد را در ناحیه زیرشکم، کمر، پاها و… حس کنند. درد در اغلب خانم ها به فاصله کمی بعد از شروع عادت ماهانه فروکش می کند. علت آن آزاد شدن هورمونی در رحم و انقباضات عضلات صاف رحمی است. در مواقعی که درد شدید است می توان از مسکن ها، گرما دادن و… برای کاهش درد استفاده کرد.
درد ناشی از مشکلات لوله رحمی
یکی از موارد شایعی که موجب درد زیرشکم در خانم ها می شود، توبکتومی یا بستن لوله هاست. در اثر بستن لوله ممکن است چسبندگی ایجاد و فرد بعد از آن دچار درد مزمن شود.
بیماری ای به نام «سالپنژیت» هم باعث ایجاد درد در بیمار می شود. در این بیماری لوله های رحمی در اثر عفونت دچار التهاب و چسبندگی می شوند. چسبندگی لوله ها احتمال بارداری را در زن کاهش می دهد.
دردهایی که منشاء رحمی دارند
یکی از مواردی که ممکن است باعث درد در ناحیه شکم شود وجود فیبروم های داخل رحمی است. البته فیبروم ها معمولا درد ایجاد نمی کنند ولی فیبروم هایی که بزرگ هستند ممکن است به احشای اطراف فشار وارد کنند و بیمار درد را به صورت درد زیر شکم یا فشار داخل شکمی احساس کند.
دردهایی که منشاء عفونی دارند
زنان ممکن است به عفونت لگنی مبتلا شوند. علت عفونت لگنی متنوع است. این بیماری معمولا با تب بالا نیز همراه است. ابتلا به بیماری های عفونی منتقله از راه جنسی نیز می تواند باعث درد ناحیه لگن و زیر شکم شود. همچنین زنانی که دچار عفونت طول کشیده در ناحیه واژن هستند، گاهی دچار زخم در ناحیه سرویکس می شوند که علائم زخم ممکن است به صورت درد ناحیه زیرشکم و حتی درد در ناحیه زیر کمر احساس شود.
آندومتریوز
در آندومتریوز بافت رحمی به مکان هایی غیر از حفره رحم پیشروی می کند. این مکان‎ها ممکن است شامل دیواره لوله رحم، روده ها، حفره پریتوئن یا شکم، روی تخمدان ها و… باشد. آندومتریوز بیماری خطرناکی نیست ولی ممکن است درد زیادی برای خانم ایجاد کند.
افتادگی واژن و مثانه
خانم هایی که چند بار زایمان طبیعی داشته اند و زنان مسن بیشتر در معرض این اختلال هستند. در این بیماری فرد معمولا فشاری را در ناحیه زیر شکم احساس می کند. ممکن است اختلالاتی در دفع ادرار و به ندرت مدفوع هم پیدا کند. گاهی بیماران از درد هم شکایت دارند. درمان افتادگی واژن و مثانه آموزش ورزشی به نام کیگل است ولی در مواقع شدید چنین توصیه هایی بی فایده است و افتادگی واژن و مثانه باید با جراحی اصلاح شود.
بارداری
خانم های باردار نیز باید نسبت به درد هوشیار باشند. دردهایی که قبل از هفته 20-18 بارداری و در ناحیه شکم اتفاق می افتد، ممکن است نشانه سقط جنین باشد. کمتر سقط جنینی است که با درد توام نباشد. خونریزی نیز می تواند نشانه ای برای سقط جنین باشد.
درد ناشی از ناحیه محل جراحی سزارین
بعضی از خانم ها بعد از سزارین دچار درد شکمی می شوند. این درد ممکن است ناشی از محل برش سزارین باشد. چسبندگی بافت های مجاور رحم به یکدیگر ممکن است باعث درد شود.
درد بعد از رابطه زناشویی
بعضی از خانم ها از رابطه زناشویی دردناک شکایت دارند. در مواقعی که عفونت یا زخمی در ناحیه دهانه رحم وجود دارد، ممکن است بعد از رابطه زناشویی درد شکمی ایجاد شود. خشکی واژن نیز عامل دیگری است که رابطه زناشویی را دردناک می کند. خشکی واژن اغلب در سنین بالا دیده می شود. این افراد برای معاینات کلی تر باید به متخصص زنان مراجعه کنند.
دردهایی که در اثر عفونت دستگاه ادراری ایجاد می شوند
خانم ها ممکن است دچار عفونت دستگاه ادراری شوند. عفونت در مثانه یا سیستیت علاوه بر تکرر ادرار، سوزش و… موجب درد در ناحیه زیر شکم یا لگن هم می شود.
آپاندیسیت
آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس عارضه شایعی است که بیشتر در سنین پایین شیوع دارد. گاهی این لوله کوچک که در قسمت پایینی سمت راست بدن قرار دارد دچار التهاب می شود و اگر خیلی زود خارج نشود، ممکن است پرفوره یا سوراخ شده و مایع عفونی وارد حفره شکمی شود. درد آپاندیسیت معمولا به صورت ناگهانی و از دور ناف شروع می شود و به زیر شکم گسترش می یابد. بیمار نسبت به معاینه بسیار حساس است و تهوع و استفراغ نیز ممکن است وجود داشته باشد. آپاندیس در دوران بارداری به دلیل افزایش حجم رحم، کمی بالاتر از محل واقعی خود قرار می گیرد.
نشانگاه روده تحریک پذیر
این اختلال در جامعه شیوع زیادی دارد. بیماران تک علامتی نیستند و درد شکم یا زیرشکم یکی از علائم است. چنین افرادی ممکن است دچار نفخ، یبوست یا اسهال مداوم و حرکات غیرعادی روده باشند. نشانگان روده تحریک پذیر بیماری محسوب نمی شود و اختلالی در عملکرد اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک وجود دارد، اما در صورتی که شدید باشد می تواند کیفیت زندگی بیمار را به شدت پایین بیاورد. قابل توجه اینکه در آزمایش های افراد مبتلا به نشانگان روده تحریک پذیر موردی مبنی بر نشانه های بیماری دیده نمی شود.
سنگ حالب
گاهی بیمار دچار سنگ کلیه است و سنگ از مکان خود حرکت می کند. در این مواقع سنگ باید مسیر حالب و لوله ادراری را طی کند تا به مثانه برسد. وجود سنگ در حالب و مجاری ادراری بسیار دردناک است و تا وقتی سنگ از آنجا عبور نکرده، درد ادامه خواهد یافت. اگر سنگ به مدت طولانی مجرا را مسدود کند، احتمال برگشت ادرار و عفونت کلیه وجود دارد.
بیماری های مثانه
وجود سنگ در مثانه، عفونت یا سرطان مثانه نیز باعث درد در ناحیه زیر شکم می شود.
یبوست
بعضی از افراد همیشه دچار یبوست هستند. یبوست ناشی از عملکرد بد روده ها، اشتباه در شیوه تغذیه، استرس و… است و حتما باید درمان شود. درد ناشی از بارداری خارج رحمی، یک مشکل اورژانسی است.
مورد مهمی که سبب بروز درد در زیر شکم خانم ها می شود، بارداری خارج رحمی است که معمولا این بارداری داخل لوله رحم اتفاق می افتد. در بارداری خارج رحمی ابتدا بیمار علائمی ندارد ولی با بزرگ تر شدن جنین و فشار به دیوار لوله و کافی نبودن فضا برای جنین، بیمار دچار درد شدید و حاد در ناحیه زیر شکم می شود که ممکن است با تهوع، استفراغ و خونریزی از رحم همراه باشد. بارداری داخل لوله رحمی یک مورد اورژانسی است که خیلی زود باید جنین از آن خارج شود. گاهی جنین در مکان پرخونی از لوله قرار می گیرد و پارگی در این ناحیه می تواند کشنده باشد. همه خانم ها باید از لحظه ای که متوجه بارداری خود می شوند تحت نظر پزشک باشند تا چنین مواردی زود تشخیص داده شود.