آریا بانو - روزیاتو / هر کسی به یکی از فصل های سال علاقه دارد و هر کدام مان دلایل خودمان را برای این علاقه داریم. با این حال سرسخت ترین طرفدارها هم می توانند اذعان کنند که هر فصلی خوبی ها و بدی هایی دارد. مثلاً در تابستان دیگر نیازی نیست که هر روز نگران سرمای هوا و بیمار شدن باشیم، اما در عین حال وقتی سر و کله ی پشه های مزاحم پیدا می شود و خارش بی امان جای نیش شان آرامش را از ما می گیرد، حتی عشاق تابستان هم برای تمام شدن این فصل و فرا رسیدن پاییز و زمستان لحظه شماری می کنند.
حالا این سؤال پیش می آید که پشه ها که در ماه های گرم سال همه جا حی و حاضر هستند در زمستان ها چرا هیچ اثری از آن ها نیست و اصلاً کجا می روند. برای دانستن جواب این سؤال با ادامه ی مطلب همراه باشید.
چرا همه چیز در زمستان تقریباً کمتر می شود؟ جواب سرمای زیاد هوا است. پشه ها هم از این قاعده مستثنی نیستند. پشه ها حشراتی خونسرد هستند، یعنی از هوای سرد خوش شان نمی آید و دمای 26/5 درجه ی سانتیگراد و بیشتر را ترجیح می دهند. با افت دمای هوا، آنها توانایی پرواز را از دست می دهند و سست می شوند.
پشه ها برخلاف پرنده ها در زمستان به صورت دسته جمعی به سمت جنوب پرواز نمی کنند. آن ها اصلاً توانایی پرواز تا مسافت های دور را ندارند. اما اگر بخواهیم به این سؤال پاسخ دهیم اول باید بدانید که جواب آن بر حسب جنسیت پشه ها متفاوت است. اول از پشه های نر شروع می کنیم. جواب این است که آن ها تلف می شوند. اما سرمای هوا نقش خاصی در این مسأله ندارد. پشه های نر در مقایسه با پشه های ماده عمر بسیار کوتاه تری دارند و آن ها در هر صورت در پاییز، بعد از جفتگیری می میرند.
پشه های ماده اما می توانند در زمستان زنده بمانند. چطور این کار را می کنند؟ جواب این است که آن ها به خواب زمستانی می روند. پشه های ماده به نوعی از خواب زمستانی فرو می روند که به آن میان آسایی گفته می شود. در پاییز پشه های ماده درون حفره ی کنده های درختان یا شکاف های درون زمین پنهان می شوند و وارد این حالت می شوند. وقتی هوا سرد یا آبی وجود نداشته باشد، آن ها می توانند تا 6 ماه به خواب زمستانی فرو روند. این حشرات رشد خود را، معمولاً برای چندین ماه، به تأخیر می اندازند و تنها زمانی از خواب زمستانی بیدار می شوند که آب یا گرمای کافی برای نیازهایشان وجود داشته باشد.
با گرم شدن دوباره ی هوا در میانه ی بهار، پشه های ماده از خواب زمستانی بیدار می شوند و حالا وقت جمع آوری خون فرا می رسد. در این مرحله آن ها برای تخم گذاری آماده می شوند و به خون هر چه بیشتری نیاز دارند تا به رشد تخم هایشان کمک شود. خونی که پشه های ماده از آن تغذیه می کنند پروتئینی را فراهم می کند که تخم های آن ها برای رشد خود به آن نیاز دارند. و این دقیقاً مصادف با زمانی است که انسان ها مدت زمان زیادی را با لباس های آستین کوتاه سپری می کنند. بله، همانطور که متوجه شدید در واقع فقط پشه های ماده هستند که شما را نیش می زنند.

چه دمای هوایی برای آن ها بیش از حد سرد محسوب می شود؟
حقیقت آن است که هوایی که از نظر ما انسان ها «سرد» محسوب می شود لزوماً باعث انقراض پشه ها نمی شود. گرچه این پشه ها در هوای حدوداً 26/5 درجه ی سانتیگراد رشد می کنند، اما بیشتر پشه ها می توانند زمانی که دمای هوا به حدود 10 درجه ی سانتیگراد رسید خواب زمستانی را شروع کنند. هر دمایی کمتر از 10 درجه ی سانتیگراد برای بیشتر پشه ها دیگر بیش از حد سرد محسوب می شود و در این وقت است که پشه های ماده جستجو برای پیدا کردن جایی برای خواب زمستانی را شروع می کنند.
البته در مورد بعضی گونه های پشه نیازی به این حد سرما نیست. در حقیقت در برخی گونه های این حشره، پشه های بالغ (هم نر و هم ماده) در پاییز تلف می شوند و بنابراین در فصل سرما به خواب زمستانی نمی روند. این شامل گونه هایی از پشه می شود که در اقلیم های گرمسیری تر زندگی می کنند، مثل گونه ی آئدس آئجیپتی (Aedes Aegypti) که همان ناقل ویروس زیکا است. وقتی پشه های این گونه شروع به مردن می کنند، هوا می تواند 15/5 درجه ی سانتیگراد باشد. پشه های ماده ی این گونه اغلب کمی بعد از تخم گذاری تلف می شوند. در این گونه ی پشه، این تخم های تازه گذاشته شده هستند که به خواب زمستانی می روند.