آریا بانو - مجله پزشکی دکتر سلام / زخم دهان از زخم‌های دردناکی هستند که در دهان ظاهر می شود. اگرچه ناراحت‌کننده است، اما معمولاً بی‌ضرر بوده که درطول یک یا نهایتا دو هفته بهبود می‌یابد.
زخم دهان از موارد شایع بوده که معمولاً در خانه هم می‌توان بدون مراجعه به دندانپزشک یا متخصص بیماری های دهان، فک و صورت آن را برطرف کرد، مگر اینکه زخم شما بیش از دو هفته طول بکشد. زخم دهانی که بیش از چهارده روز به‌طول بیانجامد ممکن است از علائم سرطان دهان بوده که می‌بایست فوراً به متخصص بیماریهای دهان، فک و صورت مراجعه شود.
زخم دهان به چه شکل است؟
زخم دهانی معمولاًگرد یا بیضی شکل بوده که در داخل دهان ظاهر می‌شوند، بر روی:
گونه‌ها
لب‌ها
زبان
زخم لثه
آنها می‌توانند به رنگ سفید، قرمز، زرد یا خاکستری و متورم باشند.
ممکن‌است به‌طور همزمان بیش از یک زخم در دهان وجود داشته‌باشد که احتمال گسترش و رشد آن وجود دارد.
زخم های دهان را نباید با زخم‌های سرد، که تاول‌های کوچکی بر روی لب یا اطراف دهان هستند اشتباه گرفت. زخم های سرد اغلب با احساس سوزن‌سوزن شدن، خارش یا سوزش در اطراف دهان شروع می‌شوند.
چه‌زمانی باید به داروخانه، دندانپزشک یا پزشک عمومی مراجعه کرد؟
زخم های دهان می‌توانند دردناک باشند و غذا خوردن، نوشیدن یا مسواک زدن را برای شما دشوار کنند.
درمان زخم های دهانی معمولاً در خانه صورت می‌گیرد. اما هنگامی مراجعه به پزشک عمومی یا دندانپزشک ضروری بوده که:
زخم‌دهان شما سه هفته به‌طول بیانجامد.
زخم‌های جدیدی در دهانتان ایجاد گردد.
زخم‌دهان شما دردناکتر یا قرمزتر شود که این امر می‌تواند نشانه عفونت باکتریایی باشد که ممکن است به درمان با آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد.
زخم های دهان همچنین علامت احتمالی یک عفونت ویروسی است که به طور عمده کودکان خردسال را تحت تأثیر قرار می‌دهد و منجر به انتقال بیماری به دست و پا می‌شود. اگر مطمئن نیستید با پزشک خود صحبت کنید.
نحوه درمان زخم های دهان
زخم های دهان معمولاً نیازی به درمان ندارند، زیرا آنها معمولا طی یک یا نهایتا دو هفته برطرف می‌شوند.
با این‌حال، درمان می‌تواند به کاهش تورم و رفع هرگونه ناراحتی کمک کند چراکه ممکن است در صورت تشدید یافتن زخم های دهان، خوردن و آشامیدن مختل شود.
مراقبت‌های شخصی
کارهایی که می‌توانید برای سرعت بخشیدن به بهبودی انجام‌دهید عبارتند از:
استفاده از خمیر محافظت کننده که توسط داروساز به شما توصیه می‌شود
مسواک زدن با مسواک نرم
استفاده از خمیردندانی که حاوی لوریل سولفات سدیم نباشد، چرا که ممکن است تحریک کننده باشد
تا زمانی که زخم بهبود نیابد، از نوشیدن و خوردن غذاهایی که بسختی جویده می‌شوند، تند، شور، اسیدی یا گرم هستند، خودداری شود
استفاده از نی برای نوشیدن نوشیدنی‌های خنک
اجتناب از مواردی که ممکن است باعث گسترش زخم های دهانی شما گردد.
داروهای داروخانه‌ای
شما می توانید چندین نوع دارو جهت درمان زخم دهان از داروخانه خریداری کنید. در مورد بهترین روش درمانی برای شما با داروساز صحبت کنید. روش‌ها شامل موارد زیر است:
شستشو دهنده ضد میکروبی دهان ممکن است باعث تسریع در بهبودی و جلوگیری از عفونت زخم شود. کودکان زیر دو سال نباید از این روش درمانی استفاده کنند. همچنین این ماده حاوی کلرکسیدین گلوکونات است، که ممکن است دندان‌ها را لکه‌دار کند اما پس از پایان درمان، لکه‌ها محو می‌شود.
مسکن‌هایی به‌عنوان دهانشویه، قرص، ژل یا اسپری در دسترس هستند. آنها ممکن است در اولین استفاده موجب گزش شوند و یا دهان شما را بی حس کنند اما این مسئله موقتی است. در صورت ادامه یافتن آن، می‌توان دهانشویه را با آب رقیق کرد. کودکان زیر 12 سال نباید از دهانشویه یا ژل استفاده کنند. دهانشویه نبایست بیش از هفت روز متوالی مورد استفاده قرار‌گیرد.
قرص‌های کورتیکواستروئید ممکن است باعث کاهش درد و تسریع در بهبودی شود. این مواد به محض ظهور زخم، مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما نباید برای کودکان زیر 12 سال استفاده شود.
داروهای تجویز شده از سوی دندانپزشک یا پزشک معالج شما
در صورت لزوم، ممکن است لازم باشد یک دوره، داروی کورتون قوی را برای کاهش درد و تورم مصرف کرده تا بهبودی را تسریع کنید.
کورتیکواستروئیدها به صورت قرص، دهانشویه، ژل یا اسپری تجویز می‌شوند اما برای کودکان زیر 12 سال مناسب نیستند.

آیا زخم دهان نشانه‌ای از سرطان دهان است؟
در چند مورد، زخم دهانی طولانی مدت می‌تواند نشانه‌ سرطان دهان باشد. زخم‌های ناشی از سرطان دهانی معمولاً رو یا زیر زبان ظاهر می‌شوند، اگرچه می‌توانید آنها را در مناطق دیگر دهان نیز مشاهده کنید.
عوامل موثر در ابتلا به سرطان های دهان عبارتند‌از:
سیگار کشیدن یا استفاده از محصولاتی که حاوی تنباکو هستند؛
مصرف مشروبات الکلی؛ افراد سیگاری که مشروبات الکلی زیادی نیز مصرف می‌‌کنند، در مقایسه با سایر افراد، در معرض خطر بسیار بیشتری هستند؛
عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی ( HPV )؛ ویروسی که باعث ایجاد زگیل تناسلی دهانی می‌شود.
مهم است هر چه زودتر سرطان دهان تشخیص داده شود. اگر سرطان دهانی زود تشخیص داده شود، احتمال بهبودی کامل آن وجود دارد. معاینات منظم دندانپزشکی و مراجعه به متخصص بیماریهای دهان بهترین روش برای تشخیص علائم اولیه است.
دلایل بروز زخم های دهانی
در بسیاری از موارد دلیل زخم‌دهان مشخص نیست اما بیشتر زخمهای دهان به دلیل آسیب رساندن به پوست داخلی دهان ایجاد می‌شوند. مثلا:
به طور اتفاقی داخل گونه را با دندان تیز گاز بگیرید؛
وجود پروتزهای ضعیف و نامناسب؛
جویدن غذاهای سخت؛
پر کردن ناقص دندان.
همیشه روشن نیست که چه عواملی باعث ایجاد زخم های دهان می‌شود، اما به نظر می‌رسد که محرک‌ها شامل موارد زیر هستند:
استرس و اضطراب؛
تغییرات هورمونی، برخی از خانم‌ها در طی عادت ماهانه دچار زخم های دهانی می‌شوند؛
غذاهای خاصی مانند شکلات، غذاهای پرادویه، قهوه، بادام زمینی، بادام، توت فرنگی، پنیر و گوجه فرنگی؛
خمیر دندانِ آرد گندم حاوی لوریل سولفات سدیم لاتیل؛
ترک کردن سیگار، در ابتدای ترک کردن سیگار، ممکن است دچار زخم دهانی شوید.
همچنین تصور می شود ژن‌های شما نیز در ابتلا به زخم دهان نقش داشته باشند، حدود 40 درصد از افرادی که زخم های دهان خود را گزارش می‌دهند، در خانواده آنها نیز این بیماری وجود داشته است.