بزرگنمايي:

آریا بانو - کودکت / اگر پدر هستید، حتما لذت بازی با فرزندتان را تجربه کرده‌اید و می‌دانید وقت گذاشتن برای کودک و بازی با او تا چه اندازه در ایجاد ارتباط و پیوند عاطفی مؤثر میان شما و کودکتان تاثیرگذار است و شادمانی هر دوی شما را به دنبال دارد. کودکت در این مقاله به تاثیر بازی‌های پدر و کودک در کیفیت رشد روانی کودکان می‌پردازد و تاثیرات مثبت فعالیت‌های هیجانی شما و کودکتان را بر ذهن و زندگی فرزندتان بررسی می‌کند. در ادامه در مورد یادگیری مبتنی بر بازی و تاثیر بازی در رشد روانی کودک بیشتر صحبت می‌کنیم، با ما همراه باشید.
بازی های خاص پدرانه
براساس تحقیقات انجام شده، پدران بیشتر با بازی بر فرزندان خود تاثیر می‌گذارند، زیرا معمولا بخش زیادی از وقتشان را، هنگامی که در کنار کودک‌اند، به بازی می‌گذرانند. بازی‌های پدر و کودک، در مقایسه با بازی‌هایی که مادر با کودک انجام می‌دهد، معمولا خلاقانه‌تر و متنوع‌تر است و هیجان و تحرک بیشتری دارد. در مقایسه با سبک‌های ملایم و پرعطوفت مادران در ارتباط و بازی با کودکان، سبک پدران بیشتر فعال، هیجانی، تحریک‌کننده و چالش‌برانگیز است و همین خصوصیت موجب می‌شود کودک بتواند مهارت کنترل هیجاناتی مانند ترس، اضطراب و مدیریت بحران را هرچه بیشتر و عمیق‌تر فرا گیرد.
بازی های پدر و کودک و آموزش مهارت ها
پدران طی بازی کمتر صحبت می‌کنند، بیشتر کودک را لمس می‌کنند و معمولا فعالیت‌های غیرقابل پیش‌بینی، پرهیجان و بی‌نظم و ترتیب انجام می‌دهند، این حرکت‌ها به «بازی‌های بی‌قاعده» معروف‌اند. بازی‌های بی‌قاعده و پر جنب‌وجوش زمینه مناسبی را برای آموزش هیجانات و عواطف در کودکان فراهم می‌‌کند. برای مثال، پدری که ادای شیر یا پلنگ را درمی‌آورد و کودک نوپای خود را دنبال می‌کند، یا او را بلند می‌کند و مانند هواپیما بالای سرش می‌چرخاند به کودکش این امکان را می‌دهد که دلهره و هیجان ناشی از ترسی خفیف را تجربه کند و در عین حال، سرگرم و برانگیخته شود.
کودک در حین این بازی‌ها می‌آموزد، برای کسب تجارب مثبت، به علائم پدر توجه کند و به آن‌ها واکنش نشان دهد. برای مثال، متوجه می‌شود چه علائمی از جانب پدر به‌ معنی ادامه یا پایان بازی است و در نتیجه، می‌آموزد چطور برانگیختگی خود را فروبنشاند و دوباره آرام بگیرد.
این مهارت‌ها، وقتی کودک به خود جرئت می‌دهد و وارد دنیای بازی با همسالان خود می‌شود، به‌ کمک او می‌آید. کودک با همین بازی‌های هیجانی می‌آموزد پیام‌های دیگران را درک کند و به احساسات آن‌ها پی ببرد. او رفته‌رفته یاد می‌گیرد چگونه باید به دیگران واکنش نشان دهد، به طوری که حرکات او نه کسل‌‌کننده باشد و نه خارج از کنترل. او می‌آموزد باید هیجانات خود را در چه سطحی نگه دارد تا به بازی‌هایش لطمه‌ای وارد نشود.
مطابق تحقیقات انجام شده در این زمینه، بازی‌های پدرانه در اجتماعی کردن کودکان، قدرت ریسک‌پذیری، پرورش حس رقابت سالم اجتماعی، خودمختاری، مشارکت و همکاری، ارتقای روحیه اکتشاف و جستجوگری و پذیرش بیشتر گروه همسالان تاثیر بسزایی دارد.
ساختار بازی باکیفیت پدر و کودک
روانشناسان کودک بر این باورند کودکانی که پدرانشان در حین بازی به آن‌ها دستور نمی‌دهند و روند بازی را هدایت نمی‌کنند، بیشتر از سایر کودکان، از فواید بازی با پدر سود می‌برند. این پدران باید و نباید در حین بازی ندارند، خود را همسال کودک می‌پندارند و با کلمات روان و ساده‌ای مانند «آفرین»، «می‌دونستم که می‌تونی» یا «تو انجامش دادی» موفقیت کودک را تحسین می‌کنند.
در مقابل اما، کودکانی که پدران سلطه‌جو دارند و کودک را حین بازی تحقیر و مسخره می‌کنند و او را برای اشتباهاتش سرزنش می‌کنند، کیفیت رابطه و بازی را زیر سؤال می‌برند و اجازه نمی‌دهند تعامل مثبت مؤثری با کودکشان ایجاد شود. بنابراین، تنها نفس بازی کردن مهم نیست و آنچه اهمیت دارد فضا و کیفیتی است که پدر طی بازی ایجاد می‌کند و اختیاراتی است که به کودک خود می‌دهد.
بنابراین، به خاطر داشته باشید، به عنوان پدر در ایفا کردن نقشی که در زندگی کودکتان بر عهده دارید، وظایف مهمی بر دوش شماست که بازی کردن یکی از مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود و هیچ راه گریزی از آن نیست. زیرا شما کودک را به دنیای خود دعوت کرده‌اید و حال لازم است کنارش باشید و با بازی و سایر روش‌های ارتباطی مؤثر، مهارت‌های لازم زندگی را، با روش‌های شیرین پدرانه خود، به فرزندتان بیاموزید و او را برای پذیرش نقش‌های مهم بزرگسالی‌اش آماده کنید.
مقاله تالیفی: افسانه احمدی؛ مشاور و بازی درمانگر کودک