بزرگنمايي:

آریا بانو - سلامانه: پیداکردن علت گریه نوزاد ممکن است در آغاز دشوار باشد و اغلب مادران از اینکه علت گریه نوزادشان را نمی‏دانند، کلافه و خسته می‏شوند. این مساله به خصوص برای مادرانی که تازه فرزندی به دنیا آورده‌اند، می‌تواند عاملی برای تشدید بحران‏های روحی‌شان ‏شود. ولی باید توجه داشت بخش بزرگی از بچه بزرگ کردن آزمون و خطاست و والدین خیلی زود یاد خواهند گرفت چگونه نیاز‌های کودکشان را پیش‌بینی کنند.
در این متن دکتر اکبر کوشانفر، متخصص کودکان و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به شایع‌ترین دلایل گریه نوزاد که در واقع می‌خواهد مشکلش را به شما بفهماند، اشاره کرده‌اند.
علل بی‌قراری نوزادان و شیرخواران
تجربه ثابت کرده است در اغلب موارد گریه کودکان و نوزادان هم چندان هم بی‌دلیل نیست. پی بردن به علت گریه نوزادان باعث رسیدگی بیشتر به آنها می‌شود. شایع‌ترین علت گریه نوزادان عبارت است از 12 نوع:
* کاهش یا افزایش درجه دمای اتاق: علت معمولا گریه کودکان در سنین مختلف متفاوت است. در نوزادان کمتر از 2 ماه، مهم‌ترین علت گریه شبانه افزایش درجه حرارت اتاق است. دمای نامناسب اتاق (گرم یا سردبودن دمای محیط) ممکن است با بی‌قراری او همراه باشد. در این شرایط بهتر است دست خود را روی شکم نوزاد یا پشت او بگذارید اگر دمای بدن گرم‌تر از حالت عادی به نظر رسید، لباس‌های اضافی را از تن درآورید و او را به جای خنک ببرید. معمولا زمانی که به کودک لباس زیادی پوشانده‌اید، احتمال گریه کردن او در مقایسه با وقتی که سردش است، کمتر است (اگر هم گریه کند، شدت آن خفیف‌تر است). نوزادانی که در دمای مناسب می‌خوابند، خواب راحت‌تر و گریه کمتری در مقایسه با نوزادانی که در دمای سردتر می‌خوابند، دارند.
* کثیف‌بودن پوشک: بعضی کودکان به محض نیاز به تعویض پوشک سر و صدایشان در می‌آید اما خوشبختانه هم فهمیدن آن راحت است و هم آرام‌کردن نوزاد. خیس بودن پوشک هم او را ناراحت می‌کند. گاهی «ادرار سوختگی» آنچنان نوزاد را بی‌قرار و بی‌تاب می‌کند که خواب و آرامش را از او سلب می‌کند.
* نامناسب بودن لباس: تنگ‌بودن لباس نوزاد نیز می‌تواند باعث گریه‌های شبانه او شود. به علاوه لباس نوزاد باید کاملا بدون زیپ، دکمه یا کمربند و گردنبند باشد تا علاوه بر اینکه نوزاد در آن احساس راحتی کند از ایجاد خراش در پوست حساس او نیز جلوگیری شود.
* دعوا و مشاجره والدین: در برخی موارد نیز گریه و بی‌تابی‌های نوزاد به دلیل تنش و مشاجره والدین نزد کودک است. این امر باعث بروز احساس نگرانی در کودک می‌شود.
* سروصدا: اگر جزو والدینی هستید که امکان دارد در طول شب‌ بیدار بمانید و به تماشای تلویزیون بپردازید یا کارتان، سروصدای ایجادشده می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی در نوزادتان ‌شود. بهتر است در این مواقع سروصدا قطع شود و او را ماساژ دهید تا به آرامش دست یابد.
* روشنایی: روشن بودن چراغ یا چراغ‌خواب‌هایی که نور خیره‌کننده‌ای دارند نیز می‌تواند آرامش نوزاد را مختل کند و باعث گریه او در شب شود.
* رفلاکس: رفلاکس و استفراغ نوزادان بعد از خوردن شیر مادر نیز می‌تواند دردهایی را در شکم ایجاد ‌کند که باعث گریه و بی‌تابی‌ ‌شود.
* قولنج‌های شکمی: از سن 2 ماهگی تا 2 سالگی، اصطلاح شیرخوار به کودک داده می‌شود. علت گریه شبانه در طول روز و شب در شیرخواران متعدد است. معمولا زمانی که شیرخوار گرسنه یا جایش کثیف است، شروع به گریه و بی‌تابی می‌کند، اما گاهی نه گرسنه است و نه خود را خیس کرده و علت گریه آن چیز دیگری است. معمولا قولنج‌ شکمی از 2 تا 4 ماهگی در شیرخواران به خصوص پسران دیده می‌شود. این مشکل که همراه با دل‌دردهای شکمی است اغلب در 50 درصد شیرخواران دیده می‌شود و باعث گریه و بی‌تابی در آنها می‌شود. این حالت هفته‌ای 3 تا 4 شب به خصوص بین ساعت 6 تا 9 شب بروز می‌کند. گاهی این قولنج‌ها حتی در طول شب و هنگام خواب در شیرخواران دیده می‌شود که بسیار دردناک است، اما معمولا صبح کودک آرام است، می‌خوابد و شیر می‌خورد. والدین باید به علت دردهای شکمی شیرخوار توجه داشته باشند و کمتر از مسکن استفاده کنند. با توجه به اینکه دفع گاز شیرخوار در این حالت بیشتر است، بهتر است به‌طور موقت عرق نعناع به شیرخوار بدهید. معمولا این مشکل بعد از سنین 4 تا 5 ماهگی برطرف می‌شود.
مواقعی که شیرخوارتان دچار قولنج شکمی است، او را ماساژ دهید. امروزه ثابت شده است ماساژ تاثیر مثبتی در بهبود قولنج‌های شکمی شیرخوار دارد. برای این کار با استفاده از روغن زیتون یا بادام به صورت دورانی به مدت 10-5 دقیقه شکم کودک را ماساژ دهید. براساس آمار گزارش‌شده، انجام این کار 3-2 بار در روز، علاوه بر اینکه باعث شکل‌گیری روابط عاطفی عمیق بین کودک و والدین شود، دل‌درد و قولنج شکمی را هم در آنها کاهش می‌دهد. حتی اگر کودک به این مشکل دچار نیست، توصیه می‌شود برای برقراری روابط عاطفی دوستانه این کار را انجام دهید.
* عادت به شیرخوردن در طول شب: معمولا شیرخوارانی که عادت دارند شب‌ها شیر بخورند، گریه می‌کنند و تقریبا هر 2 - 5/1 ساعت یکبار به این بهانه بیدار می‌شوند. درصورتی که کودک در طول روز شیر کافی خورده باشد، تمایل دارد در طول شب سینه مادر را مک بزند. در این شرایط به خصوص اگر وزن کودک ایده‌ال و چارت وزنی‌اش کامل نیست، توصیه می‌شود حتی شب‌ها نیز به او شیر بدهید تا به این ترتیب به وزن متعادل برسد.
* دل‌درهای توام با تب و استفراغ: دل‌دردهای توام با تب و استفراغ، می‌تواند نشان‌دهنده ابتلا به بیماری‌های حاد شکمی باشد. برای مشخص شدن علت این دردها باید حتما به پزشک مراجعه کنید. بروز چنین حالت‌هایی نیز با گریه و بی‌تابی کودک همراه است.
* ویروس‌های اسهالی: گاهی شیرخواران دچار اسهال و استفراغ ویروسی می‌شوند که با زورپیچ و دل‌درد همراه است و گاز دفع می‌شود. چنانچه تعداد دفعات اسهال نوزاد یا شیرخوار 4-3 بار در روز بیشتر باشد باید تحت درمان و رژیم غذایی خاصی باشد. اگر اسهال شدید نیست و شیرخوار دچار کم‌آبی نشده، معمولا دادن شیرمادر قطع نمی‌شود، اما ممکن است در این مدت ویتامین‌ها طی زمان محدودی قطع ‌شود تا به بهبود شیرخوار کمک‌ کند.
* حساسیت به کازئین شیر مادر یا گاو: بعضی شیرخواران نسبت به برخی مواد (لاکتوز شیر) حساسیت دارند که باعث دل‌درد آنها می‌شود و گاه خون در مدفوعشان دیده می‌شود. در این موارد باید مادر نیز رژیم غذایی خاصی داشته باشد تا منجر به بروز این مشکل در شیرخوار نشود.
گاهی از سن یک سالگی به بعد که معمولا به کودک شیرپاستوریزه یا گاو نیز داده می‌شود، ممکن است این دل‌درد دیده ‌شود که علت آن حساسیت به کازئین است. در این شرایط باید از دادن شیر گاو به کودک پرهیز شود و لبنیات یا شیر کم‌لاکتوز یا کم‌کازئین جایگزین آن شود.
با دستگاه‌های هوشمند علت گریه نوزاد را بیابید
جالب است بدانید دستگاه‌هایی هستند که با استفاده از آن می‌توان علت گریه‌ نوزادان را تشخیص داد. این دستگاه‌ که با توجه به تن صدای گریه کودکان طراحی شده، کمک می‌کند تا مادر متوجه شود علت گریه و بی‌قراری نوزادش چیست. درواقع متفاوت بودن تن صدای گریه نوزاد حین گرسنگی، کثیفی پوشک، دل‌درد، نفخ و... در تشخیص این امر موثر است. حتی تن صدای گریه نوزادان در ملل مختلف نیز با هم متفاوت است یعنی تن صدای گریه یک نوزاد ایرانی با نوزاد آلمانی یا فرانسوی و... تفاوت دارد.