بزرگنمايي:

آریا بانو - میزان / گربه پالاس، یک گربه‌سان وحشی کوچک بومی آسیای میانه است. این جانور تقریباً کمی بزرگتر از اندازهٔ یک گربه خانگی است و دارای حدود 60 سانتی‌متر طول (بدون احتساب دم 25 سانتی‌متری‌اش) و به‌طور متوسط 3٫6 کیلوگرم وزن است. رنگ مو‌های بدن‌اش خاکستری روشن یا زرد تیره همراه با نوار‌های عمودی است که گاهی در میان مو‌های انبوه و متراکم بدن، دیده نمی‌شوند.
این گربه شکل‌های گوناگونی دارد که آن را از دیگر گربه‌سانان متمایز می‌سازد. چشمان گرد این جانور، برجسته‌ترین ویژگی‌اش به‌شمار می‌آید. پاهایش کوتاه هستند و موهایش بلند و انبوه هستند. گربه پالاس گربه‌سانی ارزشمند است که معمولا در نقاط کوهستانی زندگی می‌کند، اما، چون اطلاعات کافی از آن در دست نیست نمی‌توان گفت که گونه‌ای در خطر انقراض یا کمیاب است و رسیدن به جواب صریح و درست نیازمند اقدامات پژوهشی و تحقیقاتی است.
این گربه‌ها حیواناتی شدیدا منزوی و غیراجتماعی هستند. هر دو جنس نر و ماده آن، تنها زندگی می‌کنند، قلمروی خاص خود را دارند و بر روی قلمروی خود بسیار حساس‌اند. این حیوانات بیشتر روز‌ها را درون غار‌ها و مناطق امن و تاریک سپری می‌کنند و هنگام عصر، برای فعالیت و شکار بیرون می‌آیند.
ویژگی‌های ظاهری: طول بدن 45 تا 62 سانتیمتر، طول دم 20 تا 31 سانتیمتر، و وزن 5/2 تا 5/4 کیلوگرم است. رنگ زمینه‌ای پالاس‌ها از خاکستری تا قرمز متغیر می‌باشد. نوک مو‌ها سفیدرنگ بوده و ظاهری نقره‌ای رنگ به جانور می‌دهد. پا‌ها کوتاه با نوار‌های سیاه رنگ و دم کوتاه، قطور و نوک سیاه است. خال‌های سیاه رنگ کوچکی روی پیشانی خودنمایی می‌کند. صندوق صماخ پالاس مانند گربه شنی برای شنیدن صدای جوندگان زیرزمینی بزرگ می‌باشد. طول مو‌های زیربدن و دم دوبرابر مو‌های روی بدن و پهلوهاست که سازگاری جهت تحمل سرمای زیستگاه‌های سردسیر این جانور است. پیش از این گمان بر آن بوده که اجداد گربه‌های ایرانی به دلیل دارا بودن مو‌های بلند، گربه پالاس می‌باشد.
ویژگی‌های زیستی: گربه‌های پالاس تکزی هستند. طعمه مورد علاقه آن‌ها در وهله نخست پایکا و همچنین خرگوش، جوندگان، کبک و بی مهرگان می‌باشد که معمولا در اوایل صبح یا بعدازظهر شکار می‌شوند. گربه‌های پالاس سرگین خود را با خاک می‌پوشانند. آن‌ها در سرتاسر سال در لانه خود به منظور اجتناب از گرما و سرمای شدید پناه می‌گیرند. جفتگیری معمولا در زمستان صورت گرفته و 66 تا 67 روز دوره بارداری خواهند داشت. پالاس توان تولیدمثلی بالایی نسبت به شرایط زیستگاهی متغیری که در آن زیست می‌کند داشته و 2 تا 8 (معمولا 2 تا 4) توله به دنیا می‌آورد. در سن 2 ماهگی، وزن توله‌ها به 500 تا 600 گرم رسیده و ظاهرشان شبیه بالغ‌ها می‌شود. تا 5/11 سال در اسارت عمر می‌کنند.
زیستگاه و فراوانی: در مناطق کوهستانی، صخره‌ای مرتفع، استپی و حتی نیمه بیابانی زیست می‌کند. محدوده پراکنش این گربه سان در کشور عمدتا منطبق بر محدوده کوهستانی البرز می‌باشد، ولی گزارش‌های پراکنده‌ای از استان‌های مرکزی و جنوبی کشور نیز در دست می‌باشد. براساس مشاهدات صورت گرفته، تراکم گربه پالاس در کشور پایین می‌باشد.
وضعیت حفاظت: گربه پالاس براساس قوانین سازمان حفاظت محیط زیست در زمره گونه‌های درخطر انقراض می‌باشد. همچنین، در طبقه (NT) IUCN و پیوست II کنوانسیون (CITES) قرار دارد. درحال حاضر اطلاعات جامعی از وضعیت این گونه در دست نیست، ولی حفاظت از محدوده‌های پراکنش آن ضروری است.