بزرگنمايي:

آریا بانو - دنیای اقتصاد / رئیس سازمان محیط زیست با اعلام منشأ آلودگی‌های بحران‌ساز هفته‌های اخیر در تهران و دیگر شهرها، به گمانه‌زنی‌ها در پرونده «هوای بدبو» پایان داد. آن‌طور که معاون رئیس‌جمهور اعلام کرده است «ناتوانی در صادرات مازوت» از یکسو و «مازاد تولید مازوت در پالایشگاه‌ها» از سوی دیگر باعث شده نیروگاه‌ها به مصرف این سوخت ارزان رو بیاورند. از آنجا که پیش‌تر منشأ «بوی نامطبوع» تهران، افزایش گاز گوگرد اعلام شده بود، اکنون تایید «مصرف مازوت در نیروگاه‌ها به جای گاز» مشخص می‌کند: افزایش ناگهانی و شدید آلاینده‌های بدبو به «ماجرای سوخت» مربوط است.
بعد از گذشت حدود دو ماه از آلودگی بحران‌ساز در تهران و غالب شهرها که در روزهایی منجر به انتشار بوی بد توسط گازهای آلاینده شد سرانجام معاون رئیس‌جمهوری جزئیاتی از علل ایجاد بوی بد در شهرها را فاش کرد. به گزارش «دنیای اقتصاد» به دنبال تکرار انتشار بوی بد در تهران، استانداری تهران حدود یک‌ماه قبل از اعزام تیم حقیقت‌یاب درباره منشأ ایجاد بوی بد در پایتخت خبر داد.اما روز گذشته در حالی‌که هنوز هیچ گزارش رسمی، شفاف و صریحی از علل انتشار بوی بد در تهران از سوی این تیم حقیقت‌یاب منتشر نشده است عیسی کلانتری،رئیس سازمان محیط زیست و معاون رئیس‌جمهوری اعلام کرد:تحریم‌ها از یک سو باعث شده است وزارت نفت نتواند مازوت تولیدی خود را صادر کند.از سوی دیگر وقتی جلوی مصرف مازوت در نیروگاه‌ها گرفته شد پالایشگاه‌ها پر از مازوت شدند به‌طوری که در آستانه تعطیلی بودند چون نه می‌توانستند مصرف کنند و نه می‌توانستند صادر کنند.ناچار نیروگاه‌ها دوباره به مازوت سوزاندن روی آوردند و گرفتار هوای آلوده شدیم.یعنی دچار دور بسته‌ای شده‌ایم که در شرایط تحریم نمی‌دانیم چطور باید از آن بیرون بیاییم.
در این گزارش که روز گذشته خبرگزاری فارس آن را منتشر کرد،کلانتری اعلام کرده است: اگر دولت‌ها می‌خواهند برای مردم هوای پاک ایجاد کنند سرمایه‌گذاری می‌خواهد وگرنه تعطیل کردن مدرسه ودانشگاه وشهر مشکل‌گشا نیست.هم‌اکنون 83 درصد منبع آلودگی گازی کشور خودروها و 61 درصد ذرات آلاینده زیر 10 میکرون دیزلی هستند.براساس گزارش فرمانده انتظامی 6 درصد خودروهای سواری اسقاطی هستند اما کل خودروهای دیزلی اسقاطی و از رده خارج هستند.
هجدهم دی ماه «دنیای اقتصاد» در گزارشی نوشت: طی یک ماه و نیم گذشته آنچه بحران آلودگی ناشی از ذرات معلق و گازهای آلاینده را برای پایتخت‌نشینان رقم زد، بیش از اینکه ناشی از متهم همیشگی آلودگی یعنی رفت و آمد وسایل نقلیه سبک باشد، به صنایع و نیروگاه‌های مستقر در اطراف تهران و استان‌های مجاور پایتخت بازمی‌گردد. کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها به دلیل نوع سوختی که عمدتا استفاده می‌کنند، علاوه بر انتشار آلاینده‌های هوا، یکی از متهمان انتشار بوی نامطبوعی که تهرانی‌ها در آذر و دی دست‌کم در سه نوبت در سطح شهر استشمام کردند، معرفی شدند. در این بین روزهایی که بوی بد در تهران استشمام می‌شد، هوای تهران نیز آلوده بود و این موضوع نشان می‌دهد آلودگی بدبوی تهران می‌تواند بیش از هر چیز به گازهای منتشرشده از سوزاندن سوخت‌های فسیلی در همان منابع سه‌گانه ثابت بازگردد.
از آنجا که سوخت‌های مورد استفاده در عمده صنایع، نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها، گازوئیل و مازوت بوده که هر دو مشتقات گاز گوگرد را در هوا منتشر می‌کنند و بررسی‌های اولیه استانداری از منشأ بو نیز به صراحت نشان داد بوی نامطبوع در تهران همان بوی مشتقات گاز گوگرد است، بنابراین اکنون می‌توان منشأ بوی بد تهران را نیز به همین آلاینده‌های هوا نسبت داد.علاوه بر شناسایی آماری ناشر بوی بد در تهران، اطلاعات رسمی شهرداری تهران مشخص می‌کند یک نیروگاه بزرگ در استان غربی مجاور پایتخت نیز سهم بسزایی در آلودگی هوای تهران دارد و به همان نسبت می‌توان به نقش این نیروگاه در انتشار بوی نامطبوع در تهران نیز اشاره کرد. گفته می‌شود سوخت این نیروگاه در ایام سرد سال از گاز به گازوئیل تغییر پیدا می‌کند و همین موضوع سبب می‌شود سوزاندن این سوخت، عامل گسیل آلاینده‌های زیادی به شهر تهران باشد.
بر اساس اتفاق آماری اخیر که در نتیجه انتشار داده‌های جدید از درون شهرداری تهران رخ داده، سهم خودروهای سنگین در آلودگی هوا 30 درصد، سهم سواری‌ها 14 درصد و سهم موتورسیکلت‌ها 10 درصد اعلام شده است. این در حالی است که سهم صنایع و کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها به ترتیب 18، 12 و 4 درصد اعلام شده است. به این ترتیب صنایع، نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها در مجموع عامل انتشار 34 درصد از آلاینده‌ها در آسمان تهران معرفی شده‌اند که به مراتب از سهم 14 درصدی خودروهای سواری بیشتر است.نکته قابل‌توجه این است که سهم صنایع در انتشار آلاینده‌ها در اوایل دهه 90 حدود 7 درصد محاسبه شده بود.
در اواخر آذرماه امسال که شاخص کیفیت هوای تهران به شرایط «اضطرار» رسید، گزارش‌ها نشان داد یکی از کارخانه‌های واقع در جنوب تهران، بدون اطلاع استانداری از سوخت مازوت برای فعالیت خود استفاده می‌کرده و بعد از مطلع شدن مسوولان دولتی ناظر بر شهر تهران، از مصرف این سوخت جلوگیری شد و آن کارخانه، گاز شهری را جایگزین کرد. محل استقرار این کارخانه در منطقه‌ای واقع در جنوب تهران است که حداقل در سه بار انتشار بوی بد در تهران طی یکی، دو ماه گذشته، آغازگر شیوع و نشر بوی بد معرفی شده است.