آریا بانو - روزیاتو / سالانه 140 هزار نفر در امریکا به دلیل سکته مغزی جان خود را از دست می‌دهند. به عبارت دیگر، به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، در هر 4 دقیقه، یک نفر در اثر سکته مغزی می‌میرد.
اما خوب است بدانید آگاه بودن از دلایل بروز حمله مغزی و علائم آن و همین طور اطلاع از نحوه پیشگیری و درمان آن می‌تواند منجر به کسب نتایج بهتر شود. در این مطلب می‌خواهیم شما را با سکته مغزی، عوامل خطرساز، علائم و درمان آن آشنا کنیم.

انواع اصلی سکته مغزی
بنا بر نظر مؤسسه ملی قلب، ریه و خون، سکته‌های مغزی در دو نوع اصلی هستند:
ایسکمی: سکته ایسکمی زمانی رخ می‌دهد که عروق خونی به مغز به دلیل تجمع پلاک باریک شود یا لخته‌های خون در عروق خونی حرکت کنند. حدود 87 درصد از تمامی سکته‌ها از نوع ایسکمی هستند.
هموراژیک: وقتی یکی از عروق خونی در مغز دچار پارگی یا نشت می‌شود سکته هموراژیک رخ می‌دهد. سکته هموراژیک درون مغزی (خونریزی داخلی مغز) حدود 10 درصد از تمامی سکته‌ها را شامل می‌شود و 3 درصد باقیمانده نیز سکته‌های فرعی (خونریزی خارج مغز) هستند.

علائم اصلی سکته مغزی
از علائم هر دو نوع سکته مغزی می‌توان به لکنت زبان یا بریده حرف زدن، سختی درک کلام، بی‌حسی یا ضعف در یک طرف مغز، گیجی، از دست دادن تعادل، سردرد بدون علامت شناخته شده و مشخص و مشکلات بینایی در یکی از چشم‌ها یا هر دو چشم اشاره کرد. اگر این علائم را تجربه کردید، هر دقیقه‌‌ای که می‌گذرد، برای شما حیاتی است و باید فورا با مرکز فوریت‌های پزشکی یا اورژانس به شماره 115 تماس بگیرید.
حمله ایسکمی گذرا یا TIA سکته اصلی و خطرناکی مثل سکته ایسکمی به شمار نمی‌رود اما یکی از انواع سکته ایسکمی است که به سرعت رد می‌شود. پزشک شما احتمالا به این نوع سکته سکته خفیف یا سکته ناقص می‌گوید. این علائم شبیه انواع دیگر سکته بوده منتها کوتاه‌ و گذرا هستند و بیشتر آنها کمتر از 5 دقیقه طول می‌کشد.
با وجود این که جریان خون به مغز فقط به مدت کوتاهی مسدود می‌شود، اما هنوز هم باید به عنوان یک فوریت پزشکی در نظر گرفته ‌شود. لازم است به سکته مغزی خفیف یا ناقصی که ایکسمی گذرا نامیده می‌ود توجه کرد و اهمیت داد زیرا علائم هشداردهنده سکته‌های مغزی جدی‌تر و خطرناک‌تر است.
علائم سکته مغزی کامل یا اصلی، علاوه بر تجربه کردن سکته‌های مغزی ناقص یا ایسکمی گذرا، شامل فشار خون بالا، دیابت، بیماری قلبی، سیگار کشیدن و فیبریلاسیون دهلیزی هستند.

عوامل خطرساز سکته مغزی
در حقیقت، طی تحقیقات بین‌المللی کنترل بیماری در سال 2010، فشار خون بالا در 54 درصد از سکته‌های مغزی وجود داشت. فشار خون بالا استرس و فشار بیشتری را روی قلب وارد می‌کند و طبق گفته انجمن سکته مغزی امریکا، به مرور زمان آسیب‌های کار سنگین و فشار بر روی عروق و اندام‌ها ایجاد شده و منجر به سکته مغزی می‌شود.
از دیگر عوامل خطرساز، بالا رفتن سن است. در حقیقت، در هر دهه بعد از سن 55 سالگی، خطر سکته مغزی دو برابر می‌شود. اگر فردی از اعضای خانواده دچار سکته مغزی شده باشد، احتمال سکته مغزی در دیگر افراد خانواده نیز افزایش پیدا می‌کند.
در نهایت، دیابت می‌تواند احتمال سکته مغزی را افزایش دهد زیرا افرادی که دچار دیابت می‌شوند، فشارخون بالایی هم خواهند داشت.

درمان سکته مغزی و افق‌های پیش رو
مهم‌ترین بخش درمان سکته مغزی این است که این عارضه هر چه زودتر تشخیص داده شده و درمان‌های لازم انجام شود. تحقیقات نشان می‌دهد که خطر آسیب به مرور زمان و بعد از پیدایش اولین علائم بیشتر خواهد شد. هر چه سریع‌تر مصرف دارو را آغاز کنید، درمان مؤثرتری خواهید داشت.
داروهای فعال کننده‌های پلاسمینوژن بافت یا tPA مانند آلتپلاس، که توسط سازمان FDA برای درمان سکته‌های ایسکمی تایید شده است، برای رقیق و حل کردن لخته‌های خون به کار می‌رود و جریان خون در مغز را بهبود می‌بخشد. بر اساس تحقیقاتی که در سال 2015 در مجله انجمن پزشکی کانادا به چاپ رسید، وقتی طی 4٫5 ساعت اول پس از بروز علائم سکته ایسکمی، داروی آلتپلاس مصرف شود احتمال ناتوانی حرکتی 7 تا 13 درصد نسبت به داروی پلاسبو یا دارونما کاهش می‌یابد.

ترومبکتومی
در بیمارانی که دچار سکته ایسکمی حاد می‌شوند، گزینه دیگری به نام ترومبکتومی نیز وجود دارد. ترومبکتومی نوعی جراحی است که در طی آن مسدودکننده در عروق خونی بزرگ بیماری که دچار سکته می‌شوند برداشته می‌شود. برای این که این عمل مؤثر واقع شود، لازم است بیمار طی 6 ساعت پس از بروز علائم سکته مغزی حاد تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
ممکن است رقیق‌کننده‌های خون برای بهبود جریان خون در سکته مغزی ایسکمی تجویز شود. پزشک در سکته مغزی هموراژیک هم احتمال دارد با انجام عمل جراحی خونریزی را کنترل کند و فشار موجود در مغز را کاهش دهد.
اصلاح سبک زندگی بعد از سکته برای کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی بعدی بسیار حائز اهمیت است. تغییرات کلیدی شامل ورزش‌های مرتب و بهبود رژیم غذایی است. اگر سیگار می‌کشید، با پزشک خود در مورد برنامه قطع سیگار یا کم کردن مقدار آن صحبت کنید و مصرف مشروبات الکلی را تا جایی که می‌توانید کاهش دهید.