بزرگنمايي:

آریا بانو - هنر زندگی/ آیا از روش‌های ایجاد انگیزه در نوجوانان آگاهی دارید؟ وقتی والدین از خودشان می‌پرسند «چگونه به نوجوانم انگیزه بدهم» معمولا این معنی را دارد که چگونه می‌توانم کاری کنم که نوجوانم آن چه را که من می‌خواهم انجام دهد یا چکار کنم که او در زندگی تعادل داشته باشد. نوجوانی دوره بسیار حساسی است که خود والدین هم آن را به اشکال متفاوتی تجربه کرده‌اند. انگیزه در نوجوانان از اهمیت بسیاری برخوردار است و قسمت عمده‌ای از تصمیمات آن‌ها را شکل می‌دهد. بنابراین ایجاد انگیزه در نوجوان یا پیشگیری از ناامیدی و بی انگیزگی، نیازمند صبوری و دقت عمل والدین است. هر قدم اشتباه ممکن است در بی انگیزه‌تر شدن نوجوان موثر باشد. در این مطلب به اصول و راه‌های ایجاد انگیزه در نوجوانان می‌پردازیم.
انگیزه در نوجوانان | تعریف انگیزه
انگیزه، دلیل اعمال، امیال و نیاز‌های افراد است. همچنین انگیزه جهت گیری یک فرد در انجام یک رفتار و تکرار آن است. انگیزه از دو منبع ناشی می‌شود. یا از دیگران و اتفاقات بیرونی تأثیر می‌گیرد که به آن انگیزه بیرونی گفته می‌شود، یا از درون فرد نشأت می‌گیرد که به آن انگیزه درونی می‌گویند. انگیزه یکی از مهم‌ترین دلایلی است که باعث به حرکت در آوردن فرد و انجام کاری می‌شود. تسلط بر انگیزه‌ها به فرد در رسیدن به سطوح بالایی از اهداف که نیازمند تمرینات پایدار و ارادی هستند، بسیار اهمیت دارد.
اهدافی مثل پزشکی، نوازندگی یا ورزش حرفه‌ای نیاز به انگیزه‌ای قوی دارد. نوجوانی دورانی حساس در زندگی است که چالش‌ها و بحران‌های بسیاری در آن وجود دارد. بی‌انگیزگی نیز یکی از این چالش‌هاست.
انگیزه در نوجوانان | علل بی انگیزگی در نوجوانان
برای ایحاد انگیزه در نوجوانان یافتن علل بی انگیزگی اهمیت دارد و به شما کمک می‌کند تا با اصلاح و رفع آن‌ها انگیزه خود و یا فرزند نوجوانتان را افزایش دهید. برخی از اصلی‌ترین عللی که شناسایی شده‌اند، عبارتند از:
1. دلیل محکم نداشتن
ممکن است نوجوان واقعا برای انجام کاری دلیل پیدا نکند یا پاداش و مزایای آن کار به اندازه‌ای نباشد که او را مصمم و علاقه مند به انجام آن نشان دهد.
2. انگیزه در نوجوانان | اهداف بزرگ
این مورد به این معناست که هدف مورد نظر آنقدر بزرگ و دست نیافتنی به نظر می‌رسد که نوجوان از نگاه کردن به آن هم می‌ترسد. او سعی نمی‌کند که با مشکل رو به رو شده و غول را به پایین بکشد، فقط از آن ترسیده و فرار کردن را ترجیح می‌دهد.
3. عدم اعتماد به نفس
ممکن است نوجوان به انجام کاری علاقه مند باشد اما واقعا به این که می‌تواند آن را انجام دهد اعتقاد نداشته باشد. این نوجوانان مدام در سرشان صدایی می‌شوند که می‌گوید «تو نمی‌توانی، پس سعی کردن بی فایده است.» در این زمینه مقاله افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان اطاعات مفیدی را در اختیارتان قرار می‌دهد.
4. به سادگی خسته شدن
در زندگی راه‌های زیادی برای رفتن و کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد. فکر کردن به همه آن‌ها در بهترین حالت باعث استرس و در بدترین حالت باعث نابودی نوجوان و از بین رفتن انگیزه در نوجوانان می‌شود. درگیر شدن در مسیرهای متنوع و پر تعداد فقط باعث خستگی شده و آن چیزی که برای انجام جدی یک کار نیاز است، یعنی جرقه و محرک رفتن به یک مسیر، هیچوقت به دست نمی‌آید.
5. مبتلا شدن به بیماری ترس
ترسیدن به طور ناخودآگاه انگیزه‌های نوجوان برای انجام یک کار را از بین می‌برد. به این معنی که او از شکست خوردن و شرمنده شدن پیش خودشان می‌ترسند. در این گونه موارد فرد از موقعیت‌های ناشناخته و حتی موفقیت نیز می‌ترسد. علائم این ترس شامل: به عقب انداختن یک وظیفه، اضطراب، مقاومت برای انجام ندادن و نگرانی شدید است. ترس و استرس ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند و منجر به بی‌انگیزگی در نوجوانان می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه درمان استرس در نوجوانان کلیک کنید.
6. سبک زندگی ناسالم و عوارض آن
در این مورد نوجوان دچار خستگی و کندی بیش از حد می‌شود. همچنین دردهای جسمی آزار دهنده، تیرگی و ابهام در تفکر و اشکال در تمرکز آن‌ها را آزار می‌دهد. برخی راه‌های سالم زندگی کردن شامل موارد زیر است و باعث افزایش انگیزه در نوجوانان می‌شود.
خواب کافی و به موقع (7-8 ساعت در شب)
ورزشی که منجر به عرق کردن شود
خوردن صبحانه سالم
لذت بردن از غذا و طعم آن و عدم انجام کارهایی مثل چک کردن موبایل یا تماشای تلویزیون هنگام غذا
تغذیه سالم و پرهیز از مواد غذایی مضر
محدودیت در استفاده از محرک‌هایی مثل نیکوتین، الکل و کافئین (برای دریافت اطلاعات در زمینه اعتیاد به الکل کلیک کنید.)
7. تعیین کردن اهداف به شکل خیلی بزرگ یا خیلی کوچک
در این مورد یا اهداف انقدر کوچک تعیین می‌شود که فرد را از منطقه راحتی و آسایش خود خارج نمی‌کند و موفقیت در آن‌ها اثر مثبت چندانی ندارد، یا انقدر بزرگ و زیاد تعیین می‌شوند که نوجوان نمی‌داند چگونه باید با آن‌ها برخورد کند و باعث تخریب اعتماد به نفس او خواهد شد. زمانی که اعتماد به نفس تخریب شود، فرد به توانایی‌های خود باور ندارد و انگیزه و امیدی نیز برای انجام کار شکل نمی‌گیرد. پیشنهاد می‌کنیم مقاله اعتماد به نفس را مطالعه کنید.
8. بی تابی و بی قراری
این مورد به این معناست که رسیدن به هدف خیلی بیشتر از حدی که نوجوان فکر می‌کرد طول می‌کشد. این بی تابی و بی قراری در اکثر مواقع باعث ترک کردن مسیر رسیدن به هدف و در نهایت شکست و بی انگیزگی می‌شود.
راهکارهای افزایش انگیزه در نوجوان
تشویق کلید ایجاد انگیزه در نوجوان است اما باید به روش درست و در جای درست از آن استفاده شود. چند مورد از ابزار درست تشویق و پرورش فرزند که در ادامه آمده‌است، به گونه‌ای طراحی شده که بتوانید به شیوه درست نوجوان را تحریک و تشویق کنید.
1. با تعریف و تمجید انگیزه را در نوجوانان افزایش دهید
نوجوان زمانی که احساس خوب بودن کند، بهتر رفتار می‌کند. تعریف کردن از نوجوانانی که در اکثر مواقع به طور دائم بخاطر عملکردشان مورد نقد و سرزنش قرار می‌گیرند بسیار در تقویت انگیزه آن‌ها مؤثر است. ندیده شدن کارهای مثبت توسط والدین، نوجوان را نسبت به ادامه آن روند ناامید و بی انگیزه می‌کند. یکی از راه‌های مثبت در این زمینه برگزار کردن جلسات خانوادگی است.
سعی کنید به نوجوان اجازه ابراز خود و نظراتش را بدهید و پس از شنیدن راهکارهای مثبت، از او تشکر کنید. از آن‌ها در مورد کارهایی که می‌خواهند انجام دهند سوال کنید و اجازه بدهید به منحصر به فرد بودن خود پی‌ببرد. همچنین از تحقیر نوجوان بپرهیزید.
2. برای ایجاد انگیزه در نوجوانان شوخ طبع باشید
نوجوانان از شوخی خیلی بیشتر از نصیحت و نق زدن خوششان می‌آید. اشتباهات و کوتاهی‌های آن‌ها را با رفتار یا دستورات طنز آمیز به آنها گوش زد کنید. قطعا از سرکوفت زدن و تخریب کردن و تحقیر کردن آن‌ها نتیجه مثبت تری خواهید دید.
3. با آن‌ها قرار داد ببندید یا از ژتون تشویقی استفاده کنید
با آن‌ها قرار داد ببندید که اگر آن کار را انجام دهی به این پاداش‌ها می‌رسی. به عنوان مثال اگر کودک و نوجوان شما یک هفته به طور منظم ورزش کرد یا صبحانه‌اش را کامل خورد، به او قول یک وعده فست فود بدهید و به قول خود عمل کنید. یا مثلا برای هر ساعت استفاده کمتر از موبایل، به او ژتون بدهید و برای هر تعداد ژتون، جایزه مشخص و در دسترسی تعیین کنید.
همچنین اگر نوجوان خواست چیزی از شما قرض بگیرد، از او وثیقه دریافت کنید و در صورت برگرداندن آن قرض به طور کامل، وثیقه را به او برگردانید. همه این تکالیف و قرار دادها، به نوجوان یک سبک زندگی هدفمند و نتیجه بخش را آموزش می‌دهد که هم برای پیشگیری از بی انگیزگی و هم برای رهایی از آن بسیار موثر خواهد بود.
4. انگیزه در نوجوانان از طریق مشارکت
یادگیری عاملی مؤثر در ایجاد انگیزه در نوجوانان است. سعی کنید برای نوجوان چالش ایجاد کنید و پس از انجام صحیح هر چالش، مهارت جدید را به او یاد بدهید یا سطح بالاتری از مهارت قبلی را در اختیار او بگذارید. سعی کنید در این مورد بسیار حساس و با دقت عمل کنید، هر شکست به منزله ناامیدی است. پس سعی کنید چالش‌ها را نسبت به توانایی فرزندتان طراحی کنید تا عطش یادگیری در او زنده بماند.
5. حل کردن مشترک مسائل با نوجوان
در این مورد 4 مرحله وجود دارد:
نوجوان مشکلات و اهداف خود را بیان کند.
والدین مسائل و اهداف خود را بیان کنند.
اگر اهداف و طرز فکر والدین از هم دور است، دوطرف از بارش فکری و بیان نظرات و راهکار‌های مختلف مد نظر خودشان، به یک راه حل مشترک برسند.
در صورت عدم دست یابی به یک راه حل مشترک، مدتی از راه حل یکی از طرفین استفاده شود و در صورت نتیجه ندادن راه حل طرف مقابل امتحان شود.
نقش و تأثیر والدین در افزایش انگیزه در نوجوانان
این روش‌ها ساده‌ترین و سریع‌ترین راه‌های ایجاد انگیزه در نوجوانان است. در هر مورد، نوجوان نیازمند راهنمایی و آموزش والدین است و چیزی که در اثر بخشی این موارد مهم است، پیگیری، دقیق عمل کردن و صبور بودن برای رسیدن به هدف می‌باشد. توسط این روش‌ها تحمل، مسئولیت پذیری، روش‌های درست حل مسئله، مهارت‌های زندگی و همکاری کردن را به نوجوان آموزش می‌دهد و به او کمک می‌کند در شرایط مختلف، بهترین تصمیم‌ها را اتخاذ کند و آینده روشن تری پیش روی خودش ببیند.
گاه ارتباطات غلط و غیر صمیمانه والدین با نوجوانان در بی‌انگیزگی و افزایش چالش‌های این دوران تأثیر دارد و والدین نمی‌توانند با وجود اعمال روش‌های ذکر شده انگیزه را در فرزندان خود افزایش دهند؛ در این زمینه مراجعه به مشاوره خانواده و مشاوره تحصیلی می‌تواند بهترین راه‌حل موجود باشد.