آریا بانو - روزیاتو / بیشتر از 7 هفته از آغاز شیوع بیماری ویروس کرونا در شهر ووهان ِ چین می گذرد. از آن زمان نزدیک به 80,000 نفر به این بیماری مبتلا شده اند و بیشتر از 2,600 نفر جان خود را بر اثر آن از دست داده اند.
با تداوم روند گسترش این ویروس، این سؤال پیش می آید که این بیماری کی به پایان خواهد رسید.
مرکز کنترل بیماری ها در چین به تازگی دست به تحقیقی زده که نشان داده ممکن است نقطه ی اوج ابتلا به این بیماری در چین اول ماه فوریه ی سال میلادی جاری بوده باشد، یعنی همان زمانی که تعداد بیمارانی که علائم در آن ها بروز کرده بود به بالاترین میزان رسیده بود. این مسأله ممکن است حاکی از آن باشد که این بیماری در حال فروکش کردن است، اما در عین حال محققان هشدار داده اند ممکن است با بازگشت شهروندان چینی به مدرسه و سر کار، شاهد برگشت بیماری باشیم.
داده های به دست آمده از چین از کاهش موارد جدید تأیید شده ی ابتلا به ویروس کرونا حکایت دارد. تدروس آدانوم گابریسوس، دبیر کل سازمان جهانی بهداشت، هفته ی گذشته در کنفرانسی خبری روند جدید بیماری را مایه ی دلگرمی دانست اما در عین حال اظهار کرد که هنوز برای آسوده خاطر بودن زود است.
به گفته ی کارشناسان، تنها چیزی که می تواند نشان دهد یک بیماری چه زمانی مسیر خود را طی کرده، متوسط تعداد افرادی است که انتظار می رود یک فرد مبتلا بیماری خود را به آن ها انتقال دهد. متخصصان بیماری های واگیردار به آن «عدد پایه تکثیر» می گویند که میزان سرایت پذیری یک ویروس را نشان می دهد.
اگر بیماری رو به فروکش کردن بگذارد، عدد پایه کثیر به زیر یک خواهد رسید. این بدان معنی است که هر بیمار به طور متوسط، کمتر از یک نفر دیگر را مبتلا می کند و بیماری از آنجا باید به پایان برسد.
اما این اتفاق هنوز در مورد بیماری کرونا رخ نداده. محققان بر اساس تحقیق اخیر خود بر روی 140 بیمار بستری شده در ووهان عدد پایه تکثیر ویروس کرونا را 2/2 تخمین زده اند، به این معنی که این بیماران ویروس کرونا را به طور متوسط، به بیشتر از 2 نفر دیگر انتقال داده اند. در تحقیق دیگری هم که در نشریه ی Travel Medicine منتشر شده، عدد پایه تکثیر این بیماری کمی بالاتر یعنی حدود 3/3 تخمین زده شده.

پایان بیماری ویروس کرونا
شمار روزانه ی موارد جدید ابتلا به ویروس کرونا در چین از قرار معلوم در حال کاهش است، اما نباید فراموش کرد که ممکن است مواردی وجود داشته باشد که هنوز گزارش نشده باشند.
در روز 13 فوریه ی سال جاری میلادی، کمیته ی بهداشت استان هوبئی چین (محل آغاز بیماری) از افزایش ناگهانی و چشمگیر موارد ابتلا به بیماری کرونا خبر داد، به طوری که در عرض یک روز نزدیک به 14،800 مورد جدید به آمار مبتلایان ویروس کرونای ووهان اضافه شد. این اتفاق بعد از آن رخ داد که تصمیم به استفاده از سی تی اسکن به عنوان یکی از راه های تشخیص بیماری گرفته شد. پیش از آن، همه ی موارد ابتلا به بیماری کرونا از طریق تست های آزمایشگاهی به تأیید می رسیدند. اما یک هفته بعد، استان هوبئی دوباره همان روش قبلی خود را برای شمارش در پیش گرفت و تعداد بیمارانی که ابتلای آن ها به ویروس کرونا از طریق سی تی اسکن تأیید شده بود را هم از آمار کلی مبتلایان کم کرد. جواب تست های آزمایشگاهی ای که بعداً از این افراد گرفته شد، منفی از آب درآمده بود.
کارشناسان بهداشتی هنوز قادر نیستند به طور دقیق مشخص کنند ویروس کرونا چقدر گسترش یافته یا چقدر قابل سرایت است.
به گفته ی کارشناسان هنوز معلوم نیست که آیا افراد مبتلا قبل از اینکه نشانه های بیماری در آن ها بروز پیدا کند آن را به بقیه هم انتقال می دهند یا نه. علاوه بر این کارشناسان هنوز مطمئن نیستند بیماران حتی بعد از بروز نشانه های بیماری تا چه حد سرایت دهنده هستند. با فرض اینکه این دو مسأله به یکدیگر مرتبط هستند و اینکه افراد مبتلا در طول اولین هفته ی بروز نشانه های بیماری نه در بیمارستان بستری می شوند و نه قرنطینه، این مسأله به طور قطع فرصتی کلیدی برای پیشرفت روند انتقال بیماری فراهم می کند.
چین برای مهار گسترش بیماری، محدودیت های گسترده ی مسافرتی در تقریباً نیمی از کشور خود اعمال کرده، از جمله قرنطینه ی نزدیک به 50 میلیون نفر در استان هوبئی، منشأ ویروس کرونا. ساکنان شهر ووهان ملزم به استفاده از ماسک در مکان های عمومی هستند و قبل از ورود به سوپرمارکت ها دمای بدن آن ها بررسی می شود.
با این حال، کارشناسان می گویند ممکن است فرد بیمار تا 5 روز یا بیشتر هیچ نشانه ای نداشته باشد اما بیماری را به بقیه انتقال دهد.

بیماران مبتلا به ویروس کرونا در یک بیمارستان موقتی در شهر ووهان ِ چین
پزشکان چینی به تازگی زنی اهل ووهان را شناسایی کرده اند که با وجود ابتلا به ویروس کرونا هیچ نشانه ای از این بیماری در او وجود نداشته اما احتمالاً ویروس را به اعضای خانواده ی خود انتقال داده.
اگر بخش قابل توجهی از موارد ابتلا به ویروس کرونا خفیف، بدون نشانه یا در حد متوسط باشد و افراد مبتلا آنقدری بیمار نشوند که به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنند، ممکن است این موارد از چشم نهادهای مسئول سلامت عمومی دور بماند.
سازمان کنترل بیماری ها در چین در پژوهش خود در میان جمعیت بیشتر از 72 هزار نفری بیماران ویروس کرونا، کمتر از 900 مورد بدون نشانه شناسایی کرده، اما این پژوهش فقط افرادی را دربر می گیرد که به بیمارستان مراجعه کرده بودند.
علاوه بر این، محققان در این پژوهش پی بردند حدود 80 درصد موارد ابتلا به ویروس کرونا خفیف بودند، به این معنی که بیماران شاید دچار تب یا سرفه خشک شده باشند، اما احتمالاً مشکل سخت نفش کشیدن یا عفونت شدید ریوی نداشتند.

هنوز فرصت کنترل بیماری را داریم
ارزیابی های اخیر در مورد میزان سرایت پذیری ویروس کرونا هنوز بر اساس داده های اولیه است، بنابراین احتمال تغییر وجود دارد.
با توجه به اینکه سازمان های جهانی مسئول در حوزه ی بهداشت در بالاترین سطح هشدار قرار دارند و حقیقتاً سعی بر پیشگیری و شناسایی مواردی که رخ می دهند دارند، انتظار می رود هر چه جلوتر برویم عدد پایه تکثیر کاهش یابد.
اما به گفته ی گابریسوس، دبیر کل سازمان جهانی بهداشت، فعلاً کشورها باید با ویروس کرونا مثل «دشمن شماره یک ملت» رفتار کنند.
او در کنفرانس خبری هفته ی گذشته ی خود اظهار کرد که هنوز فرصت کنترل این بیماری را داریم و باید تا وقتی که هنوز قابل کنترل است به آن حمله ببریم.
این به معنای انجام غربالگری در فرودگاه ها، راه اندازی مکان هایی برای قرنطینه ی افراد مشکوک به بیماری و فراهم کردن تجهیزات و امکانات حفاظتی برای بیمارستان ها به منظور جلوگیری از بیمار شدن کارکنان بهداشتی است.
به گفته ی دبیر کل سازمان جهانی بهداشت، ویروس تا مدتی در کنار ما باقی خواهد ماند.
کارشناسان این مسأله که هر روز مرگ های جدیدی گزارش می شود را مایه ی نگرانی می دانند. به اعتقاد آن ها، با توجه به داده های موجود، ما نمی توانیم نسبت به بیماری کرونا آسوده خاطر باشیم و تلاش های ما برای هدایت این بیماری هنوز با عدم قطعیت زیادی همراه است.