بزرگنمايي:

آریا بانو - باشگاه خبرنگاران / سوره توبه یا برائت نهمین سوره قرآن است و در جزء دهم و یازدهم آن قرار دارد.
این سوره بدون «بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز می‌شود و به مسلمانان دستور می‌دهد با مشرکان قطع ارتباط کنند و به پیامبر (ص) دستور می‌دهد، برای مشرکان طلب آمرزش نکند.
در سوره توبه همچنین درباره جهاد با کفار و مشرکان و مسئله زکات سخن گفته شده است.
از آیات مشهور این سوره آیه لاتحزن است که به واقعه هجرت پیامبر (ص) و پنهان‌شدن در غار اشاره می‌کند و آیه صادقین که مؤمنان را به همراهی با «صادقین» دستور می‌دهد. در روایات آمده است مراد از صادقین، امامان معصوم‌اند.
پیامبر (ص) درباره فضیلت خواندن سوره توبه می‌فرماید: هر کس سوره انفال و توبه را قرائت کند، من شفاعت‌کننده و گواهی‌دهنده به سود او در روز قیامت هستم که او از نفاق (دورویی) به دور است و به تعداد همه مردان و زنان منافق در دنیا، ده حسنه به او عطا می‌شود و ده گناه از او پاک شده و ده درجه بر درجات او افزوده می‌شود و عرش و حاملان آن در ایام حضورش در دنیا، بر او درود می‌فرستند.
امام صادق (ع) نیز در این باره فرمودند: کسی که سوره انفال و توبه را در هر ماه قرائت کند، هرگز نفاق وارد قلب او نمی‌شود و از شیعیان (واقعی) امام علی (ع) خواهد بود.
متن سوره توبه همراه با ترجمه
بَرَ‌اءَهٌ مِّنَ اللَّـهِ وَ رَ‌سُولِهِ إِلَى الَّذِینَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِ‌کِینَ ﴿١﴾
این آیات اعلام بیزارى و عدم تعهد است از طرف خدا و پیامبرش نسبت به آن مشرکانى که با ایشان پیمان بسته‌اید (1)
فَسِیحُوا فِی الْأَرْ‌ضِ أَرْ‌بَعَهَ أَشْهُرٍ وَ اعْلَمُوا أَنَّکُمْ غَیْرُ مُعْجِزِی اللَّـهِ ۙ وَ أَنَّ اللَّـهَ مُخْزِی الْکَافِرِ‌ینَ ﴿٢﴾
پس اى مشرکان چهار ماه دیگر با امنیت کامل در زمین بگردید و بدانید که شما نمى‌توانید خدا را به ستوه آورید و این خداست که رسواکننده کافران است (2)
وَ أَذَانٌ مِّنَ اللَّـهِ وَرَ‌سُولِهِ إِلَى النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ أَنَّ اللَّـهَ بَرِ‌یءٌ مِّنَ الْمُشْرِ‌کِینَ ۙ وَرَ‌سُولُهُ ۚ فَإِن تُبْتُمْ فَهُوَ خَیْرٌ لَّکُمْ ۖ وَإِن تَوَلَّیْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّکُمْ غَیْرُ مُعْجِزِی اللَّـهِ ۗ وَبَشِّرِ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا بِعَذَابٍ أَلِیمٍ ﴿٣﴾
و این آیات اعلامى است از جانب خدا و پیامبرش به مردم در روز حج اکبر که خدا و پیامبرش در برابر مشرکان تعهدى ندارند با این حال اگر از کفر توبه کنید آن براى شما بهتر است و اگر روى بگردانید پس بدانید که شما خدا را درمانده نخواهید کرد و کسانى را که کفر ورزیدند از عذابى دردناک خبر ده (3)
إِلَّا الَّذِینَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِ‌کِینَ ثُمَّ لَمْ یَنقُصُوکُمْ شَیْئًا وَ لَمْ یُظَاهِرُ‌وا عَلَیْکُمْ أَحَدًا فَأَتِمُّوا إِلَیْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَىٰ مُدَّتِهِمْ ۚ إِنَّ اللَّـهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ ﴿٤﴾
مگر آن مشرکانى که با آنان پیمان بسته‌اید و چیزى از تعهدات خود نسبت به شما فروگذار نکرده و کسى را بر ضد شما پشتیبانى ننموده‌اند پس پیمان اینان را تا پایان مدتشان تمام کنید چرا که خدا پرهیزگاران را دوست دارد (4)
فَإِذَا انسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُ‌مُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِ‌کِینَ حَیْثُ وَجَدتُّمُوهُمْ وَ خُذُوهُمْ وَ احْصُرُ‌وهُمْ وَ اقْعُدُوا لَهُمْ کُلَّ مَرْ‌صَدٍ ۚ فَإِن تَابُوا وَ أَقَامُوا الصَّلَاهَ وَ آتَوُا الزَّکَاهَ فَخَلُّوا سَبِیلَهُمْ ۚ إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ رَّ‌حِیمٌ ﴿٥﴾
پس چون ماه‌هاى حرام سپرى شد مشرکان را هر کجا یافتید بکشید و آنان را دستگیر کنید و به محاصره درآورید و در هر کمینگاهى به کمین آنان بنشینید پس اگر توبه کردند و نماز برپا داشتند و زکات دادند راه برایشان گشاده گردانید زیرا خدا آمرزنده مهربان است (5)
وَ إِنْ أَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِ‌کِینَ اسْتَجَارَ‌کَ فَأَجِرْ‌هُ حَتَّىٰ یَسْمَعَ کَلَامَ اللَّـهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ۚ ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَعْلَمُونَ ﴿٦﴾
و اگر یکى از مشرکان از تو پناه خواست پناهش ده تا کلام خدا را بشنود سپس او را به مکان امنش برسان چرا که آنان قومى نادانند (6)
کَیْفَ یَکُونُ لِلْمُشْرِ‌کِینَ عَهْدٌ عِندَ اللَّـهِ وَ عِندَ رَ‌سُولِهِ إِلَّا الَّذِینَ عَاهَدتُّمْ عِندَ الْمَسْجِدِ الْحَرَ‌امِ ۖ فَمَا اسْتَقَامُوا لَکُمْ فَاسْتَقِیمُوا لَهُمْ ۚ إِنَّ اللَّـهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ ﴿٧﴾
چگونه مشرکان را نزد خدا و نزد فرستاده او عهدى تواند بود؟ مگر با کسانى که کنار مسجد الحرام پیمان بسته‌اید پس تا با شما بر سر عهد پایدارند با آنان پایدار باشید زیرا خدا پرهیزگاران را دوست مى‌دارد (7)
کَیْفَ وَ إِن یَظْهَرُ‌وا عَلَیْکُمْ لَا یَرْ‌قُبُوا فِیکُمْ إِلًّا وَ لَا ذِمَّهً ۚ یُرْ‌ضُونَکُم بِأَفْوَاهِهِمْ وَ تَأْبَىٰ قُلُوبُهُمْ وَ أَکْثَرُ‌هُمْ فَاسِقُونَ ﴿٨﴾
چگونه براى آنان عهدى است با اینکه اگر بر شما دست یابند در باره شما نه خویشاوندى را مراعات مى‌کنند و نه تعهدى را شما را با زبانشان راضى مى‌کنند و حال آنکه دلهایشان امتناع مى‌ورزد و بیشترشان منحرفند (8)
اشْتَرَ‌وْا بِآیَاتِ اللَّـهِ ثَمَنًا قَلِیلًا فَصَدُّوا عَن سَبِیلِهِ ۚ إِنَّهُمْ سَاءَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿٩﴾
آیات خدا را به بهاى ناچیزى فروختند و مردم را از راه او باز داشتند به راستى آنان چه بد اعمالى انجام مى‌دادند (9)
لَا یَرْ‌قُبُونَ فِی مُؤْمِنٍ إِلًّا وَ لَا ذِمَّهً ۚ وَ أُولَـٰئِکَ هُمُ الْمُعْتَدُونَ ﴿١٠﴾
در باره هیچ مومنى مراعات خویشاوندى و پیمانى را نمى‌کنند و ایشان همان تجاوزکارانند (10)
فَإِن تَابُوا وَ أَقَامُوا الصَّلَاهَ وَ آتَوُا الزَّکَاهَ فَإِخْوَانُکُمْ فِی الدِّینِ ۗ وَ نُفَصِّلُ الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ ﴿١١﴾
پس اگر توبه کنند و نماز برپا دارند و زکات دهند در این صورت برادران دینى شما مى‌باشند و ما آیات خود را براى گروهى که مى‌دانند به تفصیل بیان مى‌کنیم (11)
وَ إِن نَّکَثُوا أَیْمَانَهُم مِّن بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَ طَعَنُوا فِی دِینِکُمْ فَقَاتِلُوا أَئِمَّهَ الْکُفْرِ ۙ إِنَّهُمْ لَا أَیْمَانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ یَنتَهُونَ ﴿١٢﴾
و اگر سوگندهاى خود را پس از پیمان خویش شکستند و شما را در دینتان طعن زدند پس با پیشوایان کفر بجنگید چرا که آنان را هیچ پیمانى نیست باشد که از پیمان‌شکنىباز ایستند (12)
أَلَا تُقَاتِلُونَ قَوْمًا نَّکَثُوا أَیْمَانَهُمْ وَ هَمُّوا بِإِخْرَ‌اجِ الرَّ‌سُولِ وَ هُم بَدَءُوکُمْ أَوَّلَ مَرَّ‌هٍ ۚ أَتَخْشَوْنَهُمْ ۚ فَاللَّـهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَوْهُ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ ﴿١٣﴾
چرا با گروهى که سوگندهاى خود را شکستند و بر آن شدند که فرستاده خدا را بیرون کنند و آنان بودند که نخستین‌بار جنگ را با شما آغاز کردند نمى‌جنگید؟ آیا از آنان مى‌ترسید؟ با اینکه اگر مومنید خدا سزاوارتر است که از او بترسید (13)
قَاتِلُوهُمْ یُعَذِّبْهُمُ اللَّـهُ بِأَیْدِیکُمْ وَ یُخْزِهِمْ وَ یَنصُرْ‌کُمْ عَلَیْهِمْ وَ یَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُّؤْمِنِینَ ﴿١٤﴾
با آنان بجنگید خدا آنان را به دست شما عذاب و رسوایشان مى‌کند و شما را بر ایشان پیروزى مى‌بخشد و دلهاى گروه مومنان را خنک مى‌گرداند (14)
وَ یُذْهِبْ غَیْظَ قُلُوبِهِمْ ۗ وَ یَتُوبُ اللَّـهُ عَلَىٰ مَن یَشَاءُ ۗ وَ اللَّـهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ ﴿١٥﴾
و خشم دلهایشان را ببرد و خدا توبه هر که را بخواهد مى‌پذیرد و خدا داناى حکیم است (15)
أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تُتْرَ‌کُوا وَ لَمَّا یَعْلَمِ اللَّـهُ الَّذِینَ جَاهَدُوا مِنکُمْ وَ لَمْ یَتَّخِذُوا مِن دُونِ اللَّـهِ وَ لَا رَ‌سُولِهِ وَ لَا الْمُؤْمِنِینَ وَ لِیجَهً ۚ وَ اللَّـهُ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴿١٦﴾
آیا پنداشته‌اید که به خود واگذار مى‌شوید و خداوند کسانى را که از میان شما جهاد کرده و غیر از خدا و فرستاده او و مومنان محرم اسرارى نگرفته‌اند معلوم نمى‌دارد؟ و خدا به آنچه انجام مى‌دهید آگاه است (16)
مَا کَانَ لِلْمُشْرِ‌کِینَ أَن یَعْمُرُ‌وا مَسَاجِدَ اللَّـهِ شَاهِدِینَ عَلَىٰ أَنفُسِهِم بِالْکُفْرِ ۚ أُولَـٰئِکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ وَ فِی النَّارِ هُمْ خَالِدُونَ ﴿١٧﴾
مشرکان را نرسد که مساجد خدا را آباد کنند در حالى که به کفر خویش شهادت مى‌دهند آنانند که اعمالشان به هدر رفته و خود در آتش جاودانند (17)
إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّـهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّـهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ أَقَامَ الصَّلَاهَ وَ آتَى الزَّکَاهَ وَ لَمْ یَخْشَ إِلَّا اللَّـهَ ۖ فَعَسَىٰ أُولَـٰئِکَ أَن یَکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِینَ ﴿١٨﴾
مساجد خدا را تنها کسانى آباد مى‌کنند که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده و نماز برپا داشته و زکات داده و جز از خدا نترسیده‌اند پس امید است که اینان از راه‌یافتگان باشند (18)
أَجَعَلْتُمْ سِقَایَهَ الْحَاجِّ وَ عِمَارَ‌هَ الْمَسْجِدِ الْحَرَ‌امِ کَمَنْ آمَنَ بِاللَّـهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ جَاهَدَ فِی سَبِیلِ اللَّـهِ ۚ لَا یَسْتَوُونَ عِندَ اللَّـهِ ۗ وَ اللَّـهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ ﴿١٩﴾
آیا سیراب ساختن حاجیان و آباد کردن مسجد الحرام را همانند کار کسى پنداشته‌اید که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده و در راه خدا جهاد مى‌کند؟ نه این دو نزد خدا یکسان نیستند و خدا بیدادگران را هدایت نخواهد کرد (19)
الَّذِینَ آمَنُوا وَ هَاجَرُ‌وا وَ جَاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللَّـهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَ‌جَهً عِندَ اللَّـهِ ۚ وَ أُولَـٰئِکَ هُمُ الْفَائِزُونَ ﴿٢٠﴾
کسانى که ایمان آورده و هجرت کرده و در راه خدا با مال و جانشان به جهاد پرداخته‌اند نزد خدا مقامى هر چه والاتر دارند و اینان همان رستگارانند (20)
یُبَشِّرُ‌هُمْ رَ‌بُّهُم بِرَ‌حْمَهٍ مِّنْهُ وَ رِ‌ضْوَانٍ وَ جَنَّاتٍ لَّهُمْ فِیهَا نَعِیمٌ مُّقِیمٌ ﴿٢١﴾
پروردگارشان آنان را از جانب خود به رحمت و خشنودى و باغهایى در بهشت که در آن‌ها نعمتهایى پایدار دارند مژده مى‌دهد (21)
خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا ۚ إِنَّ اللَّـهَ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ ﴿٢٢﴾
جاودانه در آن‌ها خواهند بود در حقیقت خداست که نزد او پاداشى بزرگ است (22)
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا آبَاءَکُمْ وَإِخْوَانَکُمْ أَوْلِیَاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْکُفْرَ عَلَى الْإِیمَانِ ۚ وَمَن یَتَوَلَّهُم مِّنکُمْ فَأُولَـٰئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿٢٣﴾
اى کسانى که ایمان آورده‌اید اگر پدرانتان و برادرانتان کفر را بر ایمان ترجیح دهند آنان را به دوستى مگیرید و هر کس از میان شما آنان را به دوستى گیرد آنان همان ستمکارانند (23)
قُلْ إِن کَانَ آبَاؤُکُمْ وَ أَبْنَاؤُکُمْ وَ إِخْوَانُکُمْ وَ أَزْوَاجُکُمْ وَ عَشِیرَ‌تُکُمْ وَ أَمْوَالٌ اقْتَرَ‌فْتُمُوهَا وَ تِجَارَ‌هٌ تَخْشَوْنَ کَسَادَهَا وَ مَسَاکِنُ تَرْ‌ضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَیْکُم مِّنَ اللَّـهِ وَ رَ‌سُولِهِ وَ جِهَادٍ فِی سَبِیلِهِ فَتَرَ‌بَّصُوا حَتَّىٰ یَأْتِیَ اللَّـهُ بِأَمْرِ‌هِ ۗ وَ اللَّـهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ ﴿٢٤﴾
بگو: اگر پدران و پسران و برادران و زنان و خاندان شما و اموالى که گرد آورده‌اید و تجارتى که از کسادش بیمناکید و سراهایى را که خوش مى‌دارید نزد شما از خدا و پیامبرش و جهاد در راه وى دوست‌داشتنى‌تر است پس منتظر باشید تا خدا فرمانش را به اجرا در آورد و خداوند گروه فاسقان را راهنمایى نمى‌کند (24)
لَقَدْ نَصَرَ‌کُمُ اللَّـهُ فِی مَوَاطِنَ کَثِیرَ‌هٍ ۙ وَ یَوْمَ حُنَیْنٍ ۙ إِذْ أَعْجَبَتْکُمْ کَثْرَ‌تُکُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنکُمْ شَیْئًا وَ ضَاقَتْ عَلَیْکُمُ الْأَرْ‌ضُ بِمَا رَ‌حُبَتْ ثُمَّ وَلَّیْتُم مُّدْبِرِ‌ینَ ﴿٢٥﴾
قطعا خداوند شما را در مواضع بسیارى یارى کرده است و نیز در روز حنین آن هنگام که شمار زیادتان شما را به شگفت آورده بود ولى به هیچ وجه از شما دفع خطر نکرد و زمین با همه فراخى بر شما تنگ گردید سپس در حالى که پشت به دشمن کرده بودید برگشتی (25)
ثُمَّ أَنزَلَ اللَّـهُ سَکِینَتَهُ عَلَىٰ رَ‌سُولِهِ وَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ وَ أَنزَلَ جُنُودًا لَّمْ تَرَ‌وْهَا وَ عَذَّبَ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا ۚ وَ ذَٰلِکَ جَزَاءُ الْکَافِرِ‌ینَ ﴿٢٦﴾
آنگاه خدا آرامش خود را بر فرستاده خود و بر مومنان فرود آورد و سپاهیانى فرو فرستاد که آن‌ها را نمى‌دیدید و کسانى را که کفر ورزیدند عذاب کرد و سزاى کافران همین بود (26)
ثُمَّ یَتُوبُ اللَّـهُ مِن بَعْدِ ذَٰلِکَ عَلَىٰ مَن یَشَاءُ ۗ وَ اللَّـهُ غَفُورٌ رَّ‌حِیمٌ ﴿٢٧﴾
سپس خدا بعد از این واقعه توبه هر کس را بخواهد مى‌پذیرد و خدا آمرزنده مهربان است (27)
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِ‌کُونَ نَجَسٌ فَلَا یَقْرَ‌بُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَ‌امَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَـٰذَا ۚ وَ إِنْ خِفْتُمْ عَیْلَهً فَسَوْفَ یُغْنِیکُمُ اللَّـهُ مِن فَضْلِهِ إِن شَاءَ ۚ إِنَّ اللَّـهَ عَلِیمٌ حَکِیمٌ ﴿٢٨﴾
اى کسانى که ایمان آورده‌اید حقیقت این است که مشرکان ناپاکند پس نباید از سال آینده به مسجدالحرام نزدیک شوند و اگر در این قطع رابطه از فقر بیمناکید پس به زودى خدا اگر بخواهد شما را به فضل خویش بى‌نیاز مى‌گرداند که خدا داناى حکیم است (28)
قَاتِلُوا الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِاللَّـهِ وَ لَا بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَ لَا یُحَرِّ‌مُونَ مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ وَ رَ‌سُولُهُ وَ لَا یَدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ حَتَّىٰ یُعْطُوا الْجِزْیَهَ عَن یَدٍ وَهُمْ صَاغِرُ‌ونَ ﴿٢٩﴾
با کسانى از اهل کتاب که به خدا و روز بازپسین ایمان نمى‌آورند و آنچه را خدا و فرستاده‌اش حرام گردانیده‌اند حرام نمى‌دارند و متدین به دین حق نمى‌گردند کارزار کنید تا با کمال خوارى به دست خود جزیه دهند (29)
وَ قَالَتِ الْیَهُودُ عُزَیْرٌ ابْنُ اللَّـهِ وَ قَالَتِ النَّصَارَ‌ى الْمَسِیحُ ابْنُ اللَّـهِ ۖ ذَٰلِکَ قَوْلُهُم بِأَفْوَاهِهِمْ ۖ یُضَاهِئُونَ قَوْلَ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا مِن قَبْلُ ۚ قَاتَلَهُمُ اللَّـهُ ۚ أَنَّىٰ یُؤْفَکُونَ ﴿٣٠﴾
و یهود گفتند: عُزَیر، پسر خداست و نصارى گفتند: مسیح، پسر خداست این سخنى است باطل که به زبان مى‌آورند و به گفتار کسانى که پیش از این کافر شده‌اند شباهت دارد خدا آنان را بکشد چگونه از حق بازگردانده مى‌شوند؟ (30)
اتَّخَذُوا أَحْبَارَ‌هُمْ وَ رُ‌هْبَانَهُمْ أَرْ‌بَابًا مِّن دُونِ اللَّـهِ وَ الْمَسِیحَ ابْنَ مَرْ‌یَمَ وَ مَا أُمِرُ‌وا إِلَّا لِیَعْبُدُوا إِلَـٰهًا وَاحِدًا ۖ لَّا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ۚ سُبْحَانَهُ عَمَّا یُشْرِ‌کُونَ ﴿٣١﴾
اینان دانشمندان و راهبان خود و مسیح پسر مریم را به جاى خدا به الوهیّت گرفتند با آنکه مأمور نبودند جز اینکه خدایى یگانه را بپرستند که هیچ معبودى جز او نیست منزه است او از آنچه با وى شریک مى‌گردانند (31)
یُرِ‌یدُونَ أَن یُطْفِئُوا نُورَ اللَّـهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَ یَأْبَى اللَّـهُ إِلَّا أَن یُتِمَّ نُورَ‌هُ وَلَوْ کَرِ‌هَ الْکَافِرُ‌ونَ ﴿٣٢﴾
مى‌خواهند نور خدا را با سخنان خویش خاموش کنند ولى خداوند نمى‌گذارد تا نور خود را کامل کند، هر چند کافران را خوش نیاید (32)
هُوَ الَّذِی أَرْ‌سَلَ رَ‌سُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَ‌هُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِ‌هَ الْمُشْرِ‌کُونَ ﴿٣٣﴾
او کسى است که پیامبرش را با هدایت و دین درست فرستاد تا آن را بر هر چه دین است پیروز گرداند هر چند مشرکان خوش نداشته باشند (33)
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ کَثِیرً‌ا مِّنَ الْأَحْبَارِ وَ الرُّ‌هْبَانِ لَیَأْکُلُونَ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَ یَصُدُّونَ عَن سَبِیلِ اللَّـهِ ۗ وَ الَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّهَ وَ لَا یُنفِقُونَهَا فِی سَبِیلِ اللَّـهِ فَبَشِّرْ‌هُم بِعَذَابٍ أَلِیمٍ ﴿٣٤﴾
اى کسانى که ایمان آورده‌اید بسیارى از دانشمندان یهود و راهبان اموال مردم را به ناروا مى‌خورند و آنان را ز راه خدا باز مى‌دارند و کسانى که زر و سیم را گنجینه مى‌کنند و آن را در راه خدا هزینه نمى‌کنند ایشان را از عذابى دردناک خبر ده (34)
یَوْمَ یُحْمَىٰ عَلَیْهَا فِی نَارِ جَهَنَّمَ فَتُکْوَىٰ بِهَا جِبَاهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُ‌هُمْ ۖ هَـٰذَا مَا کَنَزْتُمْ لِأَنفُسِکُمْ فَذُوقُوا مَا کُنتُمْ تَکْنِزُونَ ﴿٣٥﴾
روزى که آن گنجینه ها را در آتش دوزخ بگدازند و پیشانى و پهلو و پشت آنان را با آن‌ها داغ کنند و گویند: این است آنچه براى خود اندوختید پس کیفر آنچه را مى‌اندوختید بچشید (35)
إِنَّ عِدَّهَ الشُّهُورِ عِندَ اللَّـهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرً‌ا فِی کِتَابِ اللَّـهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْ‌ضَ مِنْهَا أَرْ‌بَعَهٌ حُرُ‌مٌ ۚ ذَٰلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ ۚ فَلَا تَظْلِمُوا فِیهِنَّ أَنفُسَکُمْ ۚ وَ قَاتِلُوا الْمُشْرِ‌کِینَ کَافَّهً کَمَا یُقَاتِلُونَکُمْ کَافَّهً ۚ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّـهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ ﴿٣٦﴾
در حقیقت شماره ماه‌ها نزد خدا از روزى که آسمان‌ها و زمین را آفریده در کتاب علم خدا دوازده ماه است از این دوازده ماه، چهار ماه، ماهِ حرام است. این است آیین استوار پس در این چهار ماه بر خود ستم مکنید و همگى با مشرکان بجنگید چنانکه آنان همگى با شما مى‌جنگند و بدانید که خدا با پرهیزگاران است (36)
إِنَّمَا النَّسِیءُ زِیَادَهٌ فِی الْکُفْرِ ۖ یُضَلُّ بِهِ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا یُحِلُّونَهُ عَامًا وَ یُحَرِّ‌مُونَهُ عَامًا لِّیُوَاطِئُوا عِدَّهَ مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ فَیُحِلُّوا مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ ۚ زُیِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ ۗ وَ اللَّـهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِ‌ینَ ﴿٣٧﴾
جز این نیست که جابجا کردن ماههاى حرام فزونى در کفر است که کافران به وسیله آن گمراه مى‌شوند آن را یکسال حلال مى‌شمارند و یکسال دیگر آن را حرام مى‌دانند تا با شماره ماههایى که خدا حرام کرده است موافق سازند و در نتیجه آنچه را خدا حرام کرده بر خود حلال گردانند زشتى اعمالشان برایشان آراسته شده است، و خدا گروه کافران را هدایت نمى‌کند (37)
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَا لَکُمْ إِذَا قِیلَ لَکُمُ انفِرُ‌وا فِی سَبِیلِ اللَّـهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْ‌ضِ ۚ أَرَ‌ضِیتُم بِالْحَیَاهِ الدُّنْیَا مِنَ الْآخِرَ‌هِ ۚ فَمَا مَتَاعُ الْحَیَاهِ الدُّنْیَا فِی الْآخِرَ‌هِ إِلَّا قَلِیلٌ ﴿٣٨﴾
اى کسانى که ایمان آورده‌اید شما را چه شده است که چون به شما گفته مى‌شود: در راه خدا بسیج شوید کندى به خرج مى‌دهید؟ آیا به جاى آخرت به زندگى دنیا دل خوش کرده‌اید؟ متاع زندگى دنیا در برابر آخرت جز اندکى نیست (38)
إِلَّا تَنفِرُ‌وا یُعَذِّبْکُمْ عَذَابًا أَلِیمًا وَ یَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَیْرَ‌کُمْ وَ لَا تَضُرُّ‌وهُ شَیْئًا ۗ وَ اللَّـهُ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿٣٩﴾
اگر بسیج نشوید خدا شما را به عذابى دردناک عذاب مى‌کند و گروهى دیگر به جاى شما مى‌آورد و به او زیانى نخواهید رسانید و خدا بر هر چیزى تواناست (39)
إِلَّا تَنصُرُ‌وهُ فَقَدْ نَصَرَ‌هُ اللَّـهُ إِذْ أَخْرَ‌جَهُ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا ثَانِیَ اثْنَیْنِ إِذْ هُمَا فِی الْغَارِ إِذْ یَقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّـهَ مَعَنَا ۖ فَأَنزَلَ اللَّـهُ سَکِینَتَهُ عَلَیْهِ وَ أَیَّدَهُ بِجُنُودٍ لَّمْ تَرَ‌وْهَا وَ جَعَلَ کَلِمَهَ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا السُّفْلَىٰ ۗ وَ کَلِمَهُ اللَّـهِ هِیَ الْعُلْیَا ۗ وَ اللَّـهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ ﴿٤٠﴾
اگر او پیامبر را یارى نکنید قطعا خدا او را یارى کرد: هنگامى که کسانى که کفر ورزیدند او را از مکه بیرون کردند و او نفر دوم از دو تن بود آنگاه که در غار ثور بودند وقتى به همراه خود مى‌گفت: اندوه مدار که خدا با ماست پس خدا آرامش خود را بر او فرو فرستاد و او را با سپاهیانى که آن‌ها را نمى‌دیدید تأیید کرد و کلمه کسانى را که کفر ورزیدند پست‌تر گردانید و کلمه خداست که برتر است، و خدا شکست‌ناپذیر حکیم است (40)
انفِرُ‌وا خِفَافًا وَ ثِقَالًا وَ جَاهِدُوا بِأَمْوَالِکُمْ وَ أَنفُسِکُمْ فِی سَبِیلِ اللَّـهِ ۚ ذَٰلِکُمْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿٤١﴾
سبکبار و گرانبار بسیج شوید و با مال و جانتان در راه خدا جهاد کنید اگر بدانید این براى شما بهتر است (41)
لَوْ کَانَ عَرَ‌ضًا قَرِ‌یبًا وَ سَفَرً‌ا قَاصِدًا لَّاتَّبَعُوکَ وَلَـٰکِن بَعُدَتْ عَلَیْهِمُ الشُّقَّهُ ۚ وَ سَیَحْلِفُونَ بِاللَّـهِ لَوِ اسْتَطَعْنَا لَخَرَ‌جْنَا مَعَکُمْ یُهْلِکُونَ أَنفُسَهُمْ وَ اللَّـهُ یَعْلَمُ إِنَّهُمْ لَکَاذِبُونَ ﴿٤٢﴾
اگر مالى در دسترس و سفرى آسان و کوتاه بود قطعا از پى تو مى‌آمدند ولى آن راه پر مشقت بر آنان دور مى‌نماید و به زودى به خدا سوگند خواهند خورد که اگر مى‌توانستیم حتما با شما بیرون مى‌آمدیم با سوگند دروغ خود را به هلاکت مى‌کشانند و خدا مى‌داند که آنان سخت دروغگویند (42)
عَفَا اللَّـهُ عَنکَ لِمَ أَذِنتَ لَهُمْ حَتَّىٰ یَتَبَیَّنَ لَکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَ تَعْلَمَ الْکَاذِبِینَ ﴿٤٣﴾
خدایت ببخشاید چرا پیش از آنکه حال راستگویان بر تو روشن شود و دروغگویان را بازشناسى به آنان اجازه دادى؟ (43)
لَا یَسْتَأْذِنُکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِاللَّـهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ أَن یُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ ۗ وَ اللَّـهُ عَلِیمٌ بِالْمُتَّقِینَ ﴿٤٤﴾
کسانى که به خدا و روز بازپسین ایمان دارند در جهاد با مال و جانشان از تو عذر و اجازه نمى‌خواهند و خدا به حال تقواپیشگان داناست (44)
إِنَّمَا یَسْتَأْذِنُکَ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِاللَّـهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ ارْ‌تَابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فِی رَ‌یْبِهِمْ یَتَرَ‌دَّدُونَ ﴿٤٥﴾
تنها کسانى از تو اجازه مى‌خواهند به جهاد نروند که به خدا و روز بازپسین ایمان ندارند و دلهایشان به شک افتاده و در شک خود سرگردانند (45)
وَ لَوْ أَرَ‌ادُوا الْخُرُ‌وجَ لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّهً وَلَـٰکِن کَرِ‌هَ اللَّـهُ انبِعَاثَهُمْ فَثَبَّطَهُمْ وَ قِیلَ اقْعُدُوا مَعَ الْقَاعِدِینَ ﴿٤٦﴾
و اگر به راستى اراده بیرون رفتن داشتند قطعا براى آن ساز و برگى تدارک مى‌دیدند ولى خداوند راه‌افتادن آنان را خوش نداشت پس ایشان را منصرف گردانید و به آنان گفته شد: با ماندگان بمانید (46)
لَوْ خَرَ‌جُوا فِیکُم مَّا زَادُوکُمْ إِلَّا خَبَالًا وَ لَأَوْضَعُوا خِلَالَکُمْ یَبْغُونَکُمُ الْفِتْنَهَ وَ فِیکُمْ سَمَّاعُونَ لَهُمْ ۗ وَ اللَّـهُ عَلِیمٌ بِالظَّالِمِینَ ﴿٤٧﴾
اگر با شما بیرون آمده بودند جز فساد براى شما نمى‌افزودند و به سرعت خود را میان شما مى‌انداختند و در حق شما فتنه‌جویى مى‌کردند و در میان شما جاسوسانى دارند که به نفع آنان اقدام مى‌کنند و خدا به حال ستمکاران داناست (47)
لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَهَ مِن قَبْلُ وَ قَلَّبُوا لَکَ الْأُمُورَ حَتَّىٰ جَاءَ الْحَقُّ وَ ظَهَرَ أَمْرُ اللَّـهِ وَ هُمْ کَارِ‌هُونَ ﴿٤٨﴾
در حقیقت پیش از این نیز در صدد فتنه‌جویى برآمدند و کار‌ها را بر تو وارونه ساختند تا حق آمد و امر خدا آشکار شد در حالى که آنان ناخشنود بودند (48)
وَ مِنْهُم مَّن یَقُولُ ائْذَن لِّی وَ لَا تَفْتِنِّی ۚ أَلَا فِی الْفِتْنَهِ سَقَطُوا ۗ وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِیطَهٌ بِالْکَافِرِ‌ینَ ﴿٤٩﴾
و از آنان کسى است که مى‌گوید: مرا در ماندن اجازه ده و به فتنه‌ام مینداز. هشدار که آنان خود به فتنه افتاده‌اند و بى‌تردید جهنم بر کافران احاطه دارد (49)
إِن تُصِبْکَ حَسَنَهٌ تَسُؤْهُمْ ۖ وَ إِن تُصِبْکَ مُصِیبَهٌ یَقُولُوا قَدْ أَخَذْنَا أَمْرَ‌نَا مِن قَبْلُ وَ یَتَوَلَّوا وَّهُمْ فَرِ‌حُونَ ﴿٥٠﴾
اگر نیکى به تو رسد آنان را بدحال مى‌سازد و اگر پیشامد ناگوارى به تو رسد مى‌گویند: ما پیش از این تصمیم خود را گرفته‌ایم و شادمان روى بر مى‌تابند (50)
قُل لَّن یُصِیبَنَا إِلَّا مَا کَتَبَ اللَّـهُ لَنَا هُوَ مَوْلَانَا ۚ وَ عَلَى اللَّـهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ ﴿٥١﴾
بگو: جز آنچه خدا براى ما مقرر داشته هرگز به ما نمى‌رسد. او سرپرست ماست و مؤمنان باید تنها بر خدا توکل کنند (51)
قُلْ هَلْ تَرَ‌بَّصُونَ بِنَا إِلَّا إِحْدَى الْحُسْنَیَیْنِ ۖ وَ نَحْنُ نَتَرَ‌بَّصُ بِکُمْ أَن یُصِیبَکُمُ اللَّـهُ بِعَذَابٍ مِّنْ عِندِهِ أَوْ بِأَیْدِینَا ۖ فَتَرَ‌بَّصُوا إِنَّا مَعَکُم مُّتَرَ‌بِّصُونَ ﴿٥٢﴾
بگو: آیا براى ما جز یکى از این دو نیکى را انتظار مى‌برید؟ در حالى که ما انتظار مى‌کشیم که خدا از جانب خود یا به دست ما عذابى به شما برساند. پس انتظار بکشید که ما هم با شما در انتظاریم (52)
قُلْ أَنفِقُوا طَوْعًا أَوْ کَرْ‌هًا لَّن یُتَقَبَّلَ مِنکُمْ ۖ إِنَّکُمْ کُنتُمْ قَوْمًا فَاسِقِینَ ﴿٥٣﴾
بگو: چه به رغبت چه با بى‌میلى انفاق کنید هرگز از شما پذیرفته نخواهد شد چرا که شما گروهى فاسق بوده‌اید (53)
وَ مَا مَنَعَهُمْ أَن تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقَاتُهُمْ إِلَّا أَنَّهُمْ کَفَرُ‌وا بِاللَّـهِ وَ بِرَ‌سُولِهِ وَ لَا یَأْتُونَ الصَّلَاهَ إِلَّا وَ هُمْ کُسَالَىٰ وَ لَا یُنفِقُونَ إِلَّا وَ هُمْ کَارِ‌هُونَ ﴿٥٤﴾
و هیچ چیز مانع پذیرفته شدن انفاقهاى آنان نشد جز اینکه به خدا و پیامبرش کفر ورزیدند و جز با حال کسالت نماز به جا نمى‌آورند و جز با کراهت انفاق نمى‌کنند (54)
فَلَا تُعْجِبْکَ أَمْوَالُهُمْ وَ لَا أَوْلَادُهُمْ ۚ إِنَّمَا یُرِ‌یدُ اللَّـهُ لِیُعَذِّبَهُم بِهَا فِی الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَ تَزْهَقَ أَنفُسُهُمْ وَ هُمْ کَافِرُ‌ونَ ﴿٥٥﴾
اموال و فرزندانشان تو را به شگفت نیاورد جز این نیست که خدا مى‌خواهد در زندگى دنیا به وسیله این‌ها عذابشان کند و جانشان در حال کفر بیرون رود (55)
وَ یَحْلِفُونَ بِاللَّـهِ إِنَّهُمْ لَمِنکُمْ وَ مَا هُم مِّنکُمْ وَلَـٰکِنَّهُمْ قَوْمٌ یَفْرَ‌قُونَ ﴿٥٦﴾
و به خدا سوگند یاد مى‌کنند که آنان قطعا از شمایند در حالى که از شما نیستند لیکن آنان گروهى هستند که مى‌ترسند (56)
لَوْ یَجِدُونَ مَلْجَأً أَوْ مَغَارَ‌اتٍ أَوْ مُدَّخَلًا لَّوَلَّوْا إِلَیْهِ وَ هُمْ یَجْمَحُونَ ﴿٥٧﴾
اگر پناهگاه یا غار‌ها یا سوراخى براى فرار مى‌یافتند شتابزده به سوى آن روى مى‌آوردند (57)
وَ مِنْهُم مَّن یَلْمِزُکَ فِی الصَّدَقَاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْهَا رَ‌ضُوا وَ إِن لَّمْ یُعْطَوْا مِنْهَا إِذَا هُمْ یَسْخَطُونَ ﴿٥٨﴾
و برخى از آنان در تقسیم صدقات بر تو خرده مى‌گیرند پس اگر از آن اموال به ایشان داده شود خشنود مى‌گردند و اگر از آن به ایشان داده نشود بناگاه به خشم مى‌آیند (58)
وَ لَوْ أَنَّهُمْ رَ‌ضُوا مَا آتَاهُمُ اللَّـهُ وَ رَ‌سُولُهُ وَ قَالُوا حَسْبُنَا اللَّـهُ سَیُؤْتِینَا اللَّـهُ مِن فَضْلِهِ وَ رَ‌سُولُهُ إِنَّا إِلَى اللَّـهِ رَ‌اغِبُونَ ﴿٥٩﴾
و اگر آنان بدانچه خدا و پیامبرش به ایشان داده‌اند خشنود مى‌گشتند و مى‌گفتند: خدا ما را بس است به زودى خدا و پیامبرش از کرم خود به ما مى‌دهند و ما به خدا مشتاقیم قطعا براى آنان بهتر بود (59)
إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَ‌اءِ وَ الْمَسَاکِینِ وَ الْعَامِلِینَ عَلَیْهَا وَ الْمُؤَلَّفَهِ قُلُوبُهُمْ وَ فِی الرِّ‌قَابِ وَ الْغَارِ‌مِینَ وَ فِی سَبِیلِ اللَّـهِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ ۖ فَرِ‌یضَهً مِّنَ اللَّـهِ ۗ وَ اللَّـهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ ﴿٦٠﴾
صدقات تنها به تهیدستان و بینوایان و متصدیان گردآورى و پخش آن و کسانى که دلشان به دست آورده مى‌شود و در راه آزادى بردگان و وامداران و در راه خدا و به در راه مانده اختصاص دارد این به عنوان فریضه از جانب خداست و خدا داناى حکیم است (60)
وَ مِنْهُمُ الَّذِینَ یُؤْذُونَ النَّبِیَّ وَ یَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ ۚ قُلْ أُذُنُ خَیْرٍ لَّکُمْ یُؤْمِنُ بِاللَّـهِ وَ یُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ رَ‌حْمَهٌ لِّلَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ ۚ وَ الَّذِینَ یُؤْذُونَ رَ‌سُولَ اللَّـهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ ﴿٦١﴾
و از ایشان کسانى هستند که پیامبر را آزار مى‌دهند و مى‌گویند: او زودباور است. بگو:گوش خوبى براى شماست به خدا ایمان دارد و سخن مؤمنان را باور مى‌کند و براى کسانى از شما که ایمان آورده‌اند رحمتى است و کسانى که پیامبر خدا را آزار مى‌رسانند عذابى پر درد در پیشخواهند داشت (61)
یَحْلِفُونَ بِاللَّـهِ لَکُمْ لِیُرْ‌ضُوکُمْ وَ اللَّـهُ وَ رَ‌سُولُهُ أَحَقُّ أَن یُرْ‌ضُوهُ إِن کَانُوا مُؤْمِنِینَ ﴿٦٢﴾
براى اغفال شما به خدا سوگند یاد مى‌کنند تا شما را خشنود گردانند در صورتى که اگر مومن باشند بدانند سزاوارتر است که خدا و فرستاده او را خشنود سازند (62)
أَلَمْ یَعْلَمُوا أَنَّهُ مَن یُحَادِدِ اللَّـهَ وَ رَ‌سُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدًا فِیهَا ۚ ذَٰلِکَ الْخِزْیُ الْعَظِیمُ ﴿٦٣﴾
آیا ندانسته‌اند که هر کس با خدا و پیامبر او درافتد براى او آتش جهنم است که در آن جاودانه خواهد بود این همان رسوایى بزرگ است (63)
یَحْذَرُ الْمُنَافِقُونَ أَن تُنَزَّلَ عَلَیْهِمْ سُورَ‌هٌ تُنَبِّئُهُم بِمَا فِی قُلُوبِهِمْ ۚ قُلِ اسْتَهْزِئُوا إِنَّ اللَّـهَ مُخْرِ‌جٌ مَّا تَحْذَرُ‌ونَ ﴿٦٤﴾
منافقان بیم دارند از اینکه مبادا سوره‌اى در باره آنان نازل شود که ایشان را از آنچه در دلهایشان هست خبر دهد. بگو: ریشخند کنید بى‌تردید خدا آنچه را که از آن مى‌ترسید برملا خواهد کرد (64)
وَ لَئِن سَأَلْتَهُمْ لَیَقُولُنَّ إِنَّمَا کُنَّا نَخُوضُ وَ نَلْعَبُ ۚ قُلْ أَبِاللَّـهِ وَ آیَاتِهِ وَ رَ‌سُولِهِ کُنتُمْ تَسْتَهْزِئُونَ ﴿٦٥﴾
و اگر از ایشان بپرسى مسلما خواهند گفت: ما فقط شوخى و بازى مى‌کردیم بگو: آیا خدا و آیات او و پیامبرش را ریشخند مى‌کردید؟ (65)
لَا تَعْتَذِرُ‌وا قَدْ کَفَرْ‌تُم بَعْدَ إِیمَانِکُمْ ۚ إِن نَّعْفُ عَن طَائِفَهٍ مِّنکُمْ نُعَذِّبْ طَائِفَهً بِأَنَّهُمْ کَانُوا مُجْرِ‌مِینَ ﴿٦٦﴾
عذر نیاورید شما بعد از ایمانتان کافر شده‌اید اگر از گروهى از شما درگذریم گروهى دیگر را عذاب خواهیم کرد چرا که آنان تبهکار بودند (66)
الْمُنَافِقُونَ وَ الْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُم مِّن بَعْضٍ ۚ یَأْمُرُ‌ونَ بِالْمُنکَرِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُ‌وفِ وَ یَقْبِضُونَ أَیْدِیَهُمْ ۚ نَسُوا اللَّـهَ فَنَسِیَهُمْ ۗ إِنَّ الْمُنَافِقِینَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿٦٧﴾
مردان و زنان دو چهره همانند یکدیگرند به کار ناپسند وامى‌دارند و از کار پسندیده باز مى‌دارند و دستهاى خود را از انفاق فرو مى‌بندند خدا را فراموش کردند پس خدا هم فراموششان کرد در حقیقت این منافقانند که فاسقند (67)
وَعَدَ اللَّـهُ الْمُنَافِقِینَ وَ الْمُنَافِقَاتِ وَ الْکُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا ۚ هِیَ حَسْبُهُمْ ۚ وَ لَعَنَهُمُ اللَّـهُ ۖ وَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّقِیمٌ ﴿٦٨﴾
خدا به مردان و زنان دو چهره و کافران آتش جهنم را وعده داده است در آن جاودانه‌اند آن آتش براى ایشان کافى است و خدا لعنتشان کرده و براى آنان عذابى پایدار است (68)
کَالَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ کَانُوا أَشَدَّ مِنکُمْ قُوَّهً وَ أَکْثَرَ أَمْوَالًا وَ أَوْلَادًا فَاسْتَمْتَعُوا بِخَلَاقِهِمْ فَاسْتَمْتَعْتُم بِخَلَاقِکُمْ کَمَا اسْتَمْتَعَ الَّذِینَ مِن قَبْلِکُم بِخَلَاقِهِمْ وَ خُضْتُمْ کَالَّذِی خَاضُوا ۚ أُولَـٰئِکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَ‌هِ ۖ وَ أُولَـٰئِکَ هُمُ الْخَاسِرُ‌ونَ ﴿٦٩﴾
حال شما منافقان چون کسانى است که پیش از شما بودند: آنان از شما نیرومندتر و داراى اموال و فرزندان بیشتر بودند پس از نصیب خویش در دنیا برخوردار شدند و شما هم از نصیب خود برخوردار شدید همان گونه که آنان که پیش از شما بودند از نصیب خویش برخوردار شدند و شما در باطل فرو رفتید همان گونه که آنان فرو رفتند آنان اعمالشان در دنیا و آخرت به هدر رفت و آنان همان زیانکارانند (69)
أَلَمْ یَأْتِهِمْ نَبَأُ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ قَوْمِ نُوحٍ وَ عَادٍ وَ ثَمُودَ وَ قَوْمِ إِبْرَ‌اهِیمَ وَ أَصْحَابِ مَدْیَنَ وَ الْمُؤْتَفِکَاتِ ۚ أَتَتْهُمْ رُ‌سُلُهُم بِالْبَیِّنَاتِ ۖ فَمَا کَانَ اللَّـهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَلَـٰکِن کَانُوا أَنفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ ﴿٧٠﴾
آیا گزارش حال کسانى که پیش از آنان بودند: قوم نوح و عاد و ثمود و قوم ابراهیم و اصحاب مَدْیَن و شهرهاى زیر و رو شده به ایشان نرسیده است؟ پیامبرانشان دلایل آشکار برایشان آوردند خدا بر آن نبود که به آنان ستم کند ولى آنان بر خود ستم روا مى‌داشتند (70)
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ ۚ یَأْمُرُ‌ونَ بِالْمَعْرُ‌وفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلَاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَ یُطِیعُونَ اللَّـهَ وَ رَ‌سُولَهُ ۚ أُولَـٰئِکَ سَیَرْ‌حَمُهُمُ اللَّـهُ ۗ إِنَّ اللَّـهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ ﴿٧١﴾
و مردان و زنان با ایمان دوستان یکدیگرند که به کارهاى پسندیده وا مى‌دارند و از کارهاى ناپسند باز مى‌دارند و نماز را بر پا مى‌کنند و زکات مى‌دهند و از خدا و پیامبرش فرمان مى‌برند آنانند که خدا به زودى مشمول رحمتشان قرار خواهد داد که خدا توانا و حکیم است (71)
وَعَدَ اللَّـهُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِ‌ی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَ مَسَاکِنَ طَیِّبَهً فِی جَنَّاتِ عَدْنٍ ۚ وَ رِ‌ضْوَانٌ مِّنَ اللَّـهِ أَکْبَرُ ۚ ذَٰلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿٧٢﴾
خداوند به مردان و زنان با ایمان باغهایى وعده داده است که از زیر درختان آن نهر‌ها جارى است در آن جاودانه خواهند بود و نیز سراهایى پاکیزه در بهشتهاى جاودان به آنان وعده داده است و خشنودى خدا بزرگتر است این است همان کامیابى بزرگ (72)
یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ جَاهِدِ الْکُفَّارَ وَ الْمُنَافِقِینَ وَ اغْلُظْ عَلَیْهِمْ ۚ وَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ ۖ وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ ﴿٧٣﴾
اى پیامبر، با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنان سخت بگیر و جایگاهشان دوزخ است و چه بد سرانجامى است (73)
یَحْلِفُونَ بِاللَّـهِ مَا قَالُوا وَ لَقَدْ قَالُوا کَلِمَهَ الْکُفْرِ وَ کَفَرُ‌وا بَعْدَ إِسْلَامِهِمْ وَ هَمُّوا بِمَا لَمْ یَنَالُوا ۚ وَ مَا نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْنَاهُمُ اللَّـهُ وَ رَ‌سُولُهُ مِن فَضْلِهِ ۚ فَإِن یَتُوبُوا یَکُ خَیْرً‌ا لَّهُمْ ۖ وَ إِن یَتَوَلَّوْا یُعَذِّبْهُمُ اللَّـهُ عَذَابًا أَلِیمًا فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَ‌هِ ۚ وَ مَا لَهُمْ فِی الْأَرْ‌ضِ مِن وَلِیٍّ وَ لَا نَصِیرٍ ﴿٧٤﴾
به خدا سوگند مى‌خورند که سخن ناروا نگفته‌اند در حالى که قطعا سخن کفر گفته و پس از اسلام آوردنشان کفر ورزیده‌اند و بر آنچه موفق به انجام آن نشدند همت گماشتند و به عیبجویى برنخاستند مگر بعد از آنکه خدا و پیامبرش از فضل خود آنان را بى‌نیاز گردانیدند پس اگر توبه کنند براى آنان بهتر است و اگر روى برتابند خدا آنان را در دنیا و آخرت عذابى دردناک مى‌کند و در روى زمین یار و یاورى نخواهند داشت (74)
وَ مِنْهُم مَّنْ عَاهَدَ اللَّـهَ لَئِنْ آتَانَا مِن فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَکُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِینَ ﴿٧٥﴾
و از آنان کسانى‌اند که با خدا عهد کرده‌اند که اگر از کرم خویش به ما عطا کند قطعا صدقه خواهیم داد و از شایستگان خواهیم شد (75)
فَلَمَّا آتَاهُم مِّن فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَ تَوَلَّوا وَّ هُم مُّعْرِ‌ضُونَ ﴿٧٦﴾
پس چون از فضل خویش به آنان بخشید بدان بخل ورزیدند و به حال اعراض روى برتافتند (76)
فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِی قُلُوبِهِمْ إِلَىٰ یَوْمِ یَلْقَوْنَهُ بِمَا أَخْلَفُوا اللَّـهَ مَا وَعَدُوهُ وَ بِمَا کَانُوا یَکْذِبُونَ ﴿٧٧﴾
در نتیجه به سزاى آنکه با خدا خلف وعده کردند و از آن روى که دروغ مى‌گفتند در دلهایشان تا روزى که او را دیدار مى‌کنند پیامدهاى نفاق را باقى گذارد (77)
أَلَمْ یَعْلَمُوا أَنَّ اللَّـهَ یَعْلَمُ سِرَّ‌هُمْ وَ نَجْوَاهُمْ وَ أَنَّ اللَّـهَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ ﴿٧٨﴾
آیا ندانسته‌اند که خدا راز آنان و نجواى ایشان را مى‌داند و خدا داناى رازهاى نهانى است؟ (78)
الَّذِینَ یَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فِی الصَّدَقَاتِ وَ الَّذِینَ لَا یَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَیَسْخَرُ‌ونَ مِنْهُمْ ۙ سَخِرَ اللَّـهُ مِنْهُمْ وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ ﴿٧٩﴾
کسانى که بر مؤمنانى که افزون بر صدقه واجب از روى میل صدقات مستحب نیزمى‌دهند عیب مى‌گیرند و همچنین از کسانى که در انفاق جز به اندازه توانشان نمى‌یابند عیبجویى مى‌کنند و آنان را به ریشخند مى‌گیرند بدانند که خدا آنان را به ریشخند مى‌گیرد و براى ایشان عذابى پر درد خواهد بود (79)
اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لَا تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ إِن تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِینَ مَرَّ‌هً فَلَن یَغْفِرَ اللَّـهُ لَهُمْ ۚ ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمْ کَفَرُ‌وا بِاللَّـهِ وَ رَ‌سُولِهِ ۗ وَ اللَّـهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ ﴿٨٠﴾
چه براى آنان آمرزش بخواهى یا برایشان آمرزش نخواهى یکسان است حتى اگر هفتاد بار برایشان آمرزش طلب کنى هرگز خدا آنان را نخواهد آمرزید چرا که آنان به خدا و فرستاده‌اش کفر ورزیدند و خدا گروه فاسقان را هدایت نمى‌کند (80)
فَرِ‌حَ الْمُخَلَّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلَافَ رَ‌سُولِ اللَّـهِ وَ کَرِ‌هُوا أَن یُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللَّـهِ وَ قَالُوا لَا تَنفِرُ‌وا فِی الْحَرِّ ۗ قُلْ نَارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّ‌ا ۚ لَّوْ کَانُوا یَفْقَهُونَ ﴿٨١﴾
بر جاى‌ماندگان به خانه نشستن خود پس از رسول خدا شادمان شدند و از اینکه با مال و جان خود در راه خدا جهاد کنند کراهت داشتند و گفتند:در این گرما بیرون نروید بگو: اگر دریابند آتش جهنم سوزان‌تر است (81)
فَلْیَضْحَکُوا قَلِیلًا وَلْیَبْکُوا کَثِیرً‌ا جَزَاءً بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ ﴿٨٢﴾
از این پس کم بخندند و به جزاى آنچه به دست مى‌آوردند بسیار بگریند (82)
فَإِن رَّ‌جَعَکَ اللَّـهُ إِلَىٰ طَائِفَهٍ مِّنْهُمْ فَاسْتَأْذَنُوکَ لِلْخُرُ‌وجِ فَقُل لَّن تَخْرُ‌جُوا مَعِیَ أَبَدًا وَلَن تُقَاتِلُوا مَعِیَ عَدُوًّا ۖ إِنَّکُمْ رَ‌ضِیتُم بِالْقُعُودِ أَوَّلَ مَرَّ‌هٍ فَاقْعُدُوا مَعَ الْخَالِفِینَ ﴿٨٣﴾
و اگر خدا تو را به سوى طایفه‌اى از آنان بازگردانید و آنان براى بیرون آمدن به جنگ دیگرى از تو اجازه خواستند، بگو: شما هرگز با من خارج نخواهید شد و هرگز همراه من با هیچ دشمنى نبرد نخواهید کرد زیرا شما نخستین‌بار به نشستن تن دردادید پس اکنون هم با خانه‌نشینان بنشینید (83)
وَ لَا تُصَلِّ عَلَىٰ أَحَدٍ مِّنْهُم مَّاتَ أَبَدًا وَ لَا تَقُمْ عَلَىٰ قَبْرِ‌هِ ۖ إِنَّهُمْ کَفَرُ‌وا بِاللَّـهِ وَ رَ‌سُولِهِ وَ مَاتُوا وَهُمْ فَاسِقُونَ ﴿٨٤﴾
و هرگز بر هیچ مرده‌اى از آنان نماز مگزار و بر سر قبرش نایست چرا که آنان به خدا و پیامبر او کافر شدند و در حال فسق مردند (84)
وَ لَا تُعْجِبْکَ أَمْوَالُهُمْ وَ أَوْلَادُهُمْ ۚ إِنَّمَا یُرِ‌یدُ اللَّـهُ أَن یُعَذِّبَهُم بِهَا فِی الدُّنْیَا وَ تَزْهَقَ أَنفُسُهُمْ وَ هُمْ کَافِرُ‌ونَ ﴿٨٥﴾
و اموال و فرزندان آنان تو را به شگفت نیندازد جز این نیست که خدا مى‌خواهد ایشان را در دنیا به وسیله آن عذاب کند و جانشان در حال کفر بیرون رود (85)
وَ إِذَا أُنزِلَتْ سُورَ‌هٌ أَنْ آمِنُوا بِاللَّـهِ وَ جَاهِدُوا مَعَ رَ‌سُولِهِ اسْتَأْذَنَکَ أُولُو الطَّوْلِ مِنْهُمْ وَ قَالُوا ذَرْ‌نَا نَکُن مَّعَ الْقَاعِدِینَ ﴿٨٦﴾
و چون سوره‌اى نازل شود که به خدا ایمان آورید و همراه پیامبرش جهاد کنید ثروتمندانشان از تو عذر و اجازه خواهند و گویند: بگذار که ما با خانه‌نشینان باشیم (86)
رَ‌ضُوا بِأَن یَکُونُوا مَعَ الْخَوَالِفِ وَ طُبِعَ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا یَفْقَهُونَ ﴿٨٧﴾
راضى شدند که با خانه‌نشینان باشند و بر دلهایشان مهر زده شده است در نتیجه قدرت درک ندارند (87)
لَـٰکِنِ الرَّ‌سُولُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ جَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ ۚ وَ أُولَـٰئِکَ لَهُمُ الْخَیْرَ‌اتُ ۖ وَ أُولَـٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿٨٨﴾
ولى پیامبر و کسانى که با او ایمان آورده‌اند با مال و جانشان به جهاد برخاسته‌اند و اینانند که همه خوبی‌ها براى آنان است اینان همان رستگارانند (88)
أَعَدَّ اللَّـهُ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِ‌ی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا ۚ ذَٰلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿٨٩﴾
خدا براى آنان باغهایى آماده کرده است که از زیر درختان آن نهر‌ها روان است و در آن جاودانه‌اند این همان رستگارىِ بزرگ است (89)
وَ جَاءَ الْمُعَذِّرُ‌ونَ مِنَ الْأَعْرَ‌ابِ لِیُؤْذَنَ لَهُمْ وَ قَعَدَ الَّذِینَ کَذَبُوا اللَّـهَ وَ رَ‌سُولَهُ ۚ سَیُصِیبُ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ ﴿٩٠﴾
و عذرخواهان بادیه‌نشین نزد تو آمدند تا به آنان اجازه ترک جهاد داده شود و کسانى که به خدا و فرستاده او دروغ گفتند نیز در خانه نشستند به زودى کسانى از آنان را که کفر ورزیدند عذابى دردناک خواهد رسید (90)
لَّیْسَ عَلَى الضُّعَفَاءِ وَ لَا عَلَى الْمَرْ‌ضَىٰ وَ لَا عَلَى الَّذِینَ لَا یَجِدُونَ مَا یُنفِقُونَ حَرَ‌جٌ إِذَا نَصَحُوا لِلَّـهِ وَ رَ‌سُولِهِ ۚ مَا عَلَى الْمُحْسِنِینَ مِن سَبِیلٍ ۚ وَ اللَّـهُ غَفُورٌ رَّ‌حِیمٌ ﴿٩١﴾
بر ناتوانان و بر بیماران و بر کسانى که چیزى نمى‌یابند تا در راه جهاد خرج کنند در صورتى که براى خدا و پیامبرش خیرخواهى نمایند هیچ گناهى نیست و نیز بر نیکوکاران ایرادى نیست و خدا آمرزنده مهربان است (91)
وَ لَا عَلَى الَّذِینَ إِذَا مَا أَتَوْکَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لَا أَجِدُ مَا أَحْمِلُکُمْ عَلَیْهِ تَوَلَّوا وَّ أَعْیُنُهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَنًا أَلَّا یَجِدُوا مَا یُنفِقُونَ ﴿٩٢﴾
و نیز گناهى نیست بر کسانى که چون پیش تو آمدند تا سوارشان کنى و گفتى: چیزى پیدا نمى‌کنم تا بر آن سوارتان کنم برگشتند و در اثر اندوه از چشمانشان اشک فرو مى‌ریخت که چرا چیزى نمى‌یابند تا در راه جهاد خرج کنند (92)
إِنَّمَا السَّبِیلُ عَلَى الَّذِینَ یَسْتَأْذِنُونَکَ وَ هُمْ أَغْنِیَاءُ ۚ رَ‌ضُوا بِأَن یَکُونُوا مَعَ الْخَوَالِفِ وَ طَبَعَ اللَّـهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ ﴿٩٣﴾
ایراد فقط بر کسانى است که با اینکه توانگرند از تو اجازه ترک جهاد مى‌خواهند و به این راضى شده‌اند که با خانه‌نشینان باشند و خدا بر دلهایشان مهر نهاد در نتیجه آنان نمى‌فهمند (93)
یَعْتَذِرُ‌ونَ إِلَیْکُمْ إِذَا رَ‌جَعْتُمْ إِلَیْهِمْ ۚ قُل لَّا تَعْتَذِرُ‌وا لَن نُّؤْمِنَ لَکُمْ قَدْ نَبَّأَنَا اللَّـهُ مِنْ أَخْبَارِ‌کُمْ ۚ وَ سَیَرَ‌ى اللَّـهُ عَمَلَکُمْ وَ رَ‌سُولُهُ ثُمَّ تُرَ‌دُّونَ إِلَىٰ عَالِمِ الْغَیْبِ وَ الشَّهَادَهِ فَیُنَبِّئُکُم بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿٩٤﴾
هنگامى که به سوى آنان بازگردید براى شما عذر مى‌آورند بگو: عذر نیاورید هرگز شما را باور نخواهیم داشت خدا ما را از خبرهاى شما آگاه گردانیده و به زودى خدا و رسولش عمل شما را خواهند دید آنگاه به سوى داناى نهان و آشکار بازگردانیده مى‌شوید و از آنچه انجام مى‌دادید به شما خبر مى‌دهد (94)
سَیَحْلِفُونَ بِاللَّـهِ لَکُمْ إِذَا انقَلَبْتُمْ إِلَیْهِمْ لِتُعْرِ‌ضُوا عَنْهُمْ ۖ فَأَعْرِ‌ضُوا عَنْهُمْ ۖ إِنَّهُمْ رِ‌جْسٌ ۖ وَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ جَزَاءً بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ ﴿٩٥﴾
وقتى به سوى آنان بازگشتید براى شما به خدا سوگند مى‌خورند تا از ایشان صرفنظر کنید پس از آنان روى برتابید چرا که آنان پلیدند و به سزاى آنچه به دست آورده‌اند جایگاهشان دوزخ خواهد بود (95)
یَحْلِفُونَ لَکُمْ لِتَرْ‌ضَوْا عَنْهُمْ ۖ فَإِن تَرْ‌ضَوْا عَنْهُمْ فَإِنَّ اللَّـهَ لَا یَرْ‌ضَىٰ عَنِ الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ ﴿٩٦﴾
براى شما سوگند یاد مى‌کنند تا از آنان خشنود گردید پس اگر شما هم از ایشان خشنود شوید قطعا خدا از گروه فاسقان خشنود نخواهد شد (96)
الْأَعْرَ‌ابُ أَشَدُّ کُفْرً‌ا وَنِفَاقًا وَأَجْدَرُ أَلَّا یَعْلَمُوا حُدُودَ مَا أَنزَلَ اللَّـهُ عَلَىٰ رَ‌سُولِهِ ۗ وَاللَّـهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ ﴿٩٧﴾
بادیه‌نشینان عرب در کفر و نفاق از دیگران سخت‌تر و به اینکه حدود آنچه را که خدا بر فرستاده‌اش نازل کرده ندانند سزاوارترند و خدا داناى حکیم است (97)
وَ مِنَ الْأَعْرَ‌ابِ مَن یَتَّخِذُ مَا یُنفِقُ مَغْرَ‌مًا وَ یَتَرَ‌بَّصُ بِکُمُ الدَّوَائِرَ ۚ عَلَیْهِمْ دَائِرَ‌هُ السَّوْءِ ۗ وَ اللَّـهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ﴿٩٨﴾
و برخى از آن بادیه‌نشینان کسانى هستند که آنچه را در راه خدا هزینه مى‌کنند خسارتى براى خود مى‌دانند و براى شما پیشامدهاى بد انتظار مى‌برند پیشامد بد براى آنان خواهد بود و خدا شنواى داناست (98)
وَ مِنَ الْأَعْرَ‌ابِ مَن یُؤْمِنُ بِاللَّـهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَیَتَّخِذُ مَا یُنفِقُ قُرُ‌بَاتٍ عِندَ اللَّـهِ وَ صَلَوَاتِ الرَّ‌سُولِ ۚ أَلَا إِنَّهَا قُرْ‌بَهٌ لَّهُمْ ۚ سَیُدْخِلُهُمُ اللَّـهُ فِی رَ‌حْمَتِهِ ۗ إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ رَّ‌حِیمٌ ﴿٩٩﴾
و برخى دیگر از بادیه‌نشینان کسانى‌اند که به خدا و روز بازپسین ایمان دارند و آنچه را انفاق مى‌کنند مایه تقرّب نزد خدا و دعاهاى پیامبر مى‌دانند بدانید که این انفاق مایه تقرب آنان است به زودى خدا ایشان را در جوار رحمت خویش درآورد که خدا آمرزنده مهربان است (99)
وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِ‌ینَ وَ الْأَنصَارِ وَ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّ‌ضِیَ اللَّـهُ عَنْهُمْ وَ رَ‌ضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِ‌ی تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا ۚ ذَٰلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿١٠٠﴾
و پیشگامان نخستین از مهاجران و انصار و کسانى که با نیکوکارى از آنان پیروى کردند خدا از ایشان خشنود و آنان نیز از او خشنودند و براى آنان باغهایى آماده کرده که از زیر درختان آن نهر‌ها روان است همیشه در آن جاودانه‌اند این است همان کامیابى بزرگ (100)
وَ مِمَّنْ حَوْلَکُم مِّنَ الْأَعْرَ‌ابِ مُنَافِقُونَ ۖ وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدِینَهِ ۖ مَرَ‌دُوا عَلَى النِّفَاقِ لَا تَعْلَمُهُمْ ۖ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ ۚ سَنُعَذِّبُهُم مَّرَّ‌تَیْنِ ثُمَّ یُرَ‌دُّونَ إِلَىٰ عَذَابٍ عَظِیمٍ ﴿١٠١﴾
و برخى از بادیه‌نشینانى که پیرامون شما هستند منافقند و از ساکنان مدینه نیز عده‌اى بر نفاق خو گرفته‌اند تو آنان را نمى‌شناسى ما آنان را مى‌شناسیم به زودى آنان را دو بار عذاب مى‌کنیم سپس به عذابى بزرگ بازگردانیده مى‌شوند (101)
وَ آخَرُ‌ونَ اعْتَرَ‌فُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صَالِحًا وَ آخَرَ سَیِّئًا عَسَى اللَّـهُ أَن یَتُوبَ عَلَیْهِمْ ۚ إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ رَّ‌حِیمٌ ﴿١٠٢﴾
و دیگرانى هستند که به گناهان خود اعتراف کرده و کار شایسته را با کارى دیگر که بد است درآمیخته‌اند امید است خدا توبه آنان را بپذیرد که خدا آمرزنده مهربان است (102)
خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَهً تُطَهِّرُ‌هُمْ وَ تُزَکِّیهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَیْهِمْ ۖ إِنَّ صَلَاتَکَ سَکَنٌ لَّهُمْ ۗ وَ اللَّـهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ﴿١٠٣﴾
از اموال آنان صدقه‌اى بگیر تا به وسیله آن پاک و پاکیزه‌شان سازى و برایشان دعا کن زیرا دعاى تو براى آنان آرامشى است و خدا شنواى داناست (103)
أَلَمْ یَعْلَمُوا أَنَّ اللَّـهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَهَ عَنْ عِبَادِهِ وَ یَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَ أَنَّ اللَّـهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّ‌حِیمُ ﴿١٠٤﴾
آیا ندانسته‌اند که تنها خداست که از بندگانش توبه را مى‌پذیرد و صدقات را مى‌گیرد و خداست که خود توبه‌پذیر مهربان است؟ (104)
وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَ‌ى اللَّـهُ عَمَلَکُمْ وَ رَ‌سُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ ۖ وَ سَتُرَ‌دُّونَ إِلَىٰ عَالِمِ الْغَیْبِ وَ الشَّهَادَهِ فَیُنَبِّئُکُم بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿١٠٥﴾
و بگو: هر کارى مى‌خواهید بکنید که به زودى خدا و پیامبر او و مؤمنان در کردار شما خواهند نگریست و به زودى به سوى داناى نهان و آشکار بازگردانیده مى‌شوید پس ما را به آنچه انجام مى‌دادید آگاه خواهد کرد (105)
وَ آخَرُ‌ونَ مُرْ‌جَوْنَ لِأَمْرِ اللَّـهِ إِمَّا یُعَذِّبُهُمْ وَ إِمَّا یَتُوبُ عَلَیْهِمْ ۗ وَ اللَّـهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ ﴿١٠٦﴾
و عدّه‌اى دیگر کارشان موقوف به فرمان خداست: یا آنان را عذاب مى‌کند و یا توبه آن‌ها را مى‌پذیرد و خدا داناى سنجیده‌کار است (106)
وَ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَ‌ارً‌ا وَ کُفْرً‌ا وَ تَفْرِ‌یقًا بَیْنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ إِرْ‌صَادًا لِّمَنْ حَارَ‌بَ اللَّـهَ وَ رَ‌سُولَهُ مِن قَبْلُ ۚ وَلَیَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَ‌دْنَا إِلَّا الْحُسْنَىٰ ۖ وَ اللَّـهُ یَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَکَاذِبُونَ ﴿١٠٧﴾
و آنهایى که مسجدى اختیار کردند که مایه زیان و کفر و پراکندگى میان مؤمنان است و نیز کمینگاهى است براى کسى که قبلا با خدا و پیامبر او به جنگ برخاسته بود و سخت سوگند یاد مى‌کنند که جز نیکى قصدى نداشتیم ولى خدا گواهى مى‌دهد که آنان قطعا دروغگو هستند (107)
لَا تَقُمْ فِیهِ أَبَدًا ۚ لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَىٰ مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِیهِ ۚ فِیهِ رِ‌جَالٌ یُحِبُّونَ أَن یَتَطَهَّرُ‌وا ۚ وَ اللَّـهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِ‌ینَ ﴿١٠٨﴾
هرگز در آن جا مایست چرا که مسجدى که از روز نخستین بر پایه تقوا بنا شده سزاوارتر است که در آن به نماز ایستى و در آن مردانى‌اند که دوست دارند خود را پاک سازند و خدا کسانى را که خواهان پاکى‌اند دوست مى‌دارد (108)
أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْیَانَهُ عَلَىٰ تَقْوَىٰ مِنَ اللَّـهِ وَ رِ‌ضْوَانٍ خَیْرٌ أَم مَّنْ أَسَّسَ بُنْیَانَهُ عَلَىٰ شَفَا جُرُ‌فٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِی نَارِ جَهَنَّمَ ۗ وَ اللَّـهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ ﴿١٠٩﴾
آیا کسى که بنیاد کار خود را بر پایه تقوا و خشنودى خدا نهاده بهتر است یا کسى که بناى خود را بر لب پرتگاهى مشرف به سقوط پى‌ریزى کرده و با آن در آتش دوزخ فرو مى‌افتد؟ و خدا گروه بیدادگران را هدایت نمى‌کند (109)
لَا یَزَالُ بُنْیَانُهُمُ الَّذِی بَنَوْا رِ‌یبَهً فِی قُلُوبِهِمْ إِلَّا أَن تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمْ ۗ وَ اللَّـهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ ﴿١١٠﴾
همواره آن ساختمانى که بنا کرده‌اند در دلهایشان مایه شک و نفاق است، تا آنکه دلهایشان پاره پاره شود و خدا داناى سنجیده‌کار است (110)
إِنَّ اللَّـهَ اشْتَرَ‌ىٰ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَ أَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّهَ ۚ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّـهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ ۖ وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْرَ‌اهِ وَ الْإِنجِیلِ وَ الْقُرْ‌آنِ ۚ وَ مَنْ أَوْفَىٰ بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّـهِ ۚ فَاسْتَبْشِرُ‌وا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُم بِهِ ۚ وَ ذَٰلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿١١١﴾
در حقیقت خدا از مؤمنان جان و مالشان را به بهاى اینکه بهشت براى آنان باشد خریده است همان کسانى که در راه خدا مى‌جنگند و مى‌کشند و کشته مى‌شوند این به عنوان وعده حقى در تورات و انجیل و قرآن بر عهده اوست و چه کسى از خدا به عهد خویش وفادارتر است؟ پس به این معامله‌اى که با او کرده‌اید شادمان باشید و این همان کامیابى بزرگ است(111)
التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّ‌اکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُ‌ونَ بِالْمَعْرُ‌وفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ الْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّـهِ ۗ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ ﴿١١٢﴾
آن مؤمنان همان توبه‌کنندگان، پرستندگان، سپاسگزاران، روزه‌داران، رکوع‌کنندگان، سجده‌کنندگان و ادارندگان به کارهاى پسندیده، بازدارندگان از کارهاى ناپسند و پاسداران مقرّرات خدایند و مؤمنان را بشارت ده (112)
مَا کَانَ لِلنَّبِیِّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا أَن یَسْتَغْفِرُ‌وا لِلْمُشْرِ‌کِینَ وَ لَوْ کَانُوا أُولِی قُرْ‌بَىٰ مِن بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِیمِ ﴿١١٣﴾
بر پیامبر و کسانى که ایمان آورده‌اند سزاوار نیست که براى مشرکان پس از آنکه برایشان آشکار گردید که آنان اهل دوزخند طلب آمرزش کنند هر چند خویشاوند آنان باشند (113)
وَ مَا کَانَ اسْتِغْفَارُ إِبْرَ‌اهِیمَ لِأَبِیهِ إِلَّا عَن مَّوْعِدَهٍ وَعَدَهَا إِیَّاهُ فَلَمَّا تَبَیَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِّلَّـهِ تَبَرَّ‌أَ مِنْهُ ۚ إِنَّ إِبْرَ‌اهِیمَ لَأَوَّاهٌ حَلِیمٌ ﴿١١٤﴾
و طلب آمرزش ابراهیم براى پدرش جز براى وعده‌اى که به او داده بود، نبود ولى هنگامى که براى او روشن شد که وى دشمن خداست از او بیزارى جست راستى ابراهیم دلسوزى بردبار بود (114)
وَ مَا کَانَ اللَّـهُ لِیُضِلَّ قَوْمًا بَعْدَ إِذْ هَدَاهُمْ حَتَّىٰ یُبَیِّنَ لَهُم مَّا یَتَّقُونَ ۚ إِنَّ اللَّـهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿١١٥﴾
و خدا بر آن نیست که گروهى را پس از آنکه هدایتشان نمود بى‌راه بگذارد مگر آنکه چیزى را که باید از آن پروا کنند برایشان بیان کرده باشد. آرى، خدا به هر چیزى داناست (115)
إِنَّ اللَّـهَ لَهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْ‌ضِ ۖ یُحْیِی وَ یُمِیتُ ۚ وَ مَا لَکُم مِّن دُونِ اللَّـهِ مِن وَلِیٍّ وَ لَا نَصِیرٍ ﴿١١٦﴾
در حقیقت فرمانروایى آسمان‌ها و زمین از آن خداست زنده مى‌کند و مى‌میراند و براى شما جز خدا یار و یاورى نیست (116)
لَّقَد تَّابَ اللَّـهُ عَلَى النَّبِیِّ وَ الْمُهَاجِرِ‌ینَ وَ الْأَنصَارِ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُ فِی سَاعَهِ الْعُسْرَ‌هِ مِن بَعْدِ مَا کَادَ یَزِیغُ قُلُوبُ فَرِ‌یقٍ مِّنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَیْهِمْ ۚ إِنَّهُ بِهِمْ رَ‌ءُوفٌ رَّ‌حِیمٌ ﴿١١٧﴾
به یقین خدا بر پیامبر و مهاجران و انصار که در آن ساعت دشوار از او پیروى کردند ببخشود بعد از آنکه چیزى نمانده بود که دلهاى دسته‌اى از آنان منحرف شود باز برایشان ببخشود چرا که او نسبت به آنان مهربان و رحیم است (117)
وَ عَلَى الثَّلَاثَهِ الَّذِینَ خُلِّفُوا حَتَّىٰ إِذَا ضَاقَتْ عَلَیْهِمُ الْأَرْ‌ضُ بِمَا رَ‌حُبَتْ وَ ضَاقَتْ عَلَیْهِمْ أَنفُسُهُمْ وَ ظَنُّوا أَن لَّا مَلْجَأَ مِنَ اللَّـهِ إِلَّا إِلَیْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَیْهِمْ لِیَتُوبُوا ۚ إِنَّ اللَّـهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّ‌حِیمُ ﴿١١٨﴾
و نیز بر آن سه تن که بر جاى مانده بودند و قبول توبه آنان به تعویق افتاد تا آنجا که زمین با همه فراخى‌اش بر آنان تنگ گردید و از خود به تنگ آمدند و دانستند که پناهى از خدا جز به سوى او نیست پس خدا به آنان توفیق توبه داد تا توبه کنند بى تردید خدا همان توبه‌پذیر مهربان است (118)
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّـهَ وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ ﴿١١٩﴾
اى کسانى که ایمان آورده‌اید از خدا پروا کنید و با راستان باشید (119)
مَا کَانَ لِأَهْلِ الْمَدِینَهِ وَ مَنْ حَوْلَهُم مِّنَ الْأَعْرَ‌ابِ أَن یَتَخَلَّفُوا عَن رَّ‌سُولِ اللَّـهِ وَ لَا یَرْ‌غَبُوا بِأَنفُسِهِمْ عَن نَّفْسِهِ ۚ ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمْ لَا یُصِیبُهُمْ ظَمَأٌ وَ لَا نَصَبٌ وَ لَا مَخْمَصَهٌ فِی سَبِیلِ اللَّـهِ وَ لَا یَطَئُونَ مَوْطِئًا یَغِیظُ الْکُفَّارَ وَ لَا یَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَّیْلًا إِلَّا کُتِبَ لَهُم بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ ۚ إِنَّ اللَّـهَ لَا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ ﴿١٢٠﴾
مردم مدینه و بادیه‌نشینان پیرامونشان را نرسد که از فرمان پیامبر خدا سر باز زنند و جان خود را عزیزتر از جان او بدانند چرا که هیچ تشنگى و رنج و گرسنگیى در راه خدا به آنان نمى‌رسد و در هیچ مکانى که کافران را به خشم مى‌آورد قدم نمى‌گذارند و از دشمنى غنیمتى به دست نمى‌آورند مگر اینکه به سبب آن عمل صالحى براى آنان در کارنامه‌شان نوشته مى‌شود زیرا خدا پاداش نیکوکاران را ضایع نمى‌کند (120)
وَ لَا یُنفِقُونَ نَفَقَهً صَغِیرَ‌هً وَ لَا کَبِیرَ‌هً وَ لَا یَقْطَعُونَ وَ ادِیًا إِلَّا کُتِبَ لَهُمْ لِیَجْزِیَهُمُ اللَّـهُ أَحْسَنَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿١٢١﴾
و هیچ مال کوچک و بزرگى را انفاق نمى‌کنند و هیچ وادیى را نمى‌پیمایند مگر اینکه به حساب آنان نوشته مى‌شود تا خدا آنان را به بهتر از آنچه مى‌کردند پاداش دهد (121)
وَ مَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنفِرُ‌وا کَافَّهً ۚ فَلَوْلَا نَفَرَ مِن کُلِّ فِرْ‌قَهٍ مِّنْهُمْ طَائِفَهٌ لِّیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنذِرُ‌وا قَوْمَهُمْ إِذَا رَ‌جَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُ‌ونَ ﴿١٢٢﴾
و شایسته نیست مومنان همگى براى جهادکوچ کنند پس چرا از هر فرقه‌اى از آنان دسته‌اى کوچ نمى‌کنند تا دسته‌اى بمانند و در دین آگاهى پیدا کنند و قوم خود را وقتى به سوى آنان بازگشتند بیم دهند باشد که آنان از کیفر الهى بترسند؟ (122)
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِینَ یَلُونَکُم مِّنَ الْکُفَّارِ وَلْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَهً ۚ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّـهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ ﴿١٢٣﴾
اى کسانى که ایمان آورده‌اید با کافرانى که مجاور شما هستند کارزار کنید و آنان باید در شما خشونت بیابند و بدانید که خدا با تقواپیشگان است (123)
وَ إِذَا مَا أُنزِلَتْ سُورَ‌هٌ فَمِنْهُم مَّن یَقُولُ أَیُّکُمْ زَادَتْهُ هَـٰذِهِ إِیمَانًا ۚ فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا فَزَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَ هُمْ یَسْتَبْشِرُ‌ونَ ﴿١٢٤﴾
و چون سوره‌اى نازل شود از میان آنان کسى است که مى‌گوید: این سوره ایمان کدام یک از شما را افزود؟ اما کسانى که ایمان آورده‌اند بر ایمانشان مى‌افزاید و آنان شادمانى مى‌کنند (124)
وَ أَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِم مَّرَ‌ضٌ فَزَادَتْهُمْ رِ‌جْسًا إِلَىٰ رِ‌جْسِهِمْ وَ مَاتُوا وَ هُمْ کَافِرُ‌ونَ ﴿١٢٥﴾
اما کسانى که در دلهایشان بیمارى است پلیدى بر پلیدیشان افزود و در حال کفر درمى‌گذرند (125)
أَوَلَا یَرَ‌وْنَ أَنَّهُمْ یُفْتَنُونَ فِی کُلِّ عَامٍ مَّرَّ‌هً أَوْ مَرَّ‌تَیْنِ ثُمَّ لَا یَتُوبُونَ وَ لَا هُمْ یَذَّکَّرُ‌ونَ ﴿١٢٦﴾
آیا نمى‌بینند که آنان در هر سال یک یا دو بار آزموده مى‌شوند باز هم توبه نمى‌کنند و عبرت نمى‌گیرند؟ (126)
وَ إِذَا مَا أُنزِلَتْ سُورَ‌هٌ نَّظَرَ بَعْضُهُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ هَلْ یَرَ‌اکُم مِّنْ أَحَدٍ ثُمَّ انصَرَ‌فُوا ۚ صَرَ‌فَ اللَّـهُ قُلُوبَهُم بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَفْقَهُونَ ﴿١٢٧﴾
و چون سوره‌اى نازل شود بعضى از آنان به بعضى دیگر نگاه مى‌کنند و مى‌گویند: آیا کسى شما را مى‌بیند؟ سپس مخفیانه از حضور پیامبر (ص) بازمى‌گردند خدا دلهایشان را از حق برگرداند زیرا آنان گروهى هستند که نمى‌فهمند (127)
لَقَدْ جَاءَکُمْ رَ‌سُولٌ مِّنْ أَنفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِ‌یصٌ عَلَیْکُم بِالْمُؤْمِنِینَ رَ‌ءُوفٌ رَّ‌حِیمٌ ﴿١٢٨﴾
قطعا براى شما پیامبرى از خودتان آمد که بر او دشوار است شما در رنج بیفتید به هدایت شما حریص و نسبت به مومنان دلسوز مهربان است (128)
فَإِن تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِیَ اللَّـهُ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ ۖ وَ هُوَ رَ‌بُّ الْعَرْ‌شِ الْعَظِیمِ ﴿١٢٩﴾
پس اگر روى برتافتند بگو: خدا مرا بس است. هیچ معبودى جز او نیست. بر او توکل کردم و او پروردگار عرش بزرگ است (129)